Şah (satranç)
Şah (♔ ♚), satranç oyunundaki en önemli taştır. Şah taşının rakip tarafından kıpırdayamayacak şekilde tehdit edilmesine şah mat denir ve oyunun sona erdiği anlamına gelir. Şahı tehdit eden oyuncu "şah" diyerek rakibini haberdar eder. Şah, satranç tahtasında kendi rengi dışındaki diğer renkteki karede, yani esas kurallara göre e1 ve e8 noktalarında oyuna başlar.
 |
 |
| Satranç Taşları | ||
|---|---|---|
 |
Şah |  |
 |
Vezir |  |
 |
Kale |  |
 |
Fil |  |
 |
At |  |
 |
Piyon |  |
Köken bilimi
Satranç oyunu Hindistan kökenli olmasına rağmen şah kelimesi Farsçadan gelmektedir. Batılı dillerde şah için kullanılan tabir kraldır.
Hareketleri
Şah, bitişiğindeki 8 kareden herhangi birine gidebilir. İlgili karede rakip taşlardan biri varsa bu taşı alabilir. Kendi taşlarından biri varsa, ya da kare rakip taşlardan birinin tehdidi altında ise (rakip şah dahil) gidemez. Şah herhangi bir taşın üstünden atlayarak ilerleyemez.Kale ile 2-2 şeklinde kısa rok veya 3-2 şeklinde uzun rok yapabilir.
Şahların bir satranç oyunundaki başlangıç konumu
|
Şahın olası hamleleri. Şah her yöne yalnız bir kare ilerler.
|
Şah tehdit altında kalacağı karelere ilerleyemez.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Rok
Rok hareketi, şah ve kaleye özgü bir harekettir. Şah herhangi bir kaleye doğru iki kare ilerler. Kale şahın üzerinden atlatılarak şaha bitişik kareye konur. Rok yapabilmek için:
- Şah ya da ilgili kalenin henüz hiç oynatılmamış olması,
- Aralarında hiç taş bulunmaması gerekir,
- Herhangi bir taşın şaha şah çekmemesi,yani şahın tehdit altında olmaması gerekir.
- Geçiş yolunun tehlike altında olmaması gerekir.
