Aleksandre Kazbegi
Aleksandre Kazbegi (Gürcüce ალექსანდრე ყაზბეგი "aleksandre q'azbegi" d. 20 Ocak 1848, Stepantsminda, Gürcistan – ö. 22 Kasım 1893, Tiflis), Gürcü roman ve oyun yazarı, şair, çevirmen ve tiyatro oyuncusu. Yazar olarak “Akaki Moçhubaridze”, tiyatroda “Moheve” takma adlarını kullanmıştır. 1882'de yayımlanan Baba Katili adlı yapıtıyla tanınır. Kitap, Kafkaslar'ın Robin Hood'u Koba'yı anlatır. Daha sonra Stalin olarak anılan İoseb Cugaşvili, Aleksandre Kazbegi'nin bu önemli yapıtının kahramanından esinlererek Koba takma adını almıştır. Yazarın birkaç öyküsü ve Elguca adlı romanı Türkçe yayımlanmıştır.
Biyografi
Aleksandre Kazbegi, yerel bir feodal olan Kazi-Beg Çopikaşvili'nin büyük torunuydu. Tiflis, Petersburg ve Moskova'da öğrenim gördü. Gürcistan’a dönünce Dağlıların arasında bir süre çobanlık yaptı ve hayatının en ilginç deneyimi olan bu iş daha sonra eserlerine de yansıdı. Ardından bir gazeteci olarak çalıştı. Eserleri, Çarlık rejimince gazete sansür edildiği için boş kalan sayfalarında tefrika edildi. Daha sonra romancı ve oyun yazarı olarak ünlendi. Tiflis'te öldü ve mezarı daha sonra memleketi Kazbegi'ye taşındı. Burada çocukluğunu geçirdiği eve yazarın anısına müzeye dönüştürüldü.
Eserleri
Aleksandre Kazbegi Rus ve Fransız edebiyatlarından etkilendi. Eserlerinin çoğunun 1880-85 arasında yazdı. Eliso („ელისო“; 1882), Baba Katili („მამის მკვლელი“ / "mamis mk'vleli"; 1882), Tsiko („ციკო“; 1883), Suçlu („განკიცხული“ / "gank'itsh'uli, 1884) adlı öyküleri ile Elguca („ელგუჯა"; 1881) ve Hevisberi Goça („ხევისბერი გოჩა“ / "h'evisberi goça"; 1884) adlı romanları en önemli eserleri sayılır.
Türkçe çevirileri
Aleksandre Kazbegi’nin “Ateria” ve Eliso” adlı öyküleri Türkçeye çevrildi ve 1936’da Kafkas Hikâyeleri adlı kitapta yayımlandı. Elguca adlı romanı iki kez Türkçeye çevrildi. Niyazi Ahmet Banoğlu'nun çevirisi Bir Kafkas Romanı - Elguca (1941) ve Elguca : Kafkas Aşkı (1964), Ahmet Özkan'ın çevirisi Gürcü Yiğidi Elguca ile Çerkes Güzeli Mzağo (1973) adıyla yayımlandı.