Akın Birdal
Akın Birdal (d. 2 Ocak 1948, Niğde) Türk siyasetçi. Bir dönem İnsan Hakları Derneği'nin başkanlığını yaptı. 2007 genel seçimlerinde Diyarbakır'dan bağımsız aday oldu ve seçilerek TBMM'ye girdi. Demokratik Toplum Partisi'nin Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılmasının ardından kurulan Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) Diyarbakır 23. dönem milletvekilliği yaptı.
Yaşam öyküsü
İnsan Hakları Derneği öncesi
İlk ve ortaöğrenimini Niğde’de tamamladı. 1966 yılında girdiği Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nden 1970 yılında mezun oldu. Öğrencilik yıllarında Niğde Gençlik Derneği Başkanlığı yaptı. Ziraat Fakültesi Talebe Cemiyeti’nde görev aldı. 1973 yılında Gazi Üniversitesi’nde işletme yüksek lisansı yaptı. Aynı yıllarda, Ziraat Mühendisleri Birliği ile TMMOB Ziraat Odası Merkez Yürütme Kurullarında görev yaptı.
1977 yılında kır yoksullarının ekonomik, demokratik mücadele örgütü KÖY-KOOP’un Niğde Birlik Başkanlığını yaptı. Aynı zamanda KÖY-KOOP’un merkez yönetim kurulundaydı ve Eğitim, Örgütlenme, Basın Yayın Halkla İlişkiler Daire Başkanlığı görevini yürüttü. 1977-1980 yılları arasında Halkevleri Merkez Yürütme Kurulu üyesiydi. Aynı dönemde, Gazi Üniversitesi Kooperatifçilik Enstitüsü’nde öğretim görevlisi olarak çalıştı.
1980 askeri darbesi sonrasında, KÖY-KOOP yöneticileriyle Mamak Askeri Cezaevi’nde bir yıl tutuklu kaldı. Buradan çıktıktan sonra, 3 yıl ticaretle uğraştı. 1984 yılında yargılandığı tüm davalardan beraat etti ve peyzaj mimarlığı alanında çalışmaya başladı.
İnsan Hakları Derneği dönemi
1986 yılında kurulan İnsan Hakları Derneği'nin (İHD) 1986 ile 1992 yılları arasında Genel Sekreterliği’ni, 1992’den 1999’a kadar ise Genel Başkanlığını yaptı. 12 Mayıs 1998'de Ankara'da bulunan İHD Genel Merkezinde iki kişinin silahlı saldırısına uğradı. Silahlı saldırganların TİT üyesi olduğu öne sürüldü. Saldırıyı Yeşil 'in ekibinden uzman çavuş Cengiz Ersever'in organize ettiği iddia edildi. Akın Birdal, saldırıdan yaralı olarak kurtuldu.
1995-1996 Dünya Barış Günleri’nde Mersin ve Ankara’da yaptığı konuşmalardan dolayı 2 yıl hapis cezasına çarptırıldı. 1999 ve 2000 yıllarında hapse girdi. Bu mahkûmiyetleri nedeniyle İçişleri Bakanlığı’nın uyarısıyla, İHD Genel Başkanlığı’ndan ayrılmak zorunda kaldı.
Siyasetçilik dönemi
1995 genel seçimlerinde, Emek-Barış ve Özgürlük blokunun Mersin Milletvekili Adayı oldu. Partinin yüzde 10 barajının aşamaması nedeniyle seçilemedi. 2002 yılında yine Emek-Barış ve Demokrasi blokunun Mersin adayı olan Birdal'ın adaylığı, TCK m. 312'den aldığı mahkûmiyet nedeniyle YSK’ca veto edildi.
BSP ve ÖDP’nin kurucusu üyesi olan Akın Birdal her iki partide de PM üyeliği yaptı. 2002 yılında kurulan Sosyalist Demokrasi Partisi Genel Başkanlığı görevini 2 yıl süreyle yürüten Birdal, merkezi Paris’te bulunan Uluslararası İnsan Hakları Federasyonu'na Başkan Yardımcısı seçilmesinin hemen öncesinde SDP Genel Başkanlığı görevinden istifa etti. Federasyonun başkan yardımcılığı görevini, üst üste 3 dönem, 2007'ye kadar sürdürdü.
SDP'nin Onursal Genel Başkanı olan Akın Birdal, 22 Temmuz 2007'de gerçekleştirilen erken genel seçimlerde Diyarbakır'dan bağımsız milletvekili adayı oldu. Bin Umut Adayları arasında olan Akın Birdal, milletvekili seçilmesi halinde TBMM'de savaş politikalarına karşı barışın, askeri vesayet rejimine karşı gerçek demokrasinin, her türlü ayrımcı politikaya karşı insan haklarının, hukukun siyaset karşısında araçsallaştırılmasına karşı adaletin, yoksulluğa ve yoksunluğa karşı iş ve ekmek mücadelesinin sözcülüğünü yapmayı hedeflediğini dile getirmiştir. 2007 genel seçimlerinde milletvekili seçilmiş, seçilmesinin ardından, DTP'ye katılmıştır.
2009 Yerel Seçimleri'nde DTP İstanbul Belediye Başkan Adayı olmuştur.
Diğer çalışmaları
Kooperatifçilik ve insan hakları üzerine çok sayıda inceleme ve makaleleri yayımlandı. Bunun yanı sıra, Cansuyu (Aykırı Yayınları, 2006), Betula Öyküler (2003), Sol Elim Ulucanlar'dan Notlar (Belge Yayınları, 2000) isimli kitapları yayımlandı. 2008 yılındaki Ermenilerden Özür Diliyorum kampanyasına desteğini açıklamıştır.
Özel hayatı
Birdal'ın eşi Gülşen Ülker Birdal 12 Ekim 2015 tarihinde geçirdiği kalp krizi sonucunda hayatını kaybetti.[1]