İrlanda Plantasyonları

İrlanda Plantasyonları, 16. ve 17. yüzyıllarda İrlanda'da İngiltere kraliyeti tarafından topraklara el konulması ve bu toprakların İngiltere'yle İskoçya'nın Lowlands yöresinden yerleşen yerleşimcilerle sömürgeleştirilmesidir.

1566-1620 yılları arasında plantasyonların kurulduğu İrlanda kontlukları. Harita basitleştirilmiştir, bazı bölgelerde boyalı alanın tamamı sömürgeleştirilmemiştir.

Plantasyonlar 12. yüzyıldan beridir İrlanda'ya gerçekleşmekte olan ve "Old English" adlı ayrı bir etnik grubun oluşmasına yol açan küçük ölçekli göçü müteakiben gerçekleşti.

Plantasyonlar ada çapında İrlanda kabilelerinden ve Hiberno-Norman krallıklarından alınan topraklar üzerinde gerçekleşse de, en büyük yerleşimler İrlanda'nın Munster ve Ulster illerine kuruldu. Bunun ardından topraklar kraliyet tarafından İngiltere'den gelen kolonicileri verildi. Bu süreç VII. Henry döneminde başladı ve I. Mary ile I. Elizabeth dönemlerinde devam etti. I. James, I. Charles ve Oliver Cromwell dönemlerindeyse süreç hız kazandı, bu dönemlerde İskoçya'dan da yerleşimciler geldi.

Son plantasyonlar 1650'larda, Oliver Cromwell liderliğindeki İngiltere Commonwealth'i döneminde parlamento destekçisi binlerce askerin yerleştirilmesiyle kuruldu. Plantasyonların kurulması durmasına rağmen hem Büyük Britanya, hem de Kıta Avrupasından adaya göç 18. yüzyılda da devam etti.

Plantasyonlar Britanyalı ve Protestan kimliğine sahip olan büyük topluluklar yaratarak İrlanda'nın demografisini değiştirdi. Bu topluluklar genel nüfusla İrlandalı kimliğini ve aynı siyasi yaklaşımları paylaşan eski Katolik yönetici sınıfının yerini aldı. İrlanda toplumunun maddi ve ekonomik yapısı da yeni mülkiyet, ticaret ve borç anlayışlarının getirilmesiyle değişti. Bu 17. yüzyılda kraliyetin İrlanda üzerindeki hakimiyetini güvence altına alan Protestan bir yönetici sınıfının oluşmasına yol açtı.

Günümüzde İrlanda adasının İrlanda ve Kuzey İrlanda arasında bölünmüş olması da büyük ölçüde plantasyonlardaki yerleşimlerin sonucudur. İngiliz ve İskoç Protestan yerleşimcilerin soylarından gelenler Büyük Britanya'yla birliğin devamını isterken yerli İrlandalı Katoliklerin soylarından gelenler bağımsızlık istemekteydiler. 1922 yılı itibarıyla Büyük Britanya'yla birlik yanlıları Ulster bölgesinde çoğunluktaydı. Bunun sonucu olarak 1921 yılındaki İngiliz-İrlanda Antlaşması'nın ardından bu bölgeler Birleşik Krallık'a bağlı kalmayı ve Kuzey İrlanda'yı oluşturmayı tercih etti.

Kaynakça

• CANNY, Nicholas P., Making Ireland British 1580–1650, Oxford: Oxford University Press, 2001
• FORD & McCAFFERTY, The Origins of Sectarianism in Early Modern Ireland, Cambridge University Press, 2005
• LENNON, Colm, Sixteenth Century Ireland — The Incomplete Conquest, Dublin: Gill & Macmillan. 1994
• LENIHAN, Padraig, Confederate Catholics at War, Cork: Cork University Press, 2000
• MCCARTHY, Daniel, The Life and Letter book of Florence McCarthy Reagh, Tanist of Carberry, Dublin, 1867
• MACCARTHY-MORROGH, Michael, The Munster Plantation — English migration to Southern Ireland 1583–1641, Oxford: Oxford University Press, 1986
• SCOT-WHEELER, James, Cromwell in Ireland, New York, 1999