Antivenin
Antivenin (veya antivenom) zehirli (venomlu) ısırıkların ve sokmaların tedavisinde kullanılan biyolojik üründür. Antivenin hedeflenen venomun küçük bir miktarının at, koyun, keçi veya tavşan gibi hayvanlara enjeksiyonu ile üretilir. Hayvanın bağışıklık sistemi venoma reaksiyon gösterir ve venomun aktif molekülü karşısında antikor üretir. Bu antikorlar hayvanın kanından alınarak zehirlenme tedavisinde kullanılır. Uluslararası düzeyde, üretilen antiveninler Farmakope ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) standartlarına uymak zorundadır.[1]
Terminoloji
Antivenin adı Fransızcada venom anlamına gelen venin'den türetilmiştir ve dünyaçapındaki baskın kullanımdır.
İyileştirici kullanım
Antiveninin prensibi temel olarak Louis Pasteur'ün geliştirdiği aşıya dayanır. Ancak antivenomda bağışıklığı tetikleme işlemi doğrudan hastada yapılması yerine, işlem konak hayvanda yapılır ve hiperimmunize serum hastaya transfüze edilir.
Antivenin monovalan (sadece belirlenen türün venomuna karşı etkili) ve polivalan (bir dizi türün venomuna karşı etkili veya birkaç farklı türün venomuna karşı aynı anda etkili) olarak sınıflandırılabilir. İlk yılan antivenini 1895'te Pasteur Enstitüsü'ndeki Fransız bilim insanı Albert Calmette tarafından enstitünün Hindiçin şubesinde çalışırken adi kobraya (Naja naja) karşı geliştirildi. Brezilyalı bir bilim insanı Vital Brazil 1901'de Orta ve Güney Amerika'daki Crotalus, Bothrops ve Elaps cinsleri için ilk monovalan ve polivalan ativeninleri geliştirdi. Vital ayrıca örümcek, akrep ve kurbağaların zehirli olan belli türleri için de antivenomlar üretti. Bunların tamamı São Paulo, Brezilya'da bulunan Instituto Butantan'da geliştirildi.
Mevcut antiveninler
Antiveninler aşağıda belirtilen hayvanların zehirleri için geliştirilmiştir:[2]
Örümcekler
| antivenin | tür | ülke |
|---|---|---|
| Huni ağ örümceği antivenini | Sidney huni ağ örümceği | Avustralya |
| Soro antiaracnidico | Brezilya gezgin örümceği (Phoneutria spp.) | Brezilya |
| Soro antiloxoscelico | Keman sırtlı örümcek | Brezilya |
| Suero antiloxoscelico | Şili kahverengi keşiş örümceği | Peru |
| Aracmyn | Loxosceles ve Latrodectus cinslerine ait bütün türler | Meksika |
| Redback spider antivenom | Latrodectus hasselti | Avustralya |
| Karadul antivenini | Kara dul örümcekleri | ABD |
| SAIMR Spider antivenom | Button spider | Güney Afrika |
| Anti Latrodectus antivenom | Kara dul örümcekleri | Arjantin |
Keneler
| Antivenin | Tür | Ülke |
|---|---|---|
| Tick antivenom | Avustralya kenesi | Avustralya |
Böcekler
| Antivenin | Tür | Ülke |
|---|---|---|
| Soro antilonomico | Lonomia oblique | Brezilya |
Akrepler
| Antivenin | Tür | Ülke |
|---|---|---|
| Alacramyn | Centruroides limpidus, C. noxius, C. suffusus | Meksika |
| Suero Antialacran | Centruroides limpidus, C. noxius, C. suffusus | Meksika |
| Tunus polivalan antivenini | Bütün İran akrepleri | Tunus |
| Anti-Scorpion Venom Serum I.P.(AScVS) | Hottentotta tamulus | Hindistan |
| Anti-scorpionique | Androctonus spp., Buthus spp. | Cezayir |
| Akrep antivenini | Siyah akrep, Buthus occitanus | Fas |
| Soro antiescorpionico | Tityus spp. | Brezilya |
| SAIMR akrep antivenini | Parabuthus spp. | Güney Afrika |
| Purified polyvalent Anti-Scorpion Serum(equine) | Leiurus spp.& Androctons akrepleri | Mısır |
Deniz hayvanları
| Antivenin | Tür | Ülke |
|---|---|---|
| CSL Kutu denizanası antivenomu | Kutu denizanası | Avustralya |
| CSL kaya balığı antivenomu | Kaya balığı | Avustralya |
Yılanlar
| Antivenin | Tür | Ülke |
|---|---|---|
| Polivalan yılan antivenomu | Güney Amerika çıngıraklı yılanı Crotalus durissus ve Bothrops asper | Güney Amerika |
| Polivalan yılan antivenomu | Benekli engerek Echis carinatus, Russell engereği Daboia russelli, Adi kobra Naja naja, Mavi bongar Bungarus caeruleus | Hindistan |
| Ölüm engereği antivenomu | Ölüm engereği | Avustralya |
| Taipan antivenomu | Taipan | Avustralya |
| Kara yılan antivenomu | Pseudechis spp. | Avustralya |
| Kaplan yılanı antivenomu | Australian copperheads, Kaplan yılanı, Pseudechis spp. | Avustralya |
| Kahverengi yılan antivenomu | Kahverengi yılanlar | Avustralya |
| Polivalan yılan antivenomu | Çoğu Avustralya yılanı | Avustralya |
| Deniz yılanı antivenomu | Deniz yılanı | Avustralya |
| Vipera tab | Vipera spp. | ABD |
| Polyvalent crotalid antivenin (CroFab - Crotalidae Polyvalent Immune Fab (Ovine)) | Kuzey Amerika çukur engerekleri (bütün çıngıraklı yılanlar, bakır kafalılar, ve su mokasenleri) | ABD |
| Soro antibotropicocrotalico | Çukur engerekler ve çıngıraklı yılanlar | Brezilya |
| Antielapidico | Mercan yılanları | Brezilya |
| Soro anti-elapidico | Mercan yılanları | Brezilya |
| SAIMR polivalan antivenomu | Mambalar, Kobralar, Rinkhalses, Şişen engerekler (B. worthingtoni, B. atropos, B. caudalis, B. cornuta, B. heraldica, B. inornata, B. peringueyi, B. schneideri, B. xeropaga) | Güney Afrika[3] |
| SAIMR echis antivenomu | Benekli engerekler | Güney Afrika |
| SAIMR Boomslang antivenomu | Boomslang | Güney Afrika |
| Panamerican serum | Mercan yılanları | Kosta Rika |
| Anticoral | Mercan yılanları | Kosta Rika |
| Anti-mipartitus antivenom | Mercan yılanları | Kosta Rika |
| Anticoral monovalent | Mercan yılanları | Kosta Rika |
| Antimicrurus | Mercan yılanları | Arjantin |
| Coralmyn | Mercan yılanları | Meksika |
| Anti-micruricoscorales | Mercan yılanları | Kolombiya |
Notlar
- Theakston RD, Warrell DA, Griffiths E (Nisan 2003). "Report of a WHO workshop on the standardization and control of antivenoms". Toxicon. Cilt 41 (5 bas.). ss. 541-57. doi:10.1016/S0041-0101(02)00393-8. PMID 12676433.
- "Appendix: Antivenom Tables". Clinical Toxicology. Cilt 41 (3 bas.). 2003. ss. 317-27. doi:10.1081/CLT-120021117.
- Spawls, S (1995). The Dangerous Snakes of Africa. Ralph Curtis Books. Dubai: Oriental Press. s. 192. ISBN 0-88359-029-8.