Balıkesir Türküleri

Balıkesir Yöresi Halkbilimi (Folklor) araştırmacılarının ve TRT Türk Halk Müziği Derleme Komisyonunun yaptığı çalışmalar sonucu, Balıkesir ve civarından derlenen pek çok türkü kayda geçirilmiştir.

Balıkesir Yöresinin temel enstrümanı: Bağlama

Balıkesir ili konum itibarıyla Marmara ile Ege arasında geçiş yöresidir. Köy ezgilerinde zeybek motiflerine rastlanır. Dağlık bölgelerde barana ağzı adı verilen türkülere rastlanmaktadır. Akpınar eğlenceleri olarak adlandırılan köy etkinlikleri de Balıkesir türkü kaynaklarının temelini oluşturmaktadır.

Yörede ikamet eden alevi-bektaşi köylerinde ise sadeliğin ve bağlamanın ön plana çıktığı ve yörede çepni(çetmi) ağzı olarak adlandırılan türkülere rastlanılmaktadır.

Kına geceleri ve kadınlar arasında yapılan eğlenceler aracılığıyla geçmişten günümüze gelmiş pek çok türkü de Balıkesir yöresinde söylenmektedir. Kadınlar tarafından söylenen türkülerde "nina nina", "nina nina nom" gibi ifadelere sık rastlanır.

Diğer yörelerde olduğu gibi Balıkesir'de de türküler genel olarak dörtlüklerden oluşur ve ilk dörtlüğün ilk iki mısrası, türkünün asıl anlatmak istediği bölüme geçiş sağlayan bölümdür. Bu bölümde genelde benzetmeler, tasvirler ön plana çıkar. Takip eden diğer iki mısrada ise türkünün temel konusu belirlenmiştir. Ayrılık, sevgi, özlem gibi duygular türkünün takip eden mısralarından ve dörtlüklerinden anlaşılır. Türkünün tekrar kısımları ya da vurucu noktası duygunun tam empoze edildiği bölümlerdir.

Gerçekte türküler, sözlü halk edebiyatının temel kaynağı olan manilerin ezgili formudur. Bu açıdan maninin tüm özellikleri türküye geçmektedir. Bu özellik, Balıkesir türkülerinin de temel noktasıdır.

Balıkesir türküleri genel olarak 9/4lük, 9/2lik, 9/8lik türkülerdir. Bunun yanında 2/2lik ve 4/4lük türkülere de rastlanmaktadır. Balıkesir Türküleri genellikle hece vezninin 7, 8 ve 11’li kalıplarıyla söylenir.

Balıkesir Türküleri

TRT Türk Halk Müziği Komisyonu tarafından derlenmiş Balıkesir Türkülerinin Alfabetik Listesi:

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Ayrıca bknz. Balıkesir yöresi halkoyunları

A

• Acı Biberim
• Ahmed Handadı Handadir Handa
• Akpınar Yapısına Gün Doğmuş Kapısına
• Al Geydim Alsın Diye
• Ali Efe'nin Evleri Gonağa Yakın
• Arabam Taşa Geldi
• Arabamin Isbiti
• Asma Da Salmiş Filizi
• Aşağı Yoldan Geliyormuş Üç Atlı
• Aşağıdan Çıktı Bayrağın Ucu
• Aşağı Mahahlle Hocası
• Atım Durdu Ben Yoruldum
• Atina Da Köşeli
• Ayva Çiçek Açmiş Yaz Mı Gelecek
• Azime'nin Avlusunda Kuyu Var
• Azime'nin Bahçesinde Kuyu Var

B

• Bahçelerde Üzerlik
• Balıkesir İçinde Körük Paytona Bindim
• Balıkesir Yolunda Sepeti Var Kolunda
• Bir Yakadan Bir Yakaya Bakılmaz
• Biz Gidelim Sazlara
• Bugün Heva Pusarmış
• Balıkesir Yolunda

C

• Cezayirin Harmanları Savrulur
• Cınga Cezve Kaynıyor

Ç

• Çay Benim Çeşme Benim

D

• Damda Kürek Kırıldı
• Dere Boyu Düz Gider
• Dere Kumları Gibi
• Duman Olur Tepelerin Yolları
• Dursunbey'in Hanları

E

• Eminemin Dört Yolları
• Engin Derelerin Suyu Çağlasın
• Entarisi Damgalı
• Evimizin Ardında Bir Tarla Mercimek
• Evleri Var Üst Başta
• Evlerinin Önleri Sarı Karınca
• Eyişmem Ben

G

• Geçelim Yoldan Geçelim
• Goyun Meler Çoban Güler
• Güzel Pirden Bize Bir Dolu Geldi
• Güzelim Güzelim De Allı Basmalar Aldım

H

• Hambar Altı Kum Altı
• Hatçam Çaylar Yaptın Mı

İ

• İki Keklik

K

• Karyolamın Demiri Yandım Ayşem
• Kayalcanın Daşları
• Kocakuşun Yüksektedir Oyunu
• Kozak Dağinin Çamları
• Köprü Altında Miller
• Kurban Olam Kalem Tutan Ellere
• Kuyu Dibi Derinden

M

• Mendili Oyaladım

N

• Ninna Ninna

Ö

• Ördek Suya Dal da Gel Ninanam

S

• Sabahtan Kavuştum Ben Bir Güzele
• Seni Benden Çalan Yıllara
• Süpürgesi Aynalı

Ş

• Şu Derenin Taşları
• Şıngır

U

• Uzun Çarşı Baştan Başa

V

• Vangel Çantası Elinde
• Vişne Dalı Eğilmiş

Y

• Yağmur Yağıyor Yağmur
• Yağsın Yağmurlar Yağsın
• Yaz Gelir De Her Dereler Yurt Olur
• Yol Üstünde Bağlama

Z

Kaynakça

• Balıkesir Yörük-Çetmi Türküleri, Kamil Özer - 1970.
• Karesiden Günümüze Balıkesir Türküleri, Mesude Eğilmez - 2001.
• TRT THM Arşiv Kayıtları
• Balıkesir Türküleri CD, Ulus Müzik - 2001.