Çelenk (nişan)
Çelenk (Osmanlı Türkçesi: چـلنك)[1], Osmanlı İmparatorluğu'nda 1798 yılından itibaren verilen nişandır.
Çelenk | |
---|---|
Osmanlı Padişahı tarafından verilir | |
Ülke | Osmanlı İmparatorluğu |
Tür | Mücevherat |
Olası Hak Sahipleri | Sivil ve askeri |
Gerekçe | Devlete üstün hizmet |
Durum | Verilmemektedir |
İstatistikler | |
Kuruluş | 1798 |
Öncelik | |
Üst | Osmaniye Nişanı |
Ast | Harp Madalyası |
|
Türk askeri ödülü
Başlangıçta çelenk 18. yüzyılın sonuna kadar "kuş tüyü şeklinde cesaret işareti olarak"[2] verilirdi. Osmanlı askeri geleneğinde kurumsallaşmış olarak 1820'lere kadar askeri liyakat ödülü olarak verilmeye devam etti.[3]
Modern Türkçede çelenk, genellikle bir süs ekseni düzenlenmiş çiçek ve yapraklardan yapılmış bir dairesel dekorasyon olarak tanımlanır.
Türk olmayan deniz kahramanları
Özel yapılmış bir çelenk 1798 yılında Nil Deniz Savaşı'nda gösterdiği başarı nedeniyle Sultan III. Selim tarafından Horatio Nelson'a verildi. Bu Osmanlı olmayan birine verilen ilk çelenk oldu.
Nelson'a verilen çelenk 1929 yılında Denizcilik Araştırmaları Derneği tarafından satın alındı. 1951 yılında çalındıysa da kurtarıldı. Daha sonra Ulusal Denizcilik Müzesi'ne yerleştirildi.
III. Selim aynı zamanda 1799 yılında Korfu'da Fransız donanmasını mağlup etmesi onuruna, Rus Amiral Fyodor Uşakov'a da bir çelenk verdi.
Kaynakça
- Roy & Lesley Adkins (2007). The War for All Oceans: From Nelson at the Nile to Napoleon at Waterloo. Abacus. s. 38. ISBN 978-0-349-11916-8.
- "Replica of Nelson's chelengk". National Maritime Museum. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2015.
- "Osmanlica Lûgât" [Ottoman Glossary]. 5 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2012.
- Abel Pavet de Courteille, Mahdī Khān Astarābādī and Muḥammed Khuweyyi (1870). Dictionnaire Turk-Oriental. Paris: Imprimerie impériale. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2015.
Fransızca: Plume d'oiseau qu'on attache sur le bonnet en signe de vaillance
- "Ottoman Orders and Decorations as Forms of Honor". Ottoman Bank Archives and Research Centre. 25 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2015.