Beyaz Vazoda Çiçekler

Beyaz Vazoda Çiçekler, Osman Hamdi Bey'in 1876'da tamamladığı tablosudur.

Beyaz Vazoda Çiçekler

Sanatçı	Osman Hamdi Bey
Yıl	1876
Tür	Yağlı boya
Boyutlar	71.5 cm × 58.5 cm (281 in × 230 in)
Konum	Sakıp Sabancı Müzesi, İstanbul
	41°5′56.82″K 29°3′13.33″D

Eserde beyaz bir vazonun içinde bulunan sarı çiçekler resmedilmiştir. Sanatçının bilinen tek natürmort eseri olan tablo, Sakıp Sabancı Müzesi'nde sergilenmektedir.[1]

Resim

Kısmen görülen ahşap bir masanın üzerine yerleştirilmiş, şakayık ve tavus kuşu motifli Çin porseleni vazo, içinde kuru başak dalları ile resmin merkezini oluşturur. Kırmızı püsküllü mavi bir takke, ucu masanın kenarından sarkan bir kumaş parçasının üzerinde üst üste istiflenmiş kitaplara dayanmış olarak vazonun sağında durmaktadır. Vazonun solunda, içerisinde birkaç başak dalıyla dar ağızlı, yayvan bir Memluk işi bakır kap vardır. Resimde ayrıca sol yukarıdan asılarak yerleştirilmiş olan Uşak halısı detayı görülür.

Avrupa resminde 14. yüzyıldan itibaren doğuya özgü halıların kullanımı popülerlik kazanmıştır. Bu tablolar erken tarihli Ortadoğu halıları araştırmacıları için birer kaynak niteliği taşır. Halı tiplerini tanımlamada, resimlerinde halıları sıkça kullanan Holbein, Lotto, Ghirlandaio ve Crivelli gibi Avrupalı ressamların isimleri kullanılmaktadır. Avrupa ressamların tablolarında bu halıların varlığı, hem zenginlik, güç, kutsallık ile ilişkilendirilimekte, hem de resmedilen figürün eğitim seviyesi, sosyal ve ekonomik statüsünün yüksekliğini de göstermekteydi. Osman Hamdi Bey de tablolarında halı unsuruna çokça yer vermiş fakat kendi koleksiyonunda yer alan aynı grup halı gruplarını kullanmıştı; bu yüzden resimlerinde farklı halı tipleri yer almaz. Vazoda Çiçekler tablosundaki Uşak halısı ise Osman Hamdi Bey'in tablolarında tekrarlanmayan bir halı tipidir.[1]

X Işını Görüntüleme

Eser, dünya çapında hayata geçirilen "Sanatı Koruma Projesi" adlı bir proje kapsamında, Sakıp Sabancı Müzesi koleksiyonunda yer alan diğer Osman Hamdi Bey tabloları gibi geçirdiği eski restorasyon işlemlerini ortaya koymak üzere X ışını görüntüleme tekniği kullanılarak incelenmiş[2] ve bu çalışma sonucunda iyi bir kondisyonda olduğu, eserde daha önce bir restorasyon çalışması yapılmadığı görülmüştür. Resmin kenarlarındaki ufak boya kayıpları hariç, ciddi bir hasar bulunmamaktadır.[1]

Pigment Analizi

Osman Hamdi Bey'in incelenen diğer tabloların aksine Vazoda Çiçekler’de sentetik değil, doğal denizaşırı mavisi pigmenti kullanılmıştır. Doğal denizaşırı mavisi, çok nadir bir mineral olan ve yalnızca Afganistan’da bulunan Lapis lazuli taşı öğütülerek elde edilir. Ortaçağ Avrupa’sında altın kadar değerli olan denizaşırı mavisi, sadece varlıklı kişiler tarafından verilen siparişler ve Meryem Ana’nın kaftanının rengi için kullanılırdı. Kimyasal yapısı bakımından en karmaşık mineral pigmenttir. 1828’de sentetik denizaşırı mavisinin icat edilmesinden sonra, doğal denizaşırı mavisi kullanımı neredeyse yok denecek kadar azalmıştır.

Tabloda bulunan kırmızı boyanın içerdiği zincifre pigmenti ise antikçağdan itibaren kullanılan, fakat 17. yüzyılda Hollandalılar tarafından yeni bir yöntemle yapılmaya başlayan opak kırmızı bir renktir. Cıva içeriği nedeniyle zehirlidir ve uzun dönem kullanıldığında hastalığa, hatta ölüme yol açmaktadır. Günümüzde kullanılmayan bu pigmentin yerine aynı rengi sağlayan kadmiyum kırmızısı pigmenti tercih edilmektedir. Vazoda Çiçekler’de ayrıca üstübeç, zincifre, Napoli sarısı bulunmaktadır.[1]

Kaynakça

1. "Görünenin Ötesinde Osman Hamdi Bey" (PDF). Sakıp Sabancı Müzesi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2020.
2. "Osman Hamdi Bey'in tablolarının anatomisi çözülüyor". Indigo dergisi,1 Kasm 2016. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2020.