Anthemius (praefectus praetorio)

Flavius Anthemius (floruit 400-414) Geç Roma İmparatorluğu'nun yüksek rütbeli yöneticisi. Geç Arcadius, erken II. Theodosius dönemleri etkin Doğu Roma İmparatorluğu'nun Doğu praetoria idaresinin praefectus praetoriosu. Ünlü Theodosius surlarının ilk bölümünün inşasını idare etmiştir.

Hayatı

İstanbul Surları'nın Theodosius bölümü, ilk Anthemius idaresinde inşatı başlamıştır.

346 yılında Doğu praetoria idaresinin praefectus praetoriosu olan Flavius Filippus'un torunudur.[1] Arcadius'un hükümdarlığında yaklaşı 400 yılında comes sacrarum largitionum ("Saklı Hazine Kontu") olduğunda sivrilmeye başlamıştır. Sonra 404 yılında magister officiorum ("Ofisterin başı") olmuştur.[2]

Sonraki pozisyona, İoannis Hrisostomos'un son Konstantinopolis Başpiskoposluğundan alınmasından sonra ortaya çıkan rahatsızlıklar sırasında getirildi (404 yılının paskalyası). İoannis'in düşmanları kalabalığı sakinleştirmek için ondan askeri kuvvet istemişlerdir. İlk seferde bu talebi reddetti sonra sonuçlarından sorumlu olacaklarının bağırarak kabul etti.[3]

405 yılında, Batı Roma'nın konsülü Stilicho ile beraber hem Batı hem de Doğu'nun konsülü oldu. Augusta Aelia Eudoksia'nın ölümünden sonra Aurelian'ın ardılı olarak Doğu praetoria idaresinin praefectus praetoriosu olarak Doğu Roma'nın imparatordan sonra en güçlü ikinci adamı olmuştur. 28 Nisan 406 tarihinde, Patricius rütbesine yükseltilmiştir.[4] İoannis Hrisostomos'un, praefectus praetorio olduğu için onu kutlayan mektubunda "onun bu makamla değil, makamın onunla onurlandığını" yazması ile itibar sahibi oldu.[5] Arcadius'un hükümdarlığının kalan yıllarında İmparatorluğun işleri ile uğraştı, öncüllerinin Alman karşıtı politikalarını devam ettirdi ve Doğu Roma imparatorluğunun birleşik ve otonom kalması için çabaladı. Bu, onun İlirya eyaletini geri isteyen ve Doğu'nun Batı'ya bağlanmasını isteyen güçlü Stilicho ile ihtilafa düşmesine neden oldu. Aynı zamanda, İlirya'da bulunan I. Alarik ve halkı ile Küçük Asya'nın güney eyaleti İsauria'da bulunan isyanla da uğraştı.[6] Ayrıca Paganlık, Yahudilik ve sapkınlığa karşı bir dizi kanun çıkardı.

Arcadius, 408 yılında öldüğünde, oğlu ve ardılı II. Theodosius yedi yaşında bir çocuktu. Anthemius, taht naibi oldu ve parlak bir maharet gösterdi. Sasani İmparatorluğu ile yeni bir barış anlaşması imzaladı, Stilicho'nun ölümünün verdiği fırsat ile Konstantinopolis ile Ravenna saraylarının ilişkilerini yeniden uyumlu hale getirdi. Hun Kralı Uldız'ın 409 yılındaki istilasının başarı ile püskürtülmesi sonrası, Moesia Superior ve Scythia eyaletlerini koruyan Tuna Nehri donanmasını güçlendirdi.[5]

Ana olarak Mısır'dan gelen Konstantinopolis'in tahıl arzını düzenledi. Geçmişte, gemi eksikliği nedeniyle tahıl sıkıntısı yaşanır ve bu en sonuncusu 408 yılında yaşanan kıtlıklara neden olurdu. Sonuçta 409 yılında Anthemius tahıl taşımasını yeniden düzenledi, taşıyıcılardan alınan vergiyi kaldırdı, başka kaynaklardan da tahıl tedariği ve bunun için bir fon oluşturulması ile bunun vatandaşlara dağıtılması içeren bir dizi kurallar oluşturdu.[7][8] 409 yılında düzenli vergilerin toplanmasını garanti altına alan kurallar oluşturdu fakat 414 yılında 368 ile 407 yılları arasından kalan vergi borçlarını affetti.[9]

Anthemius'un günümüzde ayakta kalmış eserlerinden birisi Theodosius surlarının ana surudur. Erken 5. yüzyılda Konstantinopolis, I. Konstantin'in belirlediği sınırların dışına taşmaya başlamıştı ve Anthemius eskisinin batısına yaklaşık 1500 metre uzaklıkta yeni surlar inşa etmeye başladı. Bu yeni surlar Marmara denizi ile Altın Boynuz yanında Blakernai isimli banliyö arasında 6.5 kilometre uzunluğundaydı. Duvar 413 yılında bitirildi ve şehrin ölçüsünü neredeyse ikiye katlıyordu. John Bagnell Bury onu "bir bakış açısıyla, Konstantinopolis'in ikinci kurucusu" olarak adlandırıyordu.[10]

414 yılında, Anthemius aniden sahneden kayboldu, Augusta Pulcheria taht naibi oldu. Kaderi bilinmemektedir fakat kızının magister militum Procopius ile evliliğinden sonradan Batı Roma imparatoru olan torunu Anthemius doğmuştur. Oğlu Anthemius Isidorus 436 yılında konsül olmuştur.

Kaynakça

1. "A dictionary of Greek and Roman biography and mythology, entry on Theodosius II". 15 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2011.
2. Bury, p.155
3. Catholic Encyclopedia
4. Codex Theodosianus, Book IX, 34.10
5. Bury, Ch. VII
6. Bury, p.159-160
7. Codex Theodosianus, Book XIII, 5.32
8. Codex Theodosianus, Book XIV, 16.1
9. Codex Theodosianus, Book XI, 28.9
10. Bury, p. 70

Kaynakça

• John Bagnell Bury, History of the Later Roman Empire Vol. I, Macmillan & Co., Ltd. 1923
• Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company. 1913.