Cereus

Cereus, kaktüsgiller familyasından bir kaktüs cinsi.

Cereus
Bir Cereus türü olan Cereus repandus (anlamdaşı: Cereus peruvianus).
Bilimsel sınıflandırma
Âlem: Plantae Klad Angiosperms (Kapalı tohumlular) Klad Eudicots (İki çenekliler) Klad Core eudicots Takım: Caryophyllales Familya: Cactaceae (Kaktüsgiller) Alt familya: Cactoideae Oymak: Cereeae Cins: Cereus Mill.
Türler
Türler için metne bakınız.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Cereus ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur. Wikispecies'te Cereus ile ilgili detaylı taksonomi bilgileri bulunur.

Genellikle büyük, sütunsu yapılı ve çabuk büyüyen kaktüsler olan Cereus türleri, Güney Amerika'da ve Karayipler'de çok yaygındır. Çiçekleri genellikle beyaz ya da hafifçe kırmızımsı renkli olur, büyüktür ve huni ya da trompet şekillidir. Geceleri açan çiçekleri, siyah tohumlar içeren, genellikle yenilebilir olan, oldukça büyük, tüysüz, oval ve sarı ya da kırmızı renkli meyveler izler. Cereus türleri, çiçek örtüsü ayrılıp düştükten sonra bile dişi üreme organı sapçığının meyveye belli bir süre bağlı kalmasıyla ayrılırlar. Ayrıca, areolalarında da yalnızca diken vardır; uzun tüyler bulunmaz.[1][2]

Cereus türleri, tohumlarının ekilmesi ya da çeliklerinin dikilmesiyle kolaylıkla üretilebilir. Ancak, tohumdan yetiştirmede çok daha yavaş büyürler. Ayrıca, Karayipler'den ya da Güney Amerika'nın ekvator bölgelerinden gelen çeşitleri, kışın genellikle sıcak ortam ister.[2]

Adlandırma

Cereus adı, meşaleyi betimleyen, Yunanca ve Latince kökene sahip bir sözcüktür.[1]

Cereus bilimsel adının ise günümüzde geçerli olmayan anlamdaşları da kullanılagelmiştir. Bunlar şöyle sıralanabilir:

• Mirabella F.Ritter
• Piptanthocereus (A.Berger) Riccob.
• Subpilocereus Backeb.

Türler

İçerdiği türlerin uzun yıllar tartışma konusu olduğu, değişikliğe uğradığı ve ilgili otoritelere göre farklılık gösterebildiği bu cinste,[2] internet üzerinden ulaşılabilen farklı taksonomi kaynaklarında da farklı bilimsel adlara sahip çok farklı sayıda türler listelenmektedir.[3][4][5]

Aşağıdaki listeyse, Güney Amerika ve Karayipler'deki yaklaşık 40 Cereus türüne, tür adlarının ayrıntılı anlamdaş listeleri ile birlikte türlerle ilgili görece geniş bilgiler de vererek değinen "Desert-Tropicals.com" sitesine dayandırılmıştır. Bahsi geçen sitedeki Cereus listesi, aslında başka cinslere ait olmalarına rağmen Cereus cins adını barındıran anlamdaşları olan kaktüsleri de sıralamaktadır.[2]

Cereus adelmarii Cereus aethiops Cereus albicaulis Cereus argentinensis Cereus bicolor Cereus braunii Cereus cochabambensis Cereus comarapanus Cereus fernambucensis Cereus fricii Cereus haageanus Cereus hankeanus Cereus hexagonus Cereus hildmannianus Cereus horrispinus Cereus huilunchu Cereus insularis

Cereus jamacaru Cereus kroenleinii Cereus lamprospermus Cereus lanosus Cereus mirabella Cereus mortensenii Cereus pachyrhizus Cereus phatnospermus Cereus repandus Cereus roseiflorus Cereus saddianus Cereus spegazzinii Cereus stenogonus Cereus tacuaralensis Cereus trigonodendron Cereusus valid Cereus vargasianus

Diğer

Dev boyutlara ulaşabilen türleri mevcuttur. Ortam sağlandığı takdirde 5-6 metreye kadar ulaşabilir. Dilimli yapıları orantılı ve belirli sayıda olanları olduğu gibi, karışık olanları da mevcuttur. Bazıları hem dilimli hem de karışık şekilde olabilir. Cereus türleri büyüdükçe, aşağıdan başlayarak odunlaşır; ağaç şeklini alabilir. Aycıca, silindir yapıda olanlarıda mevcuttur. Gövde rengi mavi, yeşil ve tonlarıdır. Türkiye'de bahçelerde yaşayabilen bitkilerdir. Akdeniz bölgesinde rahatlıkla büyüyebilen bu kaktüsler, örneğin İstanbul şartlarında da yaşabilirler ama kışın dondan ve kardan örtülerek korunmaları daha sağlıklı olur.

Yaz aylarında çiçeklenen Cereus türlerinin çiçeklerinin uzunluğu 20 santimetreyi bulabilir ve yer gözetmeksizin gövdenin her yerinden çıkabilir.

Kaynakça

1. Cereus 4 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Columnar Cacti. (Erişim: 27 Mart 2007)
2. Philippe Faucon (2004). Cereus. Desert-Tropicals.com. (Erişim: 27 Mart 2007)
3. Cereus. ITIS - Integrated Taxonomic Information System. (Erişim: 28 Mart 2007)
4. Cereus. Taxonomicon. (Erişim: 27 Mart 2007)
5. Cereus. Wikispecies. (Sürüm: 25 Şubat 2007)