Sabirler

Sabirler, Sabarlar ya da Suvarlar, 6. yüzyılda Batı Sibirya ve Kuzey Kafkasya civarında ortaya çıkan bir Türk topluluğu.[1]

650 yılında Sabirler.
Türk tarihi
İlk Çağ
Orta Çağ
Yeni Çağ
Yakın Çağ

Kökeni

Sabirler, Hun sonrası dönemde Kafkaslara gelmiş, daha çok Güney Kafkaslara sarkarak kendilerinden söz ettirmişlerdir. Bu topluluğun geliş yeri Batı Sibirya'dır. Göç etmeyen kısım yerinde kalmış ve sonradan Sibirya bölgesi adını Sabirlerden almıştır. Sonraki dönemin delillerinin Türk olduğunu gösterdiği bu kavmin, Macarların atası olduğu dair de bulgulara rastlanmıştır.[1]

Tarih

Hunlara bağlı topluluklardan biri olan Sabirlerin ana yurtları Tanrı Dağları'nın batısı ile İli nehri arasındaki bölgeydi. Sabir; "sapan, yol değiştiren, serbest, başıboş dolaşan" anlamlarına gelir. Sabirler 461-465 yılları arasında Batı Sibirya kavimleri arasında görülen göçe dahil olmuşlardır. Bu yıllarda doğudan gelen Avarların baskısı sonucu Sabirler yurtlarını terk ederek batıya yöneldiler. Altaylar ile Ural Dağları arasında yaşayan Ogur Türklerini göçe zorlayan Sabirler Tobol ve İşim dolaylarına yerleştirler.

Doğu Avrupa'da görülen Sabirler, 515 yılında Kafkasya ve Karadeniz’in kuzeyine yerleştiler. Hükümdarları Balak idaresinde önemli zaferler kazandılar. Bizans'a karşı Sasaniler ile anlaştılar. 516 yılında Kafkasları aşarak Anadoluya geldiler. Kayseri, Ankara ve Konya dolaylarına kadar ilerlediler. Sabirlerin sahip olduğu askeri güç ve savaş taktikleri Bizans kayıtlarına geçmiştir. Bizanslı Prokopios bu konuda şu notları düşmüş:

“Sabirler, insan hafızasının hatırlayabildiği zamandan beri ne İranlılardan ne Romalılardan hiç kimsenin düşünemediği makinelere sahiptirler. Öyle ki her iki devlette mühendis eksik olmamış ve her devirde surları dövmek için makineler yapılmıştır ama şimdiye kadar böyle bir buluş ne ortaya konmuş ne de onlar gibi kullanılabilmiştir. Bu, şüphesiz insan dehasının bir eseridir.”

Balak Handan sonra yerine eşi Boğarık Hatun geçti. Savaşçılığı ve idareciliği ile Bizans kayıtlarına girmiş Boğarık Hatun, 100 bin kişilik Sibir ordusuna komuta ediyordu. Sibirler bazen Bizans, bazen de Sasanilerin tarafını tutarak girdikleri savaşlar sebebiyle giderek eski gücünü kaybettiler.

Sabirler, 557 yılında Avarların baskısı sonucunda kuzeye çekildiler. Bu sırada Göktürk hakimiyetini kabul ederek, Göktürklerin batı kanadını oluşturdular. 576 yılında Güney Kafkasyadaki hakimiyeti Bizanslılara kaptırdılar.

Kültür

Sabirlerin içinde, Tobolsk civarına yerleşen Tobol Türkleri, bazı hastalıkların tedavisinde radikülitin kepçeyle yedi evin kapısına vurma yöntemini uygular, sıtmayı korkutarak tedavi ederlerdi.

Vefat aşı verirken ölenın ruhu için yufka pişirilir.[2]

Kaynakça
  1. Suvarlar: Doğu Avrupa'nın Esrarengiz Kavmi 10 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Doç.Dr. Osman Karatay.
  2. Batı Sibirya Türkleri, N. A. Tomilov, Selenge Yayınları, Çeviren:D. Ahsen Batur, 2013.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.