Büyük Diktatör

Büyük Diktatör, Charlie Chaplin'in yönettiği ve başrolü Paulette Goddard ile paylaştığı, 1940, ABD yapımı politik komedi filmidir.[1] Aynı zamanda Chaplin'in ilk sesli filmidir.

Büyük Diktatör
The Great Dictator
Yönetmen Charles Chaplin
Wheeler Dryden
Yapımcı Charles Chaplin
Senarist Charles Chaplin
Oyuncular Charles Chaplin
Paulette Goddard
Jack Oakie
Müzik Charles Chaplin
Kurgu Willard Nico
Stüdyo Charles Chaplin Productions
Dağıtıcı United Artists
Cinsi Sinema filmi
Renk Siyah-beyaz
Yapım yılı 15 Ekim 1940, ABD
Süre 124 dakika
Dil İngilizce
Bütçe $2,000,000

Filmde Nazizm ve Chaplin tarafından canlandırılan Adolf Hitler oldukça sert bir şekilde eleştirilmektedir.

Amerika Birleşik Devletleri'nin resmî olarak Nazi Almanyası ile hâlâ barış içinde olduğu ve savaşa henüz girmediği bir dönemde çekilen filmin, kendi dönemi içinde sıradışı bir yeri vardır. Hitler ve emrindeki Nazilerin işgal ettikleri bölgelerde yaptıklarının henüz tam olarak açığa çıkmadığı bir dönemde, Chaplin yaptığı film ile Hitler'in Yahudi mallarını kamulaştırması, antisemitizm, faşizm konularını Nazileri yerden yere vurarak işlemiş; hatta filmde Nazileri beyinleri ve kalpleri makineden yapılma insanlar olarak tanımlamıştır.

Film ayrıca, yaklaşık 4 dakika süren bitiş konuşması ile ünlüdür.

"Büyük Diktatör", 1997 yılında Kongre Kütüphanesi tarafından "kültürel, tarihi ve estetik olarak önemli" filmler arasına seçilerek ABD Ulusal Film Arşivi'nde muhafaza edilmesine karar verilmiştir.[2]

Film, gösterime girdiği yıllarda Almanya'da yasaklanmıştır.

Konu

Chaplin bu filmde Adolf Hitler'in parodisi olan Adenoid Hynkel ve Yahudi bir berberi canlandırır. Yahudi berber I. Dünya Savaşı'nda Tomania (Almanya) ordusunda savaşır. Pek başarılı bir asker olmasa da Schultz (Reginald Gardiner) adlı bir subayın hayatını kurtarır; fakat geçirdikleri uçak kazasında hafızasını kaybeder ve yıllarca hastanede yatar. Bu nedenle de Tomania (Almanya)'nın değişen şartlarından, Tomania (Almanya)'nın başına geçen Adenoid Hynkel ve yönetiminin Yahudilere karşı başlattığı savaştan habersizdir. Bir gün hastaneden kaçıp evine geri döner fakat penceresine Jew (Yahudi) yazmak isteyen askerlere izin vermediğinden kavga çıkarır. Onlar tarafından öldürülecekken tesadüfen oradan geçen ve berbere hayat borcu olan Schultz tarafından kurtarılır; askerler de berberin yaşadığı gettoyu rahatsız etmeme emri alır. Gerçekleri öğrenen berber aynı yerde yaşadığı Hannah'a (Paulette Goddard) aşık olur.

Bu sırada Adenoid Hynkel (Adolf Hitler), Herring (Hermann Göring) ve propaganda bakanı Garbitsch (Goebbels) yardımı ile Yahudi mallarına el koymanın ve Avusturya'yı -hatta tüm dünyayı- işgal etmenin planlarını yapmakta ve etkileyici konuşmaları ile kalabalıkları etkilemeye devam etmektedir. Zengin bir Yahudi işadamından ordu için para almaya çalışır; fakat bu olmayınca Yahudilere yönelik saldırılarını iyice artırır. Gettoda yaşam zorlaşmaya başlar. Hynkel kendisini eleştiren Schultz'u da hapse yollar. Schultz yolda kaçıp berberin olduğu yere sığınır. Ancak yapılan bir baskında Schultz ve berber tutuklanır, gettoda yaşayanların evleri -berber dükkânı dahil- yıkılır ve malları yağma edilir. Bu olaydan sonra Hannah ve beraberindekiler daha iyi bir yaşam umuduyla Avusturya'ya göç ederler.

Adenoid Hynkel, Bacteria (İtalya) ülkesinin diktatörü olan Benzini Napoloni'nin (Mussolini) Avusturya'yı kendisinden önce işgal ettiğini duyup deliye döner. Bu nedenle Napoloni'yi Tomania ordusunun görkemi ile ezmek ve onun Avusturya'yı kendisine bırakması sağlamak için Napaloni'yi Tomania'ya davet eder. Napolini gelir fakat Adenoid Hynkel'in onu ezmek için kullandığı psikolojik taktikler pek bir işe yaramaz, Napoloni Avusturya'dan vazgeçmez. Bunun üzerine Hynkel, Avusturya sınırına gizlice yığdığı askeri birliklerin başına geçmek için oraya tebdil-i kıyafet gitme kararı alır.

Tüm bunlar olurken Schultz ve berber toplama kampından kaçmayı başarır. Avusturya sınırına çok yakın olduklarından, en yakın Avusturya kasabasına ulaşıp peşlerindeki askerlerden kurtulmaya çalışırlar. Aslında ulaşmaya çalıştıkları yer, Tomania ordusunun gizlice oraya ulaşmaya çalışan Adenoid Hynkel'i beklediği yerdir. Berber, Hynkel'e çok benzediğinden askerler onu Hynkel sanır ve yanlışlıkla ordunun başına geçirirler. Ölüm korkusu içindeki Schultz ve berber durumu kabullenmek zorunda kalır. Aynı anda ordunun olduğu kasabaya ulaşmaya çalışan gerçek Adonoid Hynkel de hapisten kaçan berber sanılarak tutuklanır ve hapse atılır. Her şey önceden ayarlanmıştır ve berber ordunun başına geçer geçmez Avusturya işgali başlar. Tomania (Almanya)'nın askerleri Hannah ve ailesinin Avusturya'daki yeni çiftliğini basar ve her yeri yağma eder. Schultz ile birlikte Tomania'nın başkentine götürülen berber, büyük bir şaşkınlık ve gerginlik içindedir. Ondan Avusturya işgaline dair bir konuşma yapması beklenir. Berber ise bir cesaret örneği göstererek tüm dünyaya seslenen ve herkesi barışa çağıran şu konuşmayı yapar: Askerler! Zorbalara itaat etmeyin. Onlar sizi eziyor; düşüncelerinizi, hislerinizi ve hareketlerinizi planlıyor, sizi koyun yerine koyuyorlar. Sizi aç bırakıp, hayvan terbiye eder gibi şartlandırıp topun ağzına sürüyorlar. İnsanlıktan çıkmış, beyni ve kalbi makineleşmiş kişilere teslim olmayın. Sizde nefret yok, sevilmeyen kişiler nefret eder ancak. Askerler! Esirlik için değil, hürriyet için savaşın. Şöyle der Luka İncili'nin 17. bölümünde "Tanrının krallığı insanın içindedir" Bir kişiye, bir gruba değil, herkese açıktır. Siz insanlar, makineleri yaratacak güçtesiniz, mutluluğu yaratacak güçte. Bu güçle yaşamı hür ve güzel yapın, harika bir maceraya dönüştürün. Bu sırada Avusturya'da bir çiftlikte ağlamakta olan Hannah, radyodan sevgilisinin kendisine ve tüm insanlara seslenişini dinler ve umudunu kaybetmemeye karar verir.

Oyuncular
  • Charlie Chaplin - Yahudi Berber/Adenoid Hynkel (Tomania'nın Lideri)
  • Paulette Goddard - Hannah
  • Jack Oakie - Benzino Napaloni (Bacteria Ülkesinin Lideri)
  • Henry Daniell - Garbitsch (Hynkel'in Propaganda Bakanı)
  • Reginald Gardiner - Schultz
  • Billy Gilbert - Herring (Hynkel'in Savaş Bakanı)
  • Leo White - Hynkel'in Berberi
  • Nita Pike - Hynkel'in Sekreteri
  • Emma Dunn - Mrs. Jaeckel
  • Bernard Gorcey - Mr. Mann
  • Paul Weigel - Mr. Agar
  • Grace Hayle - Madame Napaloni
  • Carter De Haven - Ambassador
  • Chester Conklin - Berber Dükkanındaki Müşteri
  • Hank Mann - Baskın Birliği Askeri (Storm Trooper)
  • Eddie Gribbon - Baskın Birliği Askeri (Storm Trooper)
  • Richard Alexander - Baskın Birliği Askeri (Storm Trooper)
  • Maurice Moskovich - Mr. Jaeckel

Kaynakça
  1. "Arşivlenmiş kopya". 17 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2019.
  2. "National Film Registry" (İngilizce). en.wikipedia.org. 13 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2009.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.