Annona

Annona, Papav gibi bitkileri içeren Annonaceae (Anonagiller) familyası içindeki türleri içeren bir cins grubudur. Guatteria cins grubundan sonra, bu familya içindeki en kalabalık cins grubudur. [3] yaklaşık 100-150 arası ağaç türü,çalı bu cinsin içindedir.[4] Cins adı daha çok [Tanio Dili]nden ispanyolca'ya girmiş anón, adından gelmektedir.[5] M.Ö 1000li yıllara kadar bu adın dayandığı Meksika'da v.s Güney Amerika ülkelerindeki paleontolojik çalışmalarla da gösterilmiştir.[6]

Annona
Şeker-elma (ing:sugar-apple) diye adlandırılan (Annona squamosa) Çerimoya türünün tohumlarının bozuk para ile karşılaştırılması
Bilimsel sınıflandırma
Âlem: Plantae Klad Angiosperms (Kapalı tohumlular) Klad Magnoliids Takım: Magnoliales Familya: Annonaceae Cins: Annona L.[1]
Türler
Tür sayısı 100-150 (Metne bakınız)
Sinonimler
Guanabanus Mill. Raimondia Saff. Rollinia A. St.-Hil. Rolliniopsis Saff.[2]

The fruit of A.salzmannii.

Annona squamosa çiçek ve yaprakları Hayderabad,Hindistan.

Annona glabra fruit.

Bu cinsin içinde yedi tür ve bir hibrit türü ticari amaçlarla,bu cinslerin anavatanı Güney Amerika gibi çeşitli ülkelerde yetiştirilmektedir, bununla birlikte bu türler dışındaki diğer türlerin bazıları yenilebilir meyvelere sahip olup çeşitli amaçlarla yararlanılmaktadır.[7] Pek çok türü de geleneksel tıpta kullanılmaktadır. Bazı klinik araştırmalar bu cins grubu içinde bazı türlerin aksetogenin gibi çeşitli maddeler içerdiğini belirtmektedir.[8][9]

Açıklama

Kazık köklü her daim yeşil tropik ağaç ve çalı türlerini içine alır.[4]

Gövde

İnce, geniş fakat derin olmayan çizik ve yarıkların olduğu birbiriyle birleşik pullu bir kabuk bulunmaktadır. İnce sert silindirik ,yükseltilmiş gözenekleri ile birlikte sivrilen sürgünler ve çıplak tomurcukları bulunmaktadır.[4]

Yapraklar

Türüne göre yaprak kanatları kösele gibi veya ince ve oldukça yumuşak ya da esnek, kabak ya da tüylü olabilir.[4]

Çiçekler

Çiçek sapı yaprak ile dal arası köşeden, ya da nadiren ana gövde veya eski dallara bağlı koltuk altı tomurcuklarından ya da tek başına çiçek veya ufak topluluk halinde çiçeklerden olacak şekilde yükselir.

Genelde 3 veya 4 dıştaki taç yapraklardan küçük, tomurcuk halinde iken örtüşmeyen çanak yapraklara sahiptir. 2 tur halinde altı ila sekiz etli taç yaprakları iki tur halinde dizilmiştir, dıştaki taç yapraklar içtekilerden büyüktür buna karşın içteki yaprak sayısı fazladır ve koyu pigmentli nektar bezleri vardır. Sayısız top şeklinde, toplu halde, ya da kavisli ve başlıklı y ada sivri anter kesesi ötesinde ercik organları bulunur. Pek çok karpel, tabanla doğrudan bağlantılı, kısmen çeşitli derecelerde birleşik poleni alan stigma denen tüylü dişi organ kısmı bukunmaktadır. Karpel başına bir veya iki tohum taslağı düşmektedir tür ve stigma toplu şekilde veya birbirine yakın bitişik konik haldedir.[4]

Meyveleri

Her çiçek başına bir ovalden küreye değişim gösteren meyvelere sahiptir. Her meyvenin içinde birden çok tıpkı böğürtlen, çilek gibi birbiri ile bitişik, ayrı ayrı meyvecikler veya birleşik meyvecikler bulunur. Her bir meyvecik içinde bir tohum bulunur. Tohumlar fasulye gibi sert bir kabuğa sahiptir. Tohum çekirdekleri toksiktir. Bu sebeple genelde tohumları yenmez.[4]

Tozlaşma

Genelde bu cinsin tozlaşmasını arılar değil, Asimina ve Rollinia cinsleri gibi böcekler, sinekler ve kın kanatlılar yapmaktadır. Çiçekleri de genelde buna göre konumlanmış olmakla ,bu şekilde bir evrimleşme söz konusu olmuştur.[10]

Resimler

• 
  Atemoya (A. cherimola × A. squamosa)
• 
  Çerimoya (A. cherimola) plantasyonu
• 
  Soursop denen (A.muricata)
• 
  Şeker-elmalar (A. squamosa)
• 
  Hint ayvası(İng:Custard-apple)(A. reticulata) içi
• 
  Hint ayvası içi
• 
  Hint ayvası dışı
• 
  Annona muricata
• 
  A.crassiflora türünün meyvesi

Seçme türler

Buradakiler önemli türlerin listesi olup pek çok türün tarımsal, ticari, farmakolojik açıdan değeri bulunmaktadır.[11]

Annona amambayensis Annona acuminata Annona ambotay Annona asplundiana Annona atabapensis Annona × atemoya - Atemoya Annona bullata Annona biflora Annona bicolor Annona brasililensis Annona cacans - Annona calophylla Annona campestris Annona cherimola - Çerimoya Annona chrysophylla - Graines Annona pubescens Annona tripetala Annona conica Annona coriacea Annona cornifolia Annona crassiflora Annona cristalensis Annona crotonifolia Annona deceptrix Annona deminuta Annona dioica Annona diversifolia - Ilama Annona dolabripetala

Annona dolichophylla Annona echinata Annona ecuadorensis Annona ekmanii Annona excellens Annona glabra Annona palustris Annona glaucophylla Annona haematantha Annona hayesii Annona hypoglauca Annona hystricoides Annona jahnii Annona jamaicensis Annona longiflora Annona lutescens Annona macrocalyx Annona malmeana Annona manabiensis Annona microcarpa Annona montana Annona marcgravii Annona monticola

Annona muricata - Guanábana Annona macrocarpa Annona nutans Annona oligocarpa Annona paludosa Annona paraguayensis Annona phaeoclados Annona praetermissa Annona purpurea Annona pygmaea Annona reticulata Annona salzmannii Annona scleroderma Annona senegalensis Annona sericea Annona spinescens Annona spraguei Annona squamosa - Şeker-elma Annona testudinea Annona tomentosa Annona trunciflora

Böcekler ve hastalıklar

Annona cinsleri genelde hastalıklara bağışıklıdır. Ancak bir kısım mantar, türleri böcekler ve karıncalar bu türde sorunlara yol açabilmektedirler. Bu bölümde de kısaca bu cins ailesinin ev sahipliği yaptığı böcek türleri ve zarar verici mantar ,enfeksiyon,zararlı v.s türler gösterilmiştir.[12]

Böcekler

Braephratiloides cubense (Annona Tohum Güvesi)(İng:Annona seed borer) Bepratelloides cubense (Annona Tohum Güvesi)[13][14] Morganella longispina (Plumose scale) Philephedra n.sp. (Philephedra scale) Pseudococcus sp. (Kırçıllı Böcek)(İng:Mealy bugs) Xyleborus sp. (Ambrosia böcekleri)[13] Ammiscus polygrophoides Anastrepha atrox Anastrepha barandianae Anastrepha bistrigata Anastrepha chiclayae Anastrepha disticta Anastrepha extensa Anastrepha fraterculus Anastrepha oblicua Anastrepha serpentina Anastrepha striata Anastrepha suspensa Apate monachus Bactrocera spp.

Bephrata maculicollis Brevipalpus spp. Ceratitis capitata Cerconota anonella Coccoidea spp. Coccus viridis (Green scale) Emanadia flavipennis Gelwchiidae spp. Heliothrips haemorphoidalis Leosynodes elegantales Lyonetia spp. Oiketicus kirby Orthezia olivicola Phyllocnistis spp. Pinnaspis aspidistrae Pseudococcus citri Saissetia nigra Talponia spp. Tenuipalpidae Tetranynchus spp. Thrips[15]

---

Mantarlar

Armillaria (meşe kök mantarı) Ascochyta cherimolaer Botryodiplodia theobromae Cercospora annonaceae Cladosporium carpophilum Colletotrichium spp. Colletotrichium annonicola Colletotrichum gloeosporioides Corticium salmonicolor Fumagina spp. Fusarium solani Gloeosporium Glomerella cingulata Isariopsis anonarum Koleroga noxis Monilia Nectria episphaeria

Oidium Phakopsora cherimolae Phomopsis spp. Phomopsis annonacearum Phyllosticta Phythium spp. Phytophtora palmivora Phytophtora parasitica Rhizopus nigricans Rhizopus stolonifer Rhizoctonia spp. Rhizoctonia solani Salssetia oleare Sclerotium rolfsii Uredo cherimola Verticillium (wilt) Zignoella annonicola[12][15]

---

Yuvarlak solucanlar

Cephalobidae spp. Dorylaimidae spp. Gracilacus spp. Helicotylenchus spp. Hemicycliophora spp.

Hoplolaimidae spp. Meloidogyne incognita spp. Pratylenchus spp. Paratylenchus micoletzky. Rhabditis spp. Tylenchorhynchus spp. Xiphinema americanum [15]

---

Yosunlar

• Cephaleuros virescens
• Cephalosporium spp.
• Paecilomyces spp.[15]

---

Hastalıklar

• Diplodia natalensis (Kuru meyve çürüğü)
• Meyve çürüğü[13]

Kaynakça

1. Natural Resources Conservation Service (NRCS). "PLANTS Profile, Annona L". The PLANTS Database. United States Department of Agriculture. 2 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
2. Germplasm Resources Information Network (GRIN) (17 Eylül 1996). "Genus: Annona L". Taxonomy for Plants. USDA,ARS, National Genetic Resources Program, National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland.
3. "Annona". Bütünleştirilmiş Taksonomik Bilgi Sistemi.
4. Flora of North America. "1. Annona Linnaeus, Sp. Pl. 1: 536. 1753; Gen. Pl. ed. 5, 241, 1754". Cilt 3. Erişim tarihi: 20 Nisan 2008.
5. Daniel F.Austin (2004). Florida Ethnobotany. CRC Press. s. 95. ISBN 9780849323324.
6. Ian J. Warrington Warrington (2003). "Annonaceae". Apples: Botany, Production and Uses. CABI Publishing. ISBN 0851995926. Erişim tarihi: 20 Nisan 2008.
7. University of Southampton (Mart 2002). "Factsheet No. 5. Annona" (PDF). Fruits for the Future. Department for International Development,International Centre for Underutilised Crops. 3 Ekim 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
8. Amélia Pilar Rauter (2002). "Toxicity of Some species of Annona Toward Artemia Salina Leach and Biomphalaria Glabrata Say". Natural Products in the New Millennium: Prospects and Industrial Application. Springer Science+Business Media. s. 540 sayfa. ISBN 1402010478. Erişim tarihi: 20 Nisan 2008.
9. M Degli Esposti (1 Temmuz 1994). "Natural substances (acetogenins) from the family Annonaceae are powerful inhibitors of mitochondrial NADH dehydrogenase (Complex I)". The Biochemical Journal. 301 (Pt 1). The Biochemical Society. s. 161-7. PMC 1137156 $2. PMID 8037664.
10. Gerhard Gottsberger (28 Nisan 1988). "Comments on flower evolution and beetle pollination in the genera Annona and Rollinia (Annonaceae)". Plant Systematics and Evolution. 167 (3-4). Springer Science+Business Media. s. 189-194. doi:10.1007/BF00936405. Erişim tarihi: 20 Nisan 2008.
11. Germplasm Resources Information Network (GRIN). "GRIN Species Records of Annona". Taxonomy for Plants. USDA, ARS, National Genetic Resources Program, National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland.
12. Robert Vieth, Master Gardener. "Cherimoya". Minor subtropicals. Ventura County Cooperative Extension. 27 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
13. Jorge Pena and Freddie Johnson (Ekim 1993). "Insect Pests of Annona Crops" (PDF). Other Fruits With Insecticides Known to Have Labels for Use. Department of Entomology, University of Florida. 20 Ocak 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
14. Jonathan H. Crane, Carlos F. Balerdi, and Ian Maguire (Nisan 1994). "Sugar Apple Growing in the Florida Home Landscape". Fact Sheet HS38. Institute of Food and Agricultural Sciences, University of Florida. 26 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
15. Hannia Bridg (3 Mayıs 2001). "Micropropagation and Determination of the in vitro Stability of Annona cherimola Mill. and Annona muricata L". Zertifizierter Dokumentenserver der Humboldt-Universität zu Berlin. 31 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 62. harf sırasında bulunan |başlık= parametresi line feed character içeriyor (yardım)

Dış bağlantılar

• Neotropik Annonaceae familyasına dair kolleksiyonlardan bahsetmektedir - Annona - Annonatürü ile ilgili resim ve bilgiler
• http://www.icuc-iwmi.org/files/Publications/Annona_Manual.pdf -Annona bitkilerinin yetiştirilme teknikleri