İlhan İrem

İlhan İrem, doğum adıyla İlhan Aldatmaz[1] (d. 1 Nisan 1955, Bursa), Türk şarkıcı, besteci, söz yazarı, şair ve yazar.

İlhan İrem
Doğum adı İlhan Aldatmaz
Doğum 1 Nisan 1955 (1955-04-01)
Bursa, Türkiye
Tarzlar rock · Senfonik rock
Meslekler ses sanatçısı · besteci
Etkin yıllar 1969 - Günümüz
İlişkili hareketler İrem Bağı

Doğumu ve ailesi

İlhan İrem 1955 yılında Bursa'da dünyaya geldi.[2] Oldukça özgür ve mutlu bir çocukluk geçirdi.[3]

Müzik kariyeri

Ortaokulda solfej ve şan dersleri almaya başladı ancak müzik hayatına girmesi, 1969 yılında (14 yaşındayken) üst dönemler tarafından okul orkestrasına solist olarak seçilmesi ile oldu. 1970 yılında mensubu olduğu Meltemler Orkestrası, Milliyet Gazetesi'nin düzenlediği Liselerarası Müzik Yarışması'nda Marmara bölgesi birinciliği kazandı.[4] Bu dönemde İstanbul'daki pek çok profesyonel müzik grubundan teklif aldı ancak 1972 yılına kadar Bursa'da kalmayı tercih etti.[3] Aynı kadro ile 1972'ye kadar Bursa Çelik Palas Oteli'nde ve Uludağ diskolarında dans müziği şarkıcılığını sürdürdü.

70'li yıllar

İlhan İrem sanat hayatında 70'li yılları "romantik dönem" olarak adlandırır.[5] Bu dönemde single plaklar ve romantik hit parçalar üretmiş, 1973 yılında kendi imkânları ile Diskotür firmasına yaptığı ilk 45'liği Birleşsin Bütün Eller - Bazen Neşe Bazen Keder ile beklediği başarıyı yakalayamadı. Plak firmasının bestelerini başka sanatçılara söyletme isteğini geri çevirdikten sonra yapmış olduğu ikinci 45'liği "Yazık Oldu Yarınlara - Haydi Sil Gözlerini" genç sanatçıyı bir anda Türkiye'deki en popüler sarkıcılardan biri yaptı.[6] 1975 yılında yayınlanan üçüncü 45'liği "Anlasana" ile başarısını devam ettirdi.

1976 yılında yayınladığı dördüncü 45'liği, tanrıyı sorguladığı "Kuklacı Amca" şarkısı nedeniyle gelen baskılar sonucunda plak şirketi tarafından piyasadan toplatıldı.[7] 1976 yılında ilk uzunçalar çalışması olan İlhan İrem 1973-1976 yayınlandı. "Havalar Nasıl", "İşte Hayat", "Son Selam", "Ayrılık Akşamı", "Sen Bilirsin", "Bal Ağızlım" gibi her yaptığı 45'lik liste başı oldu.[8] 1973-1981 yılları arasında toplam 10 adet 45'liği yayınladı ve 1979 yılında yayınladığı senfonik yapıdaki "Sevgiliye" uzunçaları ile Esin Engin'in aranjörlüğünde ilk defa akademik bir çalışmayla müzik yaşamında yeni bir yola saptı. Sevgiliye albümünde ilk defa kendi yazdığı sözler dışında bir Nazım Hikmet şiiri olan "Hoşgeldin Kadınım"ı besteledi ve "Hoşgeldin" adı ile seslendirdi.

80'li yıllar

80'li yıllar pencere albümüyle başlayan popüler kültürden uzaklaşma sürecine denk gelir.[9] Bu dönemdeki eserlerinde toplumsal sorunlara karşı duyarlılığının arttığı gözlemlenir.[10] Yine İlhan İrem bu dönemde -kendi ifadesiyle- 12 Eylül 1980 Darbesi ve ardından gelen "Amerikan-Arap karışımı liberalizm" ile sanatsal ve insani değerlerin yokolma sürecinin başladığını iddia ederek ve buna tepki göstererek sahnelerden geri çekilmeye başladı.[11] Öncelikle yine kendi ifadesiyle "içtenliksiz, soluk, günü yaşayan ve anlamsız kalabalıklar olduğuna karar verdiği insanlardan" ve "ürettiklerinden çok şekillerle ilgilenen popüler kültürden" uzaklaştı.[12]" 87'ye kadar sürecek bir inziva için Tarabya'daki evine kapandı. Bu dönemde kendi tabiriyle "kendi içine, iç uzaylarına derin yolculuklar yapmayı" öğrendi.[13][14]

Müziğe verdiği ara 70'li yıllardaki şarkılarındaki hüzün temasından huzur ve metafizik temalı şarkılara uzanan bir süreci başlattı. Bu süreçte bir rock senfoni yazdı. 1981 yılında askerliğinde yaptığı bestelerden oluşan "Bezgin"i yayınladıktan sonra, 1983 yılında yedi yıllık bir çalışmanın ürünü olan 150 dakikalık senfonik rock üçleme, Pencere (1983), Köprü (1985), Ve Ötesi (1987) üç ayrı albüm halinde sırayla yayınlandı. Kesintisiz bir müzikal yapıdan oluşan rock senfoninin ilk albümü olan Pencere yayınlandığı 1983 yılında Altın Plak ödülü aldı.[15] "Pencere", İlhan İrem’in “Koridor” ve “Seni Seviyorum” albümleri ile birlikte pek çok kez “Bütün Zamanların En İyi Albümü” seçildi.[16]

1984 yılında Türkiye'yi Bulgaristan'da düzenlenen Altın Orfe Yarışması'nda temsil etti.[17] Gazeteciler Özel Ödülü'nü kazandı.[18]

1985 yılında üçlemenin ikinci albümü “Köprü” ve İlhan İrem'in ilk kitabı “Pencere... Köprü... Ve Ötesi...” yayınlandı. Kitapta İlhan İrem’in Rock Senfonideki müzikal anlatımı kaleme aldığı öykü ve bu öykünün Nuri Kurtcebe tarafından görüntülenmiş çizgileri ile Burak Eldem, İzzet Eti ve Adnan Özer’in İlhan İrem Müziği üzerine kapsamlı bir araştırması yer aldı. Yine 1986 yılında sözlerini yazdığı "Halley" Melih Kibar tarafından bestelendi ve Türkiye'ye Eurovizyon Şarkı Yarışması'nda o yıla kadar alınan en iyi dereceyi getirdi.[19][20] 1987 yılında üçlemenin son bölümü olarak “Ve Ötesi” albümü ile "Uzaklarda Biri Var" (Denemeler) adlı ikinci kitabı yayınlandı. Sonraki Dünden Yarına, 1989 yılında ise Uçun Kuşlar Uçun albümleri yayınlandı. Kültür Bakanlığı "Blues For Molla" isimli şarkının albümden çıkartılması koşuluyla "Uçun Kuşlar Uçun" albümüne yayın izni verdi.[21]

Humeyni'nin yazar Salman Rüşdi'ye verdiği ölüm fetvasını hicveden şarkı 29 Ekim 2008 tarihinde Cumhuriyetin 85. Yılında sanatçı tarafından günışığına çıkartılarak radyolara dağıtıldı,[22] 1990 yılında üçüncü kitap olan "Katastrof" (Şiirler) ve "Pencere.. Köprü... Ve Ötesi..." üçlemesi kapsamlı bir konsept olarak tek albüm halinde yayınlandı.

1990-2005

İlhan-ı Aşk albümüyle başlayan ve ardından gelen “Koridor” ve “Seni Seviyorum” albümleri ile devam eden süreçtir. Bu dönemde siyahlar giyinmeye başlayan[23] toplum ve sanat ortamında hissettiğini söylediği duyarsızlığa bir sessiz direniş olarak popüler kültürden tamamen çekildi ve 1992-2006 yılları arasında konserlerine ara verdi.[24] İlhan İrem'in “Işığa ve yeni boyutlara açılan koridor”[25][26] betimlemesi ile başlattığı fizikî kayboluş süreci, albüm çalışmalarını aralıksız sürdürdüğü, kitap ve yazın çalışmalarını yoğunlaştırdığı dönemdir.[27] Bu dönem sanatçının müziğinin felsefi boyutlara dönüşerek kalabalıklarla buluşma yıllarıdır.[28] Ayrıca bu dönemde İlhan İrem, 4 albümden oluşan çok kapsamlı bir "Best Of" serisi yayınlayarak tüm repertuvarını ulaşılabilir hâle getirmiştir.)

1992 yılında İlhan-ı Aşk albümünü yayınladı. 1994 yılında yayınlanan Koridor ve Romans albümleri ile birlikte aynı yıl dördüncü kitap "Delirium" (denemeler) piyasaya çıktı, 1995 yılında Sevgililer Günü / The Best Of İlhan İrem 1, 1997 yılında Aşk İksiri & Cadı Ağacı / The Best Of İlhan İrem 2, 1998 yılında Hayat Öpücüğü / The Best Of İlhan İrem 3 albümü ve "Millenium / Sanalizasyon Fareleri, Yarasalar ve Diğerleri" (Denemeler) adlı beşinci kitap okuyucuya ulaştı. Yine 2000 yılında eski çalışmaları olan "Bezgin", "Pencere... Köprü... Ve Ötesi..." albümleri, bazı bölümleri yeniden mix edilmiş ve yenilenmiş kayıtlarıyla "Bezginin Gizli Mektupları", "Uçuk Mavi Pencere", "Bulutlara Köprü", "Düşler ve Ötesi" isimleriyle tekrar piyasaya çıktı.

Yeni şarkılardan oluşan "Seni Seviyorum" 2001 yılında yayınlandı. Sanatçı 2003 senesinde "Bir Meleğe Aşık Oldum / The Best Of İlhan İrem 4", 2004'te "Işık ve Sevgiyle 30 Yıl" albümlerini yayınladı.

2006 sonrası

Sanat hayatında “Cennet İlahileri” albümü ile başlayan süreçtir. İrem bu dönemi bir konserinin de[29] adı olan "yürek büyüsü" kavramıyla tanımlar.[30] Yeniden sahnelere döner ve nadir solo konserler verir. Bu dönemde hakkında çeşitli kitaplar (bkz.)[31][32][33][34] yayımlanır[35], müziği hakkında çeşitli araştırmalar[36][37][38][39] ve paneller yapıllır.[40] Ayrıca İlhan İrem’in siyasî yazıları bu dönemde yoğunlaşmıştır.

İlhan İrem'in yeni şarkılardan oluşan "Cennet İlahileri" adlı albümü 2006 yılında yayınlandı. 2007 senesinde "Siyah Kuğunun Şarkısı" isimli altıncı kitabı "Senfonik Şiir" alt başlığıyla yayınlandı. 2008 yılında çocuklar için hazırladığı "Tozpembe / Progressive Çocuk Şarkıları" isimli bir albüm yayınladı. İlhan İrem, Türkiye'de son dönemde yaşananları kendi penceresinden kaleme aldığı "Güneş Ülkesinin Karanlık İnsanları" isimli yedinci kitabını 2014 yılında yayınladı.

İlhan İrem, 17 Eylül 2013 tarihinde Akşam Gazetesi'nden Olcay Ünal Sert'e verdiği röportajda "Eserlerimi hiçbir zaman belli kalıplar içinde üretmem. Her biri canlıdır. Her birinin kendi içinde bir dinamiği vardır. Senfoni gibi gelirler. Ürettiğim anda tamamen trans halinde oluyorum." demiştir.[41]

Sanatçı günümüzde yeni albüm çalışmalarını sürdürmekte olup 2006 yılından beri İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük şehirlerde her yıl konser vermekte olup, 30 yıl aradan sonra doğum yeri Bursa'da 4 Haziran 2016 tarihinde konser vermiştir.[42]

Eurovision Şarkı Yarışması

İlhan İrem, 3 kez Eurovision Şarkı Yarışması Türkiye finallerine katıldı. "Bir Yıldız" [43] adlı bestesi 1979 Eurovision Türkiye finaline kaldı. Ama yarışamadan askere alındı. Finallerde yarışabilmesi için TSK'dan İlhan İrem'e özel izin verildiği halde, sanatçının bağlı bulunduğu plak şirketi bu süreçte "Bir Yıldız" adlı şarkının yer aldığı "Sevgiliye" albümünü yayınladığından, kurallar gereği diskalifiye oldu.[44][45] İlhan İrem, 1988'de "Yurtta Barış Dünyada Barış" [46][47] ve 1990'da "Komedi" [48] adlı besteleriyle iki kez daha Eurovision yarışmasına katıldı.

İlhan İrem, Türkiye'yi 1986 yılında Norveç'te temsil eden "Klips ve Onlar" grubunun seslendirdiği Melih Kibar'ın bestesi "Halley" isimli şarkının söz yazarıdır.[49][50]

Ödülleri

İlhan İrem sanat yaşamı boyunca 6 kez Altın Plak olmak üzere pek çok ödül aldı.[51][52] Aralarında Hey ve Ses de olmak üzere çeşitli dergi, gazete ve kurumlar tarafından pek çok kez "yılın erkek sanatçısı" ve "yılın sanatçısı" ödüllerine layık görüldü.[51][52] Birçok şarkısı ve albümü çeşitli dergi, gazete ve kurumlar tarafından "yılın şarkısı/yılın albümü" seçildi.[51][52]

İrem Bağı

1985'te İlhan İrem’in “Işık ve sevgiyle” felsefesini hayatlarına geçiren dinleyicileri tarafından “İrem Bağı” adlı birliktelik kuruldu.[53][54]

Resim ve yazı çalışmaları

Soyut resim çalışmaları yapan İlhan İrem zaman zaman kişisel resim sergileri açmaktadır. Cumhuriyet Gazetesi[55], Aydınlık Gazetesi [56] ve Oda TV'de[57] köşe yazıları yazmaktadır.

Çağdaş bir ozan olarak kabul edilen İlhan İrem; eserlerine yansıttığı mistik, metafizik, doğaüstü ve tasavvufî çağrışımların bir sonucu olarak, kendine has bir izleyici kitlesine sahiptir.[58]

Siyaset

İlhan İrem dünya görüşünü laik, demokratik, Kemalist ve anti-emperyalist olarak tanımlar,[7] Yeşiller Partisi kurucu üyesidir.[59]

Özel hayatı

Orta Doğu Teknik Üniversitesi psikoloji mezunu olan eşi Hansu İrem ile 1 Ekim 1991 tarihinde evlenen[3] İrem'in son dönem eserlerinin pek çoğunun şiirlerini eşi yazmakta, aynı zamanda albümlerinin kapak fotoğraflarını çekmektedir. Hansu İrem aynı zamanda İlhan İrem'in sanat yönetmenliğini yapmaktadır.[60][61][62] Çiftin çocuğu yoktur.[3]

Diskografi

Plakları
  • Birleşsin Bütün Eller \ Bazen Neşe Bazen Keder (1973)
  • Yazık Oldu Yarınlara \ Haydi Sil Gözlerini (1974)
  • Anlasana \ Ne Güzel Bak Yaşamak (1975)
  • Bir Varmış Bir Yokmuş (Kuklacı Amca) \ Hasretim Sana (1975)
  • Ver Elini \ Üzülme Dostum (1975)
  • Havalar Nasıl \ Gözünü Seveyim (1976)
  • Sensiz de Yaşanıyor (İşte Hayat) \ Son Selam (1977)
  • Ayrılık Akşamı (Sazlıklardan Havalanan) \ Sen Bilirsin (1978)
  • Bir Zamanlar \ Yeni Bir Şarkı (1979)
  • Er Mektubu Görülmüştür \ Bal Ağızlım (1980)

Albümleri

Kitapları
  • Pencere... Köprü... Ve Ötesi... (Öykü / 1985)
  • Uzaklarda Biri Var (Denemeler / 1987)
  • Katastrof (Şiirler / 1990)
  • Delirium (Denemeler / 1994)
  • Millenium / Sanalizasyon Fareleri, Yarasalar ve Diğerleri (Denemeler / 1998)
  • Siyah Kuğunun Şarkısı (Senfonik Şiir /2007)
  • Güneş Ülkesinin Karanlık İnsanları (Denemeler / 2014)

Hakkında yazılan kitaplar
  • "Sürgün Gibi Masallarda" Michael Kuyucu (2008) Pegasus Yayıncılık
  • "Işığın Aşkıyla İlhan İrem, Müziğin Mistik İlahı'" Özlem Süyev Zat (2008) Siyah-Beyaz yayınları
  • "Ölümsüz Ozan İlhan İrem" Hakan Taştan, Ersin Kamburoğlu (2008) Cinius Yayınları

Sahnelere veda etmesi ve geri dönmesi

İlhan İrem, 8 Ağustos 1992 tarihinde Gülhane Parkında verdiği konserden[63] sonra popüler kültür ortamlarından çekilmiş ve sahnelere veda etmiştir. Sanatçı, kırkbin kişinin izlediği bu konserden 14 yıl sonra, 29 Eylül 2006’da İstanbul Açıkhava Tiyatrosundaki o yılın almanaklarına [64][65] giren büyük bir konserle sahnelere dönüş yapmıştır. Aradaki 14 yıllık dönemde sahnelerden ve tüm popüler tanıtım mecralarından geri çekilen İlhan İrem bu süreçte albüm çalışmalarını kesintisiz olarak sürdürmüştür.

Belgeseller

Kaynakça
  1. İlhan İrem
  2. “İlhan İrem Belgeseli” (2011)
  3. İda Dağları’nda başlayan 21 yıllık evliliğin öyküsü Röportaj: Hanife Yaşar. Hürriyet Aile. 7 Ağustos 2012. Erişim: 21 Ekim 2012.
  4. 22 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İlhan İrem Official Web Portal “Kronoloji” Bölümü
  5. “İlhan İrem Belgeseli” / TRT / Müzik Eleştirmeni ve Hey Dergisi Genel yayın Yönetmeni Doğan Şener: “İlhan İrem’in müzik yaşantısının 1. Dönemi, Romantik Dönem’dir.” (1990)
  6. "İlhan İrem 5 yılda 5. kez zirvede Hey Dergisi (27 Şubat 1978)
  7. Dinlere inanmıyorum Röportaj. Olcay Ünal Sert. Milliyet Cadde. 15 Ocak 2012. Erişim: 21 Ekim 2012. <Arşiv>
  8. Hürriyet Gazetesi'nin konu ile ilgili haberi İlhan İrem 1 Numara (27 Temmuz 1977)
  9. “Pencere… Köprü… Ve Ötesi…” / İyileşmez Hüzünden Mistik Huzura Doğru” (S.73) Araştırma: Burak Eldem, İzzet Eti, Adnan Özer / İmge Yayıncılık (1985)
  10. “Sürgün Gibi Masallarda / Hayatı ve Yapıtlarıyla İlhan İrem” / Michael Kuyucu / Pegasus Yayınları (2008) (S.53): “Beni sanat anlayışımdan düşünsel yapıma , dahası giysilerime kadar karışıp kıskaç altına alan zihniyete karşıyım.Bu zihniyetin direkt olarak yansıdığı alan olması nedeniyle T.R.T. ile sınırlandırmak yüzeysel bir yaklaşım olacaktır.Esas sorun yaşadığımız son 8-10 yıllık periyotta, Türkiye’de kültürsüzlüğün , kültürün yerini alması ya da başka bir deyişle kültürsüzlüğün empoze edilmesi , kitlelere benimsetilmesinde yatıyor.Son 5 yılda İlhan İrem işte bu tektipleşme , sürüleşme mantığına ,kalıba dökülmeye karşı çıktı.Sanatın evrenselliğini savundu.Kimse sanatçısına öğrencisine , öğretim görevlisine “şunu yap, şunu giy..” gibi kısıtlamalar getiremez.Yalnızca şekilden ibaret değil tabii bu sınırlamalar.İşte bütün kalıplaşmalara , kokuşmuşluklara rağmen kurulu düzenin belirleyicilerinden sıyrılıp özgürce üretmeliyiz diyorum. Benim sessiz sedasız yapmak istediğim bu.” (Hürriyet, Eylül 1987)
  11. İlhan İrem'in 1980 Darbesi hakkında sözleri "Evrensel Gazetesi (4 Eylül 2011)
  12. 29 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Ölümsüz Ozan-İlhan İrem / Hakan Taştan, Ersin Kamburoğlu (Cinius Yayınları 2008)
  13. "Işık ve sevginin son koridorunda" Gündem (26 Haziran 2004)
  14. "Sessizliğn Şarkılarını Söylüyorum" Vizyon Dergisi (Aralık 2010)
  15. "Pencere" albümü Altın Plak Haberi - Hey Dergisi (16 Nisan 1984)
  16. "Pencere" albümü Hakkında: İlhan İrem Official - İrembağı Web / İremascope / "Gece Yolculuğu" / Alt Bilgi
  17. “Hey Dergisi" Yazı İşleri Müdürü Hulusi Tunca / Başyazı "Altın Orfe" (25 Haziran 1984)
  18. İlhan İrem Altın Orfe Yarışması dönüşü Hey Dergisi için kaleme aldığı yazı (1984)
  19. Eurovision Maceramız / TRT Belgeseli "Halley 1986"
  20. Eurovision / Halley ile ilgili bir yorum.
  21. Cumhuriyet Gazetesi. 1 Ekim 1989
  22. 9 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. “Bu şarkı 19 yıl yasaklı kaldı!” / Vatan Gazetesi (29 Ekim 2008)
  23. “Müjde” / “Yürek Büyüsü” Konseri (2007) / İhan İrem ‘siyah giysileri konusunda’ konuşuyor.
  24. “Niye Bir İlhan İrem Daha Yok?” / Yavuz Hakan Tok / Müzik Eleştirmeni / Milliyet Gazetesi (16 Eylül 2012)
  25. 22 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. “Krizalit Kristalin” – “Koridor” albümü ile ilgili yazılmış bir yazı / Panorama Dergisi (Mayıs 1994)
  26. 22 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. “Koridorun öteki ucundayım” İlhan İrem ile “Koridor” albümü ve onun devamı olan “Seni Seviyorum” albümü arasında yapılmış bir söyleşi / Cumhuriyet Gazetesi (17 Nisan 1999)
  27. (İlhan İrem'in yazdığı kitaplar)
  28. “Işık ve Sevgiyle 30 Yıl” Selim İleri / Cumhuriyet Gazetesi (9 Temmuz 2004)
  29. İlhan İrem / “Yürek Büyüsü” Konseri (25 Temmuz 2007) / Fotograflar (melektozlari.com)
  30. İlhan İrem; “Sevdiğim insanlarla ve ruh temasını sürdürdüğüm yol arkadaşlarımla bir yürek büyüsü paylaşıyoruz. İçin için yaşayan bir büyük sessizliğe sesleniyorum. Gözlerden uzaktayım… Ama yaşananlar benim gözlerimden uzakta değil.” / Oda Tv / Röportaj: Şenol Çarık (2 mart 2012)
  31. "Sürgün Gibi Masallarda" Michael Kuyucu (2008) Pegasus Yayıncılık
  32. "Işığın Aşkıyla İlhan İrem, Müziğin Mistik İlahı'" Özlem Süyev Zat (2008) Siyah-Beyaz yayınları
  33. "Ölümsüz Ozan İlhan İrem" Hakan Taştan, Ersin Kamburoğlu (2008) Cinius Yayınları
  34. İlhan İrem hakkında yazılmış kitapları toplu olarak değerlendiren bir yazı / Naim Dilmener / Milliyet Sanat Dergisi ve Milliyet Gazetesi (Kasım 2008)
  35. (İlhan İrem’e dair kitaplar)
  36. “Pencereden Günümüze” / Sinan Doyan / Araştırmacı Müzik Yazarı “birzamanlar.net” (2007)
  37. 1 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. “İlhan İrem 35. Yıl Radyo Belgeseli” (Toplam 7 Bölüm) (2008)
  38. “Niye bir İlhan İrem daha yok?” / Yavuz Hakan Tok / Milliyet Sanat Dergisi (Eylül 2012)
  39. “‘Tanrıların katında’ bir müzisyen” / Eyüp Tatlıpınar / Akşam Gazetesi (16 Eylül 2012)
  40. 5 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. “Işık ve Sevgiyle 35 Yıl / İlhan İrem Paneli” (1 Haziran 2008)
  41. "Arşivlenmiş kopya". 29 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2016.
  42. http://www.milliyet.com.tr/ilhan-irem-30-yil-sonra-bursa-da-magazin-2257317/
  43. "Bir Yıldız" (1979)
  44. 7 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Kapsamlı olarak, Eurovision 1979 Yılı Panoraması
  45. “Bir Yıldız” hakkında bir yazı
  46. "Yurtta Barış Dünyada barış" (1988)
  47. (Eurovision 1988 Türkiye Finalleri sonrası İlhan İrem ve şarkısı "Yurtta Barış Dünyada Barış" hakkında basından bazı alıntılar.
  48. "Komedi" (1990)
  49. 17 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Eurovision 1986 / “Halley” / Uluslararası yarışma hakkında detaylı bilgi
  50. Norveç Ulusal Televizyonu / Eurovision 1986 “Halley”
  51. 39 Işık Yılı 12 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İlhan İrem resmî web portalı. Erişim: 23 Ekim 2012.
  52. Bursa'nın ünlü simaları: İlhan İrem Bursa Büyükşehir Belediyesi resmî sitesi. Erişim: 23 Ekim 2012.
  53. İrembağı ile ilgili bir yorum yazı; “İrembağı’nda bir gece” - Tolga Akyıldız / Milliyet Gazetesi (1 Ağustos 2010)
  54. İrembağı ve sevecenlerle ilgili olarak müzik eleştirmenlerin ayrıntılı anlatımları. İlhan İrem / İrembağı Web Official / İremascope: “Herşey Şimdi Başlıyor”
  55. İlhan İrem yazıları Cumhuriyet Gazetesi
  56. İlhan İrem yazıları Aydınlık Gazetesi
  57. Odatv İlhan İrem yazıları
  58. Niye bir İlhan İrem daha yok? Yavuz Hakan Tok. Milliyet Sanat Dergisi. Eylül 2012
  59. İlhan İrem - Yeşiller Partisi Nokta Dergisi. 4-10 Ekim 1992
  60. 22 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. “Sevgililer Günü”
  61. “Işık ve Sevgiyle 30 Yıl”
  62. 22 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. “Seni Seviyorum”
  63. Gülhane Konseri görüntüleri / “İlhan-ı Aşk” / İlhan İrem Official - Facebook
  64. 6 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (melektozlari.com / Kaynak: Hürriyet Almanak 2006)
  65. Hürriyet Gazetesi / Almanak 2006 tanıtımı

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.