Belisarius
Flavius Belisarius (505, İllirya - Mart 565, Konstantinopolis (modern İstanbul), İmparator I. Justinianus döneminde Doğu Roma İmparatorluğu başkomutanı (Magister Militum). Döneminin en büyük komutanı olarak kabul edilir. Dönemin önemli askeri seferlerinde ordulara komuta etmiştir. Konstantinopolis'e yönelen Barbar akınları'nda, Sasani İmparatorluğu, Kuzey Afrika'daki Vandal Krallığı'na ve İtalya'daki Ostrogotlar Krallığı'lara karşı yürütülen çatışmalara katılmıştır.
| Belisarius | |
|---|---|
 Ravenna'da San Vitale Bazilikasi mozayiklari ayrintisi | |
| Doğum | 505 |
| Ölüm | Mart 565 |
| Bağlılığı |
 Bizans İmparatorluğu |
| Rütbesi | General |
| Savaşları/Çatışmaları |
|
Askeri kariyeri
Bilinen ilk komutanlık başarısı M.S. 530 yılında Sasani ordusuna karşı Dara'da (modern Nusaybin yakınları) Dara Muharebesi'nde kazandığı zaferdir. Ertesi yıl yenilgiye uğramasına karşın parlak bir askeri kariyer elde etmişti.
İmparatoriçe Theodora'nın çocukluk arkadaşı olan "Antonia" ile yaptığı evlilik, Bizans İmparatorluk sarayında etkin olmasını sağlamıştır.
M.S. 532'de ortaya çıkan Nika Ayaklanması'nin en son olarak bastırılması için Hipadrom'un iki kapısından birisini tutan birliğin komutanı olmuştur. Hipodromun iki kapısından çıkıp olay yerinden ayrılmak için harekete geçen halka kapıyı tutan ordu birlikler saldırıp sonunda Hipodrom'da yaklaşık 30.000 kişinin ölümüne neden olmuşlardır.
M.S. 533 yılında küçük bir birliğin komutanı olarak Kuzey Afrika'da düzenlediği saldırılarla Vandal Krallığı'na ağır bir darbe indirmeyi başarmıştır.
M.S. 535 yılında İtalya'da hüküm süren Ostrogotlar Krallığı'nı elemine ederek İtalya'yı yeniden Bizans İmparatorluğuna bağlama hedefiyle Gotlar Savışı'nı başlatmak üzere İmparator I. Justinianus tarafından İtalya Seferi için komutan tayin edilmiştir. Belisarius, Sicilya'yı ele geçirdikten sonra İtalya topraklarında ilerleyerek Roma'yı ele geçirdi. 537-538 yıllarında kenti kuşatan Ostrogotlar karşısında kenti başarıyla savunmuştur. İtalya'daki durumları iyiden iyiye zora giren Ostrogotlar, imparatorları olması koşuluyla silah bırakmayı kabul etmişlerdir. Belisarius, teslimi kabul etmekle birlikte Ostrogotlar'ın imparatoru olmayı reddetmiştir. Ancak bu tavrı, hem Ostrogotlar'ın husumetine yol açmış hem de imparator I. Justinianus'un, ileride tahtına göz dikeceği endişesiyle ona karşı cephe almasına neden olmuştur.
Ostrogotlar Krallığı kralı olan Totila'nin tekrar Ostrogotları canlandırıp İtalya'yı geri almaya başlaması üzerine İtalya'dan geri çağrılan Belisarius, 549 yılında yine İtalya'da görevlendirildi. İmparator I. Justinianus, yeterli malzeme ve desteği sağlamadığından belirgin bir başarı gösterememiştir. Geri çağrılan Belisarius'un askeri kariyeri bu dönemde kesintiye uğramıştır.
Ancak 559 yılında Hun akınları dolayısıyla yeniden göreve getirilmiştir. Küçük birlikleriyle ustaca manevralar ve savaş hileleriyle Hun akınlarını püskürtmüş, bu tehdit geçtikten sonra yeniden ordudan ayrılmıştır.
Belisarius'un katibi Procopius'un Gizli Tarih kitabında anlatılana göre İmparatoriçe Theodora, generalin mallarına el koymuştur ve son yıllarını yoksul bir şekilde geçirmiştir.
Belisarius'un savaşlardaki belirli bir özelliği, düşmanına göre daha küçük bir kuvvetle bu savaşlara katılmış olmasıdır. Belisarius'un komutanlık tarzında en belirgin özellik ise, çoğunlukla taktik savunmayı seçmesidir.
Popüler kültürde Belisarius
- Mardi, Herman Melville romanı (1849)
- Count Belisarius, Robert Graves romanı (1938)
- Konstantiniyye Oteli, Zülfü Livaneli romanı (2015)
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Özel
- Genel
 |
Wikimedia Commons'ta Belisarius ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Prokopius (Çev.: Orhan Duru) (2009, yeni baskı 2011), Bizans'ın Gizli Tarihi, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları. ISBN 9944884549
- Bury, J. B. (1923) History of the Later Roman Empire 2 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., (İngilizce)
- Boss, R. Chapman, P. Garriock, (1993) Justinian's War: Belisarius, Narses and the Reconquest of the West, Montvert Publications, ISBN 1-874101-01-9.
- Teddy Brunius, )(1971), The letter of Belisarius, Ekdosis Ellēnikēs Etaireias Aisthētikēs,
- Glanville Downey, (1960) Belisarius: Young general of Byzantium, Dutton,
- Percy Stickney Grant, (1907) The search of Belisarius;: A Byzantine legend, Brentano's,
- Edward Gibbon, Chapter 41 online.
- Lord Mahon (Philip Henry Stanhope, 5th Earl Stanhope),(1848 Yeni ed. 2006)) The Life of Belisarius, Edición de 2006 Evolution Publishing, ISBN 1-889758-67-1. 7 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.