Fransızca

Fransızca (français, [fʁɑ̃sɛ]), Hint-Avrupa dil ailesinin Romen dilleri alt biriminden, Fransa ve Fransız uygarlığını benimsemiş ve eski Fransız sömürgesi ülkelerde konuşulan dildir.

Fransızca
Français
Telaffuz	[fʁɑ̃sɛ]
Bölge	Batı Avrupa
Etnisite	Fransızlar
Dönem	2006[1] 68,458,600
Dil ailesi	Hint-Avrupa İtalik Romen dilleri Batı Romen dilleri Gallo-Romen dilleri Oïl dilleri Fransızca
Yazı sistemi	Fransız alfabesi
Resmî durumu
Resmî dil	Avrupa Birliği (Resmî dil)  Fransa  Kongo DC  Kanada  Madagaskar  Kamerun  Fildişi Sahili  Burkina Faso  Nijer  Senegal  Mali  Ruanda  Belçika  Gine  Çad  Haiti  Burundi  Benin   İsviçre  Togo  Orta Afrika Cumhuriyeti  Kongo Cumhuriyeti  Gabon  Komorlar  Ekvator Ginesi  Cibuti  Lüksemburg  Vanuatu  Seyşeller  Monako
Dil kodları
ISO 639-1	fr
ISO 639-2	fre (B) fra (T)
ISO 639-3	fra
Fransızca anadili Bölgeler.   Bir resmî dil olduğu bölgeler.   İkinci bir dil Bölgeler.   Azınlık dil olan yerler.

Dünya'da yaklaşık olarak 200 milyon insan Fransızca bilmektedir. 128 milyon insan Fransızca'yı anadili veya ikinci dili olarak konuşurken, 54 ülkede 72 milyon insan tarafından da bilinmekte ve konuşulmaktadır. Avrupa'da Fransa ve Monako dışında Belçika, İsviçre ve Lüksemburg ülkelerinin belirli bölgelerinde olmak üzere, Afrika ve Amerika kıtası dahil, dünyanın farklı köşelerinde resmî dil konumundadır.

Fransızca; İspanyolca, Portekizce, İtalyanca, Katalanca ve Rumence gibi Roma İmparatorluğu'nun dili olan Latincenin devam dillerindendir.

Fransızca tarih içerisinde Roma Galyalılarının kelt dillerinden ve Roma sonrası Frenk göçmenlerinin Cermen dillerinden etkilenmiştir.

Fransızca 29 ülkede resmî dildir. La Francophonie denilen Frankofon Fransızca konuşan uluslar topluluğudur. Birleşmiş Milletler'in bütün altkurumlarında ve uluslararası kuruluşların çoğunda resmî dildir.

Avrupa Birliği verilerine göre 27 üye ülkedeki 129 milyon insan (497.198.740 %26'sı) Fransızca konuşmakta ve bunun 65 milyonu (%12) anadili, 69 milyonu (%14) ise ikinci dili olarak konuşmaktadır. Bu verilere göre Fransızca birlik içerisinde İngilizce ve Almancadan sonra en sık konuşulan 3. dildir.

Dağılım

Avrupa

Avrupa Birliği ve aday ülkelerdeki Fransızca okuryazarlığı[2]

Fransa'daki yasal konumu

Fransız Anayasası'na göre Fransızca 1992'den beri Fransa'nın resmî dilidir.(Aslında 1539'dan beri önceki birtakım yasal metinlerde de Fransızca resmî dildir)

Resmî hükûmet yayınlarında, eğitim sisteminde, yasal sözleşmelerde, reklâmlarda yabancı sözcüklerin Fransızcaya çevrilmesi zorunludur.

Fransızcaya ek olarak Fransa'da pek çok yerel dil de konuşulur. Fransa, Avrupa Yerel Diller Sözleşmesi'ne imza atmış olmasına karşın, 1958 anayasasına karşı olduğu gerekçesiyle bunu onaylamamıştır.

İsviçre

Fransızca İsviçre'nin 4 resmî dilinden biri olup (diğerleri Almanca, İtalyanca, Romanşça) İsviçre nüfusunun %20'sinin anadilidir. Romanş dili İtalyanca'ya yakın bir dildir ve İsviçre halkının %6'sınca kullanılır.

Belçika

Fransızca Belçika'nın Valon bölgesinin resmî dilidir ancak bu bölgede Almanca konuşanlar doğu kantonlarda yaşar. Başkent Brüksel'in içinde yer aldığı merkez bölgesinin Felemenkçe ile birlikte iki resmî dilinden biridir. Bu bölgede çoğunlukla anadilleri olmamasına karşın nüfusun büyük çoğunluğu tarafından konuşulur. Valon ve Brüksel-merkez bölgelerine sınırı olmasına rağmen Flaman bölgesinde ise Fransızca ve Almanca resmî dil olmayıp Felemenkçe konuşulur. Ancak bu bölgede anadilleri Fransızca olan insanlar da yaşar.

Toplamda nüfusun %40'ı Fransızca, %60'ı Felemenkçe konuşur. Felemenkçe konuşan insanların %59'u da Fransızcayı ikinci dilleri olarak konuşurlar. Bu bilgilere göre Belçikalıların %75'i Fransızca bilmektedir.

Monako ve Andorra

Monako Prensliğinin ulusal dili Monégasque olmasına karşın Fransızca tek resmî dildir ve Fransız kökenliler ülke nüfusunun %47'sini oluştururlar.

Andorra'nın resmî dili ise Katalancadır. Fransa'ya yakın komşuluğu nedeniyle Fransızca da konuşulur. Fransız kökenliler ülke nüfusunun %7'sini oluşturur.

İtalya

İtalyanca ile birlikte Fransızca, İtalya'nın Aosta vadisi bölgesinde resmî bir dilidir. Buna ek olarak bölgede başka lehçeler de konuşulmaktadır ancak bunlar resmî açıdan tanınmamıştır. Buradaki insanların %78,6'sının Fransızca bilmesine rağmen sadece %0,99'luk bölümü anadil olarak konuşur. Diğer taraftan İtalyanca, nüfusun %96'sı tarafından konuşulurken, anadil olarak konuşanların oranı %71,5 dir.

Lüksemburg

Fransızca Lüksemburg'un Almanca ve Lüksemburgca ile birlikte üç resmî dilinden birisidir. Lüksemburg eğitim sistemi üçlü dil yapısındadır. İlkokulun ilk yıllarında dersler Lüksemburgca, sonraki yıllarda Almanca, liseden itibaren ise Fransızca olarak okutulmaktadır.

Amerika

Kanada'nın başkenti Ottawa’da iki dilli (İngilizce/Fransızca) bir durak tabelası.

Kanada

Fransızca Kanada'nın resmî dillerinden biri olup İngilizceden sonra en çok konuşulan dildir. Québec eyaletinde ise Fransızca tek resmî dil olup 7 milyon insanın anadilidir. Nüfusunun üçte biri Frankofon içinde yer alan New Brunswick bölgesinin ise iki resmî dili vardır. Nüfusunun üçte biri Frankofon içinde yer alan Kanada'nın başkenti Ottawa, Ontario şehrinin ise iki resmî dili vardır. Ontario, Nova Scotia ve Manitoba bölgelerinde de resmî dil olmamasına karşın Fransızca konuşan insanlar yaşar.

Haiti

Fransızca toplumun okuryazar kesiminde konuşulmasına karşın Haiti'nin resmî dillerinden biridir. Fransızca kökenli Kreol dillerinden biri olan Haiti Kreolü ise nüfusun büyük kısmının anadilidir.

Birleşik Devletler

Federal düzeyde resmî bir tanınması olmamasına karşın Fransızca Amerika Birleşik Devletleri'nde İngilizce ve İspanyolcadan sonra en çok konuşulan üçüncü dildir. Louisiana, Maine, Vermont ve New Hampshire eyaletlerinde ise en çok konuşulan ikinci dildir. Louisiana'da Kayun ve Kreol Fransızcası konuşulur. 2000 verilerine göre Louisiana da 194.000 insan evlerinde Fransızca konuşmaktadır.

Afrika

  Afrika frankofonu ülkeleri

  Bazen Afrika frankofonuna dahil edilen ülkeler

Dünyada Fransızca konuşan nüfusun büyük çoğunluğu Afrika'da yaşar. Uluslararası Fransızca konuşan Ülkeler Topluluğunun (Organisation internationale de la Francophonie) 2007 raporuna göre 31 farklı Afrika ülkesinde yaşayan 115 milyon Afrikalı Fransızcayı anadili ya da ikinci dili olarak konuşabilmektedir. Fransızca Afrika genelinde ikinci bir dil olmasına karşın Abidjan, Libreville gibi şehirlerde ve Fildişi Kıyısı'nda sadece Fransızca konuşulmaktadır.

Afrika dillerinden etkilenerek gelişen Afrika Fransızcası'nın birçok çeşidi olmasından dolayı tek bir Afrika Fransızcasından söz edilemez.Fransızca kökenli Kreol dillerine ek olarak Fransızca Hint Okyanusu'nda bulunan adalarda da konuşulur. Madagaskar'da Fransızcanın yanında Malayo-Polinezyan bir dil olan Malagazi konuşulur. Mauritius ve Seyşel Adaları'nda İngilizcenin resmî dil olmasından bu yana Fransızca ve İngilizce arasında bir çekişme vardır. Madagaskar'da da son yıllarda İngilizce resmî dil olmuştur.

Sahra altı ülkelerde eğitimin yaygınlaşmasıyla birlikte Fransızca dili de yaygınlaşmış ve evrime uğramıştır.

Diğer ülkelerden Afrika'ya gelenler için Afrika Fransızcası'nı anlamak biraz güç olabilir, buna karşılık yazı dilinde çok büyük farklılıklar yoktur.

Fransızca pek çok Afrika ülkesinde resmî dildir:

• Benin
• Burkina Faso
• Burundi
• Cibuti
• Çad
• Kongo DC
• Ekvator Ginesi
• Fildişi Kıyısı
• Gabon
• Gine
• Kamerun
• Komorlar
• Kongo Cumhuriyeti (Brazzaville)
• Madagaskar
• Mali
• Nijer
• Orta Afrika Cumhuriyeti
• Ruanda
• Senegal
• Seyşel Adaları
• Togo

Mauritius ve Magrip ülkelerinde resmî dil olmayıp idari dilde yaygın olarak kullanılır:

• Cezayir
• Fas
• Moritanya
• Tunus

Son yıllarda Cezayir özellikle eğitim dilinde Fransızcanın yerine Arapçanın kullanımını yaygınlaştırmak için dille ilgili çeşitli düzenlemeler yapmıştır.

Mısır’da çoğunlukla kullanılan yabancı dil İngilizce olmasına karşın üst ve orta sınıflarda Fransızca daha yaygın olarak bilinir ve konuşulur. Bu yüzden eğitim süreci içerisinde bir Mısırlı İngilizceye ek olarak Fransızca da öğrenir. Mısır, Fransızca konuşan ülkeler topluluğu (Frankofon) içerisinde yer alır.

Fransa’nın Hint Okyanusu’nda yer alan iki denizaşırı bölgesi Mayotte ve Réunion’da da resmî dil Fransızcadır.

Asya

Asya'da; eski Fransız sömürgeleri olan Hindistan'ın Puduçeri şehrinde, Vietnam, Kamboçya ve Laos'ta ticaret ve azınlık dili Fransızca olarak kabul edilir. Ayrıca Asya'daki diğer eski Fransız sömürgeleri olan Suriye ve Lübnan'da çoğunlukla kullanılan yabancı dil İngilizce olmasına karşın üst ve orta sınıflarda Fransızca daha yaygın olarak bilinir ve konuşulur. Lübnan, Fransızca konuşan ülkeler topluluğu (Frankofon) içerisinde yer alır.

Sınıflama

Fransızca bir Hint-Avrupa dilidir. Aşağıdaki aile ağacında gösterilen diğer kardeş dilleri gibi Fransızca, Latince soyundandır. Daha belirgin olarak Roma İmparatorluğu'nda yaşayanların çoğu tarafından konuşulan Kaba Latince soyundan, ve teknik terimlerinden dışında Klasik Latince ile pek ilgisi yoktur. Örneğin Klasik Latincede "at" anlamına gelen "equus"'un Kaba Latince karşılığı "caballus" idi ve bu Fransızca "cheval" kelimesine yol vermiştir. Diğer örnekler:[3]

Klasik Latince	Kaba Latince	Fransızca	Türkçe anlamı
caput	testa	tête	kafa
felix	cattus	chat	kedi
pugna	battualia	bataille	muharebe
urbs	villa	ville	kent

Söz dağarcığının yanı sıra grameri de daha çok Kaba Latinceninkine benzerdir. Klasik Latincede bir kelimenin çekim ekini değiştirerek herhangi bir durumu belirtmek için kelimeler çekilir; örneğin: "kızda" = "puellae", "kıza" = "puellam", vs.[4]. Bunun aksine Kaba Latincede zaman geçince bu çekim işlemi kaybolmuş ve çağdaş Fransızcada olduğu gibi sadece ilgeçler (ör. "ad", "in") kullanılmaya başlamıştır.[5] Bu durum bir tek adların cinsiyetlerini belirten çekimlerde kalmıştır. Örneğin bir erkek kedi le chat, bir dişi kedi la chatte olarak tanımlanır. Bir erkek dansçı le danseur, bir kadın dansçı la danseuse olarak bilinir, vs..

Latince

Klasik Latince

Kaba Latince

Romen dilleri

Sardinyaca lehçeleri

Batı İtalik dilleri

Doğu Romen dilleri

Batı Romen

Proto-İtalyanca

Balkan Romen

Dalmaçyaca

İberik Romen

Galik Romen

İtalyanca

Proto-Rumence

Arnavutça kelimeler

Portekizce

İspanyolca

Fransızca

Oksitan Romen

Rumence

Ulahça

Oksitanca

Katalanca

Dilbilgisi

Her Fransızca isim eril ya da dişil olarak ikiye ayrılır. Fransız isimleri cinsiyet için etkilenmediğinden, bir ismin formu cinsiyetini belirleyemez. Yaşamla ilgili isimler için, onların gramer cinsiyetleri sıklıkla bahsettiklerine karşılık gelir. Örneğin, bir erkek öğretmen bir "enseignant" iken, bir kadın öğretmen bir "enseignante" dir. Bununla birlikte, hem eril hem de dişil varlıkları içeren bir gruba atıfta bulunan çoğul isimler daima erkektir. Yani iki erkek öğretmenden oluşan bir grup “enseignnant” olacaktır. İki erkek öğretmen ve iki kadın öğretmenden oluşan bir grup hala "enseignant" olacaktır. Birçok durumda "enseignant", bir ismin hem tekil hem de çoğul şekli aynı şekilde telaffuz edilir. Tekil isimler için kullanılan makale, çoğul isimler için kullanılandan farklıdır ve makale, konuşmadaki ikisi arasında ayırt edici bir faktör sağlar. Örneğin, tekil "le professeur" veya "la professeur (e)" (erkek veya kadın öğretmen, profesör) çoğul "les professeurs" dan ayırt edilebilir, çünkü "le", "la" ve "les" hepsi farklı telaffuz edildi. Bir ismin hem kadınsı hem de erkeksi formunun aynı olduğu ve makalenin tek farkı sağladığı bazı durumlar vardır. Örneğin, "le dentiste" erkek bir dişçiye, "la dentiste" bir kadın dişçiye karşılık gelir.

Fiil çekimi

"bütün" fiiler

regarder (seyretmek, bakmak, izlemek)
	Şimdiki zaman	Bitmemiş bir eylemi gösteren zaman	Geçmiş zaman	Basit gelecek zaman	Şart kipi	İstek kipi (şimdiki zaman)	İstek kipi (geçmiş zaman)
je	regarde	regardais	regardai	regarderai	regarderais	regarde	regardasse
tu	regardes	regardais	regardas	regarderas	regarderais	regardes	regardasses
il	regarde	regardait	regarda	regardera	regarderait	regarde	regardât
nous	regardons	regardions	regardâmes	regarderons	regarderions	regardions	regardassions
vous	regardez	regardiez	regardâtes	regarderez	regarderiez	regardiez	regardassiez
ils	regardent	regardaient	regardèrent	regarderont	regarderaient	regardent	regardassent
Aynı hâlde: -er ile biten her kurallara uyan fiil.
acheter (satın almak)
j'	achète	achetais	achetai	achèterai	achèterais	achète	achetasse
nous	achetons	achetions	achetâmes	achèterons	achèterions	achetions	achetassions
ils	achètent	achetaient	achetèrent	achèteront	achèteraient	achètent	achetassent
Aynı hâlde: enlever (kaldırmak) se lever (kalkmak) relever (tekrar kaldırmak), se promener (yürüyüş yapmak), ramener (geri getirmek), peser (tartmak)
préférer (yeğ tutmak, yeğlemek, tercih etmek[6])
je	préfère	préférais	préférai	préférerai	préférerais	préfère	préférasse
nous	préférons	préférions	préférâmes	préférerons	préférerions	préférions	préférassions
ils	préfèrent	préféraient	préférèrent	préféreront	préféreraient	préfèrent	préférassent
Aynı hâlde: compléter (bitirmek), dessécher (kurutmak), espérer (umut etmek), exagérer (abartmak), s'inquiéter (kendini tasalandırmak), (se) protéger ([kendini] korumak), répéter (tekrar etmek)
appeler (çağırmak, adlandırmak, vs.[7])
j'	appelle	appelais	appelai	appellerai	appellerais	appelle	appelasse
nous	appelons	appelions	appelâmes	appellerons	appellerions	appelions	appelassions
ils	appellent	appelaient	appelèrent	appelleront	appelleraient	appellent	appelassent
Aynı hâlde: épeler (hecelemek), jeter (atmak)
employer (kullanmak, çalışmak)
j'	emploie	employais	employai	emploierai	emploierais	emploie	employasse
nous	employons	employions	employâmes	emploierons	emploierions	employions	employassions
ils	emploient	employaient	employèrent	emploieront	emploieraient	emploient	employassent
Aynı hâlde: essayer (denemek), payer (ödemek), tutoyer ("sen" diye konuşmak)
manger (yemek)
je	mange	mangeais	mangeai	mangerai	mangerais	mange	mangeasse
nous	mangeons	mangions	mangeâmes	mangerons	mangerions	mangions	mangeassions
ils	mangent	mangeaient	mangèrent	mangeront	mangeraient	mangent	mangeassent
Aynı hâlde: arranger (düzeltmek), changer (değiştirmek), corriger ([kusur] düzeltmek), déménager (taşımak), déranger (yerinden etmek), interroger (sorgulamak), mélanger (karıştırmak), ranger (sıralamak, toplamak), nager (yüzmek), songer (düşünmek)

Diğer dillerle karşılaştırma

Fransızca, Hint-Avrupa dili olan Latincenin soyundan gelen bir Romen dilidir ve bunun sebebiyle İtalyanca, İspanyolca gibi dillerle sözsel benzerliklere sahiptir. Aşağıdaki tablo bazı Fransızca sözleri İtalyanca, İspanyolca, Oksitanca, Katalanca, Portekizce, Rumence ve Latince eşdeğerleri ile karşılaştırmaktadır. Bu diller, Fransızcaya sözsel benzerliklerine göre sıralanmaktadır, örneğin İtalyanca, Fransızca ile %89 sözsel benzerliğe sahip olmasına rağmen o önce sıralanmaktadır, vesaire.

Türkçe anlamı	Latince	Fransızca	İtalyanca	İspanyolca	Oksitanca	Katalanca	Portekizce	Rumence
anahtar	clavis	clé	chiave	llave	clau	clau	chave	cheie
gece	nox	nuit	notte	noche	nuèit	nit	noite	noapte
şarkı söylemek	cantare	chanter	cantare	cantar	cantar	cantar	cantar	cânta
keçi	capra	chèvre	capra	cabra	cabra	cabra	cabra	capra
dil, lisan	lingua	langue	lingua	lengua	lenga	llengua	lingua	limbă
yer, alan, meydan, vs.	platea	place	piazza	plaza	plaça	plaça	praça	piaţă
köprü	pons	pont	ponte	puente	pont	pont	ponte	pod
kilise	ecclesia	église	chiesa	iglesia	glèisa	església	igreja	biserică
hastane	hospitalis	hôpital	ospedale	hospital	espital	hospital	hospital	spital

Metin örneği

Aşağıda Fransızcada İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'nin birinci maddesi, bunun Uluslararası Fonetik Alfabesi telaffuzu ve bu maddenin Türkçesi bulunmaktadır.

Fransızca	UFA	Türkçe
Tous les êtres humains naissent libres et égaux en dignité et en droits. Ils sont doués de raison et de conscience et doivent agir les uns envers les autres dans un esprit de fraternité.[8]	[tu lez‿ɛtʁəz‿ymɛ̃ nɛs libʁ‿e ego ɑ̃ diɲite e ɑ̃ dʁwa il sɔ̃ due də ʁɛzɔ̃ e də kɔ̃sjɑ̃s e dwavt aʒiʁ lez‿œ̃z‿ɑ̃vɛʁ lez‿otʁ dɑ̃z‿œ̃n‿ɛspʁi də fʁɑtɛʁnite]	Bütün insanlar hür, haysiyet, ve haklar bakımından eşit doğarlar. Akıl ve vicdana sahiptirler ve birbirlerine karşı kardeşlik zihniyeti ile hareket etmelidirler.[9]

Fransızca sayılar

• 0 - zéro
• 1 - un(e)
• 2 - deux
• 3 - trois
• 4 - quatre
• 5 - cinq
• 6 - six
• 7 - sept
• 8 - huit
• 9 - neuf
• 10 - dix
• 11 - onze
• 12 - douze
• 13 - treize
• 14 - quatorze
• 15 - quinze
• 16 - seize
• 17 - dix-sept
• 18 - dix-huit
• 19 - dix-neuf
• 20 - vingt
• 21 - vingt-et-un
• 30 - trente
• 31 - trente-et-un
• 40 - quarante
• 50 - cinquante
• 60 - soixante
• 70 - soixante-dix
• 71 - soixante-onze
• 72 - soixante-douze
• 73 - soixante-treize
• 74 - soixante-quatorze
• 80 - quatre-vingts
• 85 - quatre-vingt-cinq
• 90 - quatre-vingt-dix
• 95 - quatre-vingt-quinze
• 100 - cent
• 1.000 - mille
• 10.000 - dix-mille
• 1.000.000 - un million

Bazı sözcükler

• Fransızca: français
• Fransız: française(kız)/français(erkek)
• Türkçe: le turc
• Evet: Oui
• Hayır: Non
• Merhaba: Bonjour
• İyi akşamlar: Bonsoir
• İyi geceler: Bonne nuit
• Hoşça kal: Au revoir
• İyi günler: Bonne journée
• Lütfen: S'il vous plaît / S'il te plaît
• Teşekkürler: Merci.
• Önemli değil: De rien / Je vous en prie / Je t'en prie
• Özür dilerim: Pardon / Je suis désolé / Je suis désolée
• Kim?: Qui ?
• Ne?: Quoi ?
• Nerede?: Où ?
• Nerede oturuyorsun?: Où habites-tu?
• Neden?: Pourquoi ?
• Adın nedir?: Comment vous appelez-vous ? / Comment t'appelles-tu ?
• Çünkü: Parce que
• Nasıl?: Comment ?
• Ne kadar?: Combien ?
• Anlamıyorum: Je ne comprends pas.
• Anlamadım: Je n'ai pas compris.
• Evet, anlıyorum: Oui/Si, je comprends.
• Yardım edin!: Au secours !!
• Bana yardım edebilir misiniz?: Pouvez-vous m'aider s'il vous plaît ? / Pourriez-vous m'aider s'il vous plaît ? / Peux-tu m'aider s'il te plaît ? / Pourrais-tu m'aider s'il te plaît
• Tuvalet nerede?: Où sont les toilettes ?
• Türkçe konuşabiliyor musun?: Parlez-vous turc ?
• Fransızca konuşamıyorum: Je ne parle pas français.
• Bilmiyorum: Je ne sais pas.
• Biliyorum: Je sais.
• Karnım aç: J'ai faim.
• Nasılsın?: Comment allez-vous? / Ça va? / Comment ça va ?
• (Çok) İyiyim: Je vais (très) bien / Ça va (très) bien / Tout va (très) bien
• (Çok) Kötüyüm: Je vais (très) mal / Ça va (très) mal / Tout va (très) mal
• (evli)kadın:madame/okunuşu: madam
• (bekar)kadın:mademoiselle/okunuşu: madmazel

Bibliyografya

• Bryson, Bill (1990). Mother Tongue (İngilizce). Penguin Books. ISBN 0-140-14305-X.

Kaynakça

1. "Arşivlenmiş kopya". 28 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2013.
2. Source: 14 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., data for EU25, published before 2007 enlargement.
3. Bryson, s. 24.
4. "Latin First Declension Nouns" (İngilizce). Ohio Devlet Üniversitesi. 1 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2010.
5. Bryson, s. 25.
6. FransizcaSozluk.net Fransızca-Türkçe sözlüğü - préférer
7. Sözlük.net Fransızca-Türkçe sözlüğü 28 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - appeler
8. Fransızca Vikikaynak'taki Déclaration universelle des Droits de l’Homme metni.
9. Türkçe Vikikaynak'taki İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi metni.