Anar Rızayev
Anar Rızayev (d. 14 Mart 1938, Bakü), Azerbaycanlı yazar, oyun yazarı ve film yönetmeni.
| Anar Rzayev | |
|---|---|
 | |
| Doğum |
Anar Rəsul oğlu Rzayev 14 Mart 1938 Bakü, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, Sovyetler Birliği |
| Takma ad | Anar |
| Meslek | Yazar, oyun yazarı ve film yönetmeni |
| İkamet | Bakü |
| Vatandaşlık |
 |
| Dönem | 1960-günümüz |
|
| |
1966 yılında Azerbaycan Devlet Üniversitesi'nin Filoloji Fakültesi'nden mezun olmuştur. Çalışma hayatına Nizami adına kurulmuş Edebiyat Müzesi'nde ilmi araştırmacı, Radyo ve Televizyon Komitesinde redaktör olarak başlamıştır. 1962-1964 yıllarında Moskova'da Ali Senan Kursunda, 1971-1972 yıllarında da Kinorejissura sanat okulunda okumuştur. Anar, "Qobustan" sanat dergisinin baş redaktörü (1968), Azerbaycan Tiyatro Cemiyeti'nin Riyaset Heyeti başkan yardımcısı (1976), Azerbaycan Yazıcılar İttifaqı ve Kinomaloğrafçılar İttifakı İdare Heyetlerinin üyesi olmuştur. Şimdi de Yazarlar Birliğinin başkanıdır.
Emektar sanat adamı, Devlet Mükafatı ile onurlandırılmıştır. İlk defa 1960 yılında "Bayram Hesretinde" ve "Geçen İlin Son Gecesi" hikâyelerini yazarak mensur eserlere imzasını atar, Eserleri yirmiden fazla dile tercüme edilmiş, Sosyalist ülkelerde, ABD'de, Kanada'da, Japonya'da, Hindistan'da, Fransa'da, İran'da, Türkiye'de, Arap ülkelerinde, Finlandiya'da, vs. ülkelerde yayınlanmıştır. Piyesleri; Özbekistan'da, Ermenistan'da, Tataristan'da sahnelenmiş, "Qaravelli" piyesi, "Men, Sen, O ve Telefon", "Geçen Yılın Son Gecesi" televizyon oyunları Moskova'da gösterilmiştir. "Adamın Adamı", "Dante'nin Yubileyi", "Gürcü Familiyası", "Ağ Liman", "Macal", "Seherin Yay Günleri", "Beşmertebeli Evin Altıncı Mertebesi" -Bütün bu eserlerde XX. yüzyılın sonunun "hakikat makamları" bediifelsefi tahlilin temeline yerleştirilmiş, o yılların durgun ve pasif yönetimine Anarın itirazları aksettirilmiştir.
"Ağ Liman", "Elaqe", "Macal", "Beşmertebeli Evin Altıncı Mertebesi" Anar'ın edebi felsefi görüşlerini birlikte ifade eden eserlerdir. İnsan geçmişini unuttuğu zaman, kan bağını kaybettiği zaman, yalana, kanunlara hizmet eden kulrobot haline gediği zaman manevi inançlardan uzaklaşır, onun için Altıncı Mertebe Kaybolur eserlerin üzerinde durduğu temel fikir budur. "Geçen İlin Son Gecesi"nde, "Şehrin Yay Günleri", "Sahra Yuxulan" piyeslerinde de aynı fikir dramatik olarak işlenir. Her üç eserde de insan, vicdan ve hakikat problemleri işlenir. Anar, maneviyat ve ahlak sorunlarını senaryolara konu eder. "Torpaq. Deniz. Od. Sema", "Gün Geçdi", "Dede Qorqud", "Dante'nin Yubileyi", "Üzeyir Hacıbeyov, Uzun Ömrün Akkordları" filmleri psikolojik felsefi tarzla çekilmiştir. Azerbaycan Devlet Akademik Tiyatrosu'nda sahnelenmiş "Adamın Adamı" piyesinin kuruluşu da Anar tarafından yapılmıştır.
Anar aynı zamanda ünlü bir filologdur. Edebiyat ve sanat meselelerine dair birçok makalesi de mevcuttur. "Şairin Hüneri", "Anlamaq Derdi", "Aşıq Alesker", "Oxşarlıq ve Oxşarsızlıq", "Hezin Duygular" ve daha birçok makaleler, şerhler, Azerbaycan Edebiyatı'nın kıymetli numunelerindendir. "Seherin Yay Günleri" adlı eseri 1980 yılı Azerbaycan Devlet Mükafatı'na layık görülmüştür.
Başlıca eserleri: Beyaz Liman (destan), 1970; Adamın Adamı (destanlar, hikâyeler, piyesler), B., 1977; Beşmertebeli Evin Altıncı Mertebesi (destan ve roman), B., 1981; Molla Nesreddin-66 (hi-kayeler, destanlar ve piyes), B., 1970; Seçilmiş Eserleri (iki cilt), B., 1987.