Büyük Bulgar Hanlığı

Büyük Bulgar Hanlığı (Bulgarca: Велика България; 632-668, Bizans kaynaklarına göre: Onoguria/Onoghuria[1]), 7. yüzyılda var olmuş bir Türki hanlığı. Göktürklerin yıkılması ve Avarların zayıflamasıyla bağımsız oldu.

Büyük Bulgar
Büyük Bulgar Hanlığı
632-668
Arma
Büyük Bulgar Devleti (650)
Başkent Fanagorya
Yaygın diller Ön Bulgarca
Tarihçe  
• Kuruluşu
632
• Dağılışı
668
Öncüller		Ardıllar
Onogurlar
Kazarig
Hazar Kağanlığı
Birinci Bulgar İmparatorluğu
İdil Bulgarları

Ön Bulgarlar pek çok Türki kavmin birleşmesiyle 630 yılında ortaya çıktılar. Büyük Bulgar hanlığını Kubrat Han kurdu. Ancak kurulan devlet uzun ömürlü olmadı. Kubrat Han'ın 665 yılında ölmesiyle Hazarların baskısı sonucunda yıkıldı.

Tarih

Onogurlar/Ön Bulgarlar, Türk dillerinin Ogur grubu'na mensup bir dil konuşan tarihi Türk halkı Büyük Hunları oluşturan İtil nehri çevresinde yaşayan Türk kavimlerinden biriydi.[2][3]

Hiung-nuların yıkılmasından sonra, batıya göç eden Hun boyları sebebiyle Ön Bulgarlar daha kuzeye çekildiler ve bu Hunlarla kültür alışverişinde bulundular. 5. yüzyılda doğudan gelen Sabir Türkleri ile karşılaştılar ve biraz daha kuzeye ve batıya çekildiler. Avrupa Hunlarının bir parçası oldular. Avrupa Hunları ile Ogur Türklerinin karışmasıyla “Bulgar” adıyla anılan Türk topluluğunu meydana geldi. Bulgar (Bulganmak/Bulanmak) “karışmak” anlamına gelmektedir. Hunlardan sonra Sabirlerin ve Göktürklerin hakimiyetine girdiler. Ogur kabileleri Avarların İstanbulu kuşatmaları sırasında Avarlara yardım etmişlerdir. Bizans-Avar rekabetinde Balkan Ogurları tampon vazifesiyle bazen Bizanslıları bazen de Avarları tutmuşlardır.

7. yüzyılın ilk yarısında Goktuğ Han, Karadenizin kuzeyinde dağınık yaşayan Türki Kutrigur (dokuz ogurlar), Utrigur (otuz ogurlar), Sabirler ve Onogurlar gibi Ogur kavimlerini ve bundan başka 7 (yedi) slav kavimini, Bizansın rızası ile kurduğu ilk büyük Bulgar devletinin sınırları içinde birleştirmiştir ve Bulgar adında yeni bir boy doğmuştur. 7. yüzyılın ikinci yarısında ordusunu tekrar kurdu ve 40.000 süvariyle Kafkasya'nın fethine girişti.Doğu Anadolu topraklarına kadar olan bölgeyi çiğnedi ve topraklarına kattı.

Bu fetih hareketinden 1 yıl sonra bu sefer 100.000 süvariyle Doğu Roma topraklarına girdi İmparator Aleksinos Komanus'u 2 kre mağlup edip hakimiyet sahasını Dalmaçya kıyılarına kadar genişletti bununla da yetinmeyen Göktuğ Han komutanı İlbey'e kuvvet verip Topraklarının kuzeyine gönderdi kendisi ise Balkanları tamamen ele geçirip başkent Fanagorya'ya döndü.

Göktuğ Han'ın komutanı İlbey ise hakimiyet sahasını Eston topraklarına kadar götürmüştü. Göktuğ Han'ın bitmek tükenmek bilmeyen fetih hareketi onu 2 senen sonra tekrar bir fetih hareketine girişmesine yol açtı bu seferki hedefi tüm Avrupa idi. Doğu'dan gelen göçlerle ordusundaki asker sayısını 300.000'lere çıkarmıştı tam 3 sene içerisinde komutanları vasıtasıyla Batı Avrupa'ya kadar olan bölgeyi ele geçirdi ve bir dünya imparatorluğu kurdu.

Büyük Bulgar Hanlığı alt dallara ayrılmıştır.

a. Kubrat'ın büyük oğlu Batbayan (Bayan) Hazarların hükümdarlığı altında yaşamaya razı olmuş ve Hazarlara katılmışlardır. Hazarların egemenliği altında yaşamaya razı kalan Ön Bulgarlara Kara Ön Bulgarlar denir.

b. Halkın en önemli bölümlerinden bir kısmı kuzeye göç edip İdil Bulgarları devletini kurdular. Kuzeye göç eden İdil Ön Bulgarlarına Ak Ön Bulgarlar'da denilir. Ak Ön Bulgarlar da bugünkü Çuvaş ulusunu meydana getirmiştir. Zira Çuvaşlar kendilerine Bulgar der.

c. Asparuh'un emiri altında güneybatıya göç eden bölüm ise 681 yılında Tuna Ön Bulgarları Birinci Bulgar İmparatorluğu devletini kurmuşlardır ve bugünkü Bulgaristan'ın temelini atmışlardır.

d. Diğer bir grubun Avarlara katılarak daha da batıya, Orta Avrupa'ya doğru göç ettiği bilinmektedir.

Soyağacı (tez)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Tartışmalı
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Yedi Slav Boyu
[4]
 
Bazı Sabir boyları
 
Onogurlar[1]
 
Utrigurlar
(Otuz ogurlar)
 
Kutrigurlar
(Dokuz Ogurlar)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ön Bulgarlar[5]
Büyük Bulgar
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
İtalya'ya
 
Tuna Bulgarları
 
İdil Bulgarları
 
Avarlara karışmış
 
Hazarlara Karışmış
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Birinci Bulgar Devleti
(681-1018)
 
Çuvaşlar
(Tartışmalı)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
İkinci Bulgar Devleti
(1185-1396)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Bulgaristan'ın
Bulgarları
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Ayrıca bakınız

Kaynakça
  1. Zimonyi Istvan: "History of the Turkic speaking peoples in Europe before the Ottomans". 22 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Uppsala University: Institute of Linguistics and Philology)
  2. Golden, Peter Benjamin (1992). An introduction to the History of the Turkic peoples: ethnogenesis and state formation in medieval and early modern Eurasia and the Middle East. Wiesbaden: Otto Harrassowitz. ISBN 9783447032742 (İngilizce)
  3. Golden, Peter B. (2011) "Oq and Ogur - Oguz" Studies on the Peoples and Cultures of the Eurasian Steppes {Editura Academiei Române; Editura Istros a Muzeului Brăilei. ISBN 9789732721520. (İngilizce) 19 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  4. http://www.lingfil.uu.se/afro/turkiskasprak/IP2007/ZimonyiIP.pdf.
  5. Konstantinopolis patriği Nikiforos, Historia syntomos, breviarium

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.