Gebze
Gebze, (antik adları: Dakibyza ve Libyssa), Kocaeli'nin bir ilçesi. Marmara Bölgesi'nin en büyük sanayi kentlerinden biridir.
Gebze | |
---|---|
| |
| |
Ülke | Türkiye |
İl | Kocaeli |
Coğrafi bölge | Marmara Bölgesi |
İdare | |
• Kaymakam | Mehmet Arslan [1] |
• Belediye başkanı | Zinnur Büyükgöz (AK Parti) |
Yüzölçümü | |
• Toplam | 418 km² (161 mil²) |
Rakım | 190 m (620 ft) |
Nüfus (2018) | |
• Toplam | 371,000 |
• Kır | - |
• Şehir | - |
Zaman dilimi | UTC+03.00 (UDAZD) |
Posta kodu | 41400 |
İl alan kodu | 262 |
İl plaka kodu | 41 |
Resmî site http://www.gebze.bel.tr/ |
Tarihçe
Gebze'nin de içinde bulunduğu, Bitinya bölgesinin bilinen en eski tarihi, MÖ XII. yüzyıla kadar dayanır. Asya ile Avrupa kıtaları arasındaki en önemli geçit yeri olan Kocaeli Yarımadası ya birçok ulusun yurdu ya da gelip geçtikleri, uygarlıklarından izler bıraktığı bir yer olmuştur. Bilinen ilk ulus göçünü de MÖ 12. yüzyılın başlarında Frigler yapmıştır. Boğaz yoluyla Yarımada'ya gelen Frigler, buradan Anadolu'ya dağılmışlardır.
Bugün Gebze'nin olduğu yerde, MÖ 281-MÖ yıllarında Kral I. Nicomedes'in egemenliğindeki Bitinya Krallığı dönemindeki Dakibyza ve Libyssa adında yerleşmeler vardı. Bu yerleşim alanlarının araştırmalara konu olmasının en önemli nedeni ise, ünlü Kartacalı komutan Hannibal'ın krallık döneminde burada yerleşmiş olmasıdır. Hannibal, Zama Savaşı'ndaki yenilgisinden sonra ülkesinde itibar görmemiş ve Bitinya Krallığı´na iltica etmek zorunda kalmıştır.Hannibal'ın mezarı Gebze TÜBİTAK Yerleşkesi içerisinde bulunmaktadır.[2] Evliya Çelebi 1640 yılında Gebze'ye yaptığı seyahatta 1000 kadar bağlı ve bahçeli eski tarz evin bulunduğunu söyler.[3]
Nüfus
1997 nüfus sayımı sonuçlarına göre Kocaeli ilinin toplam nüfusu 1.175.190, Gebze'nin nüfusu 402.916 kişidir. 1997 sayımlarına göre ilçe Kocaeli ili toplam nüfusunun %34.28'ini oluşturmaktadır.[4] 1965 yılında Türkiye nüfusunun binde 33'ü ilçede yaşarken, 1997'de bu sayı binde 40.2 olmuştur. Türkiye'de genel nüfus artış oranı 1965-1997 yılları arasında %100.8 iken, Gebze'de bu artış %111.8 olmuştur.[5] 2008 yılından yerel seçimlerden önceki nüfusu 500.000 bin kişinin üzerindeyken seçimlerden önce Gebzenin semtleri Darıca, Çayırova ve Dilovası ilçe olup Gebze'den ayrıldılar. TÜİK tarafından yapılan ADNK 'a göre 2013 yılı sonunda Gebze ilçe nüfusu 329.195 bin olmuştur.Gebze bölge nüfusu ise 642.726 olmuştur.
Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
---|---|---|---|
1965[6] | 33.674 | 9.269 | 24.405 |
1970[7] | 46.981 | 18.773 | 28.208 |
1975[8] | 70.044 | 33.110 | 36.934 |
1980[9] | 115.450 | 58.318 | 57.132 |
1985[10] | 167.272 | 92.592 | 74.680 |
1990[11] | 257.076 | 159.116 | 97.960 |
2000[12] | 421.932 | 253.487 | 168.445 |
2007[13] | 521.291 | 310.815 | 210.476 |
2008[14] | 288.569 | 274.271 | 14.298 |
2009[15] | 297.029 | 282.444 | 14.585 |
2010[16] | 305.557 | 290.868 | 14.689 |
2011[17] | 314.122 | 299.047 | 15.075 |
2012[18] | 319.307 | 304.283 | 15.024 |
2013[19] | 329.195 | 329.195 | veri yok |
2014[20] | 338.412 | 338.412 | veri yok |
2015[21] | 350.115 | 350.115 | veri yok |
2016[22] | 357.743 | 357.743 | Veri yok |
Ekonomi
Gebze Kocaeli’nin bir ilçesi olsa da gerek iş hayatı gerekse özel yaşam bakımından İstanbul’a diğer İstanbul ilçeleri kadar bağımlı bir görüntü sergilemektedir. İstanbul’a çok yakın olması Gebze’nin hızlı gelişmesine adeta İstanbul’un sanayi şehri olmasını beraberinde getirmiştir. Gebze ve Darıca ile İstanbul ilçeleri tam anlamıyla birleşmişlerdir.
Türkiye, ekonomik gelişmişlik bakımından altı gruba ayrılmıştır. I. derece gelişmiş iller İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Kocaeli ve Yalova'dır. Bu bağlamda Gebze, Türkiye'nin ekonomik açıdan en gelişmiş altı ilinden birinde bulunmaktadır. Gebze ayrıca Kocaeli ili GSYİH'sının %33.7'sini oluşturur. Gebze ayrıca Türkiye GSHİY'sının %1.69'unu üretmiştir.[23]
Ayrıca bakınız
Resim galerisi
- Çoban Mustafa Paşa Külliyesi
- Osman Hamdi Bey Müzesi
- Eskihisar Kalesi
- Hannibal büstü
- Gebze ilçe merkezi
- Nureddin Paşa ve Mustafa Kemal Paşa Gebze'de (1923)
Kardeş şehirler
- Karakol, Issık Göl, Kırgızistan
- Garoowe, Somali
- Samuil, Razgrad, Bulgaristan
- Pilea, Selanik, Yunanistan
- Oeiras, Lizbon, Portekiz
- Studenicani, Makedonya
- Tyulyachi , Tataristan, Rusya
- Kiseljak, Bosna-Hersek
- Selçuk, İzmir, Türkiye
- Silvan, Diyarbakır, Türkiye
- Değirmenlik, K.K.T.C.
Kaynaklar ve dipnotlar
- "Gebze Kaymakamı". Gebze kaymakamlığı. 22 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2014.
- "Gebze'nin Tarihçesi". Gebze Belediyesi. 24 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2021-02-05.
- Yücel Dağlı - Seyit Ali Kahraman, Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi 2.c. 1. kitap, YKY Yayınları İstanbul 2008
- 1997 yılı Genel Nüfus Sayımı Sonuçları, DPT, 1998, Ankara, s. 5-7
- 1997 yılı Genel Nüfus Sayımı Sonuçları, DPT, 1998, Ankara, s. 15
- "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "2016 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 7 Mart 2017.
- İllerin Sosyo Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması, DPT, Ankara, 1997, s 68.