Çocuk gelin

Çocuk gelin, fiziksel, fizyolojik ve psikolojik açılardan evlilik ve çocuk doğurma sorumluluğu taşımaya hazır olmadan evlendirilen kızlara verilen addır.[1]

'Çocuk' ve 'erken evlilik' kavramları toplumlara göre değişiklik gösterse de Çocuk Hakları Sözleşmesi gibi uluslararası belgelere göre, on sekiz yaşının altında evlenen tüm kız çocuklarına "çocuk gelin" denilmektedir.[1][2]

Çocuk gelin sayıları

UNICEF'in 2007 tarihli Çocuklar için Gelişim: Çocukların Korunması Hakkında Bir Tarama Raporu başlıklı raporunda bildirilen 1987-2006 yıllarına ilişkin erken evlilik istatistiklerine göre, dünya genelinde 20-24 yaş grubundaki kadınların 60 milyondan fazlası 18 yaşından önce evlenmişlerdir.[3] İngiltere merkezli çocuklara yardım örgütü Save the Children tarafından 2016'da açıklanan rapora göre, dünyada 18 yaşın altında evlendirilen 700 milyon kız çocuğu bulunmaktadır.[4] Rapora göre Afganistan, Yemen, Hindistan, Somali gibi ülkelerde kız çocukları 10 yaşında evlendirilmekte ve bu evlilikler eğitim seviyesinin düşmesi, cinsel hastalıkların artması, erken hamileliğe bağlı ölümlerin yükselmesi gibi sorunlar getirmektedir.

Çocuk gelin oranları Güney Asya, Sahra-altı Afrika ve Güneydoğu Asya ülkelerinde diğer bölgelerden daha yüksektir.[5] Uluslararası karşılaştırmaya dayalı çalışmalar, erken evliliğin kırsal alanlarda ve az gelişmiş bölgelerde yoğunlaştığını göstermekte, ülkelerin refah düzeyi ile ilişkisine dikkat çekmektedir. ABD'de 15-19 yaş grubundaki kız çocuklarının %4'ünün, İngiltere'de %2'sinin evli olmasına karşılık, Nijer'de %62'sinin, Bangladeş'te ise %51’inin evli olması ülkelerin refah düzeyleri ile evlenme yaşı arasındaki ilişkiyi ortaya koyan bir örnek olarak gösterilir.[5]

Çocuk gelin olgusunun nedenleri

Kızların erken yaşta evlendirilmesinin nedenleri arasında ekonomik problemler, evlilik öncesi cinsel ilişki ihtimalinin azaltılması, kadınların kontrolü ve daha çok çocuk doğurabilmelerinin sağlanması sayılmaktadır ve ataerkil toplumlarda daha yaygın gözlemlenir.[5] Türkiye'de toplumun bazı kesimlerinde sürdürülen başlık parası, berdel, beşik kertmesi, ve kan bedeli evliliği gibi geleneksel uygulamalar ile "Geç evlenen kızlar evde kalır." "Kızların erken evlenmesi onun eşine ve gelin olarak gittiği eve uyumunu/ itaatini kolaylaştırır." şeklindeki kalıp yargılar, kızların erken evlendirilmesinin nedenleri arasında görülür.[6]

Çocuk gelinlerin kamusal alan ve özel yaşamda yeri

Çocuk gelinler, yaptıkları evlilik nedeniyle okulu terk etmek zorunda kalmakta; evli kadınların maruz olduğu toplumsal kısıtlamalara maruz kalmakta (örneğin "evli kadınlar sokakta gezmez") ve sosyal çevrelerinden kopmaları nedeniyle ergenlik döneminde kazanmaları gereken sosyal becerileri edinmekte zorlanmaktadır.[6] Bangladeş’in kırsal bölgesinde yapılan bir çalışma evliliğin bir yıl ertelenmesinin, kız çocuklarının okulda geçirecekleri süreyi 0,22 yıl artırdığını ve okur-yazarlığı yüzde 5,6 yükselttiğini göstermektedir.[5] 27 sahra altı Afrika ülkesinden elde edilen verilere dayalı bir çalışma da benzer sonucu vermiştir.[7] Türkiye'de 2009 yılı e-okul verisine göre evlilik ve nişanlılık nedeniyle ilköğretim düzeyinde okula gelmeyenlerin neredeyse tamamı kız öğrencidir. Okulun terk edilmesine yönelik bir araştırmanın sonuçları erkek çocukların %73’ünün, kız çocuklarının ise %49’unun okulu terk etme kararını kendilerinin verdiklerini göstermektedir.[5]

Evlilikleri nedeniyle çocuk gelinlerin kamusal alanda yer almalarını sınırlanırken, özel yaşamlarında da daha az söz sahibi oldukları görülür.[5] UNICEF'in 2005 yılında yaptığı bir araştırmada çocuk gelinlerin evlilikleri ve kendi hayatları ile ilgili kararlarda daha az etkin oldukları ortaya konmuştur.[6] Çocuk gelinlerin, diğer yaş dönemlerinde evlenen kadınlara göre daha fazla aile içi şiddete maruz kaldıkları[8], uğradıkları fiziksel şiddetten dolayı eşlerini haklı görme olasılıklarının yüksek olduğu[9], depresif belirtilerin çocuk gelinlerde on sekiz yaş üstü gelinlere göre daha yaygın olduğu[6] çeşitli araştırmalarda ortaya konmuştur.

Çocuk gelinlerin cinsel istismarı

Çocuk gelinler ile kurulan cinsel ilişki, çocukların cinsel olarak istismar edilmesidir.[10] Bu evliliklerde yaşanan cinsel ilişkiler genellikle kız çocuklarının istekleri dışında gerçekleşmektedir.[10] Birçok ülkede çocuk yaştaki bireylerle cinsel ilişki kurulması yasaktır. Ancak erken yaşta evliliklerin toplumsal olarak meşru kabul edilmesi nedeniyle, çocukların cinsel istismarı cezalandırılmadığı ve görmezden gelindiği görülür.[5]

Ayrıca bakınız

Kaynakça
  1. Karakaya, Nilayda; Er, Mücahit. "Beni Sen Büyüt Anne: Çocuk Gelinler". Sosyal Politikalar ve Aile Bakanlığı. 23 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2016.
  2. Aydemir, Elvan (Ekim 2011). Evlilik mi Evcilik mi? Erken ve Zorla Evlilikler: Çocuk Gelinler. USAK Raporları. Ankara: Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu. ISBN 978-605-4030-61-3. 20 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2016.
  3. "Progress for Children" (PDF). UNICEF A World Fit for Children Statistical Review, Sayı 6, Aralık 2007. s. 45. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2016.
  4. "Dünyada 700 milyon "çocuk gelin" var (11 Ekim Dünya Kızlar Günü)". NTV.com.tr. DHA. 11 Ekim 2016. 20 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2016.
  5. Yüksel, İlknur (Sonbahar 2012). "Çocuk Gelin Olmaya Giden Yol". Sosyoloji Araştırmaları Dergisi. 20 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2016.
  6. Kaynak Malatyalı, Meryem (2014). "Türkiye'de 'Çocuk Gelin' Sorunu" (PDF). Nesne. 2 (3). SADA Enstitüsü. ss. 27-38. ISSN 2147-6489. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2015.
  7. Nguyen, Minh Cong; Wodo, Quentin. "Impact of Child Marriage On Literacy and Education Attainment In Africa" (PDF). Global Partnership for Education, Eylül 2014. 29 Haziran 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2016.
  8. Boran, Perran; Eren, Tijen; Devecioğlu, Esra; Gökçay, Gülbin. "Çocuk Gelinler" (PDF). Marmara Medical Journal, Cilt 26, Yıl 2013. 21 Kasım 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2016.
  9. "New Insights on Preventing Child Marriage" (PDF). International Center for Research on Women (ICRW), Nisan 2007. 21 Kasım 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2016.
  10. Otoo-Oyortey, Naana; Pobi, Sonita. "Early Marriage and Poverty: Exploring Links and Key Policy Issues" (PDF). Gender and Development 11(2), July 2003. 21 Kasım 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2016.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.