Dactylopius coccus

Dactylopius coccus, Dactylopiidae ailesinden değişik kaktüslerde asalak olarak yaşamını sürdüren bir böcek türü. Çok eski yıllardan beridir bilinen ve kullanılan, kırmızı rengi veren bir böcektir. İlk olarak Aztek'ler[1] tarafından kök boyası olarak kırmızı rengi vermek amacı ile kullanılmıştır.

Dactylopius coccus
Dişi (sol) ve erkek (sağ) Cochineal
Bilimsel sınıflandırma
Üst âlem: Eukaryota Âlem: Animalia Alt âlem: Eumetazoa Şube: Arthropoda Alt şube: Hexapoda Sınıf: Insecta Takım: Hemiptera (Yarım kanatlılar) Üst familya: Coccoidea Familya: Dactylopiidae Cins: Dactylopius Tür: D. coccus
İkili adlandırma
Dactylopius coccus Costa, 1835
Sinonimler
Coccus cacti Linnaeus, 1758 Pseudococcus cacti Burmeister, 1839

Avrupa'ya 16. yüzyılda gelmiştir ve başta çeşitli gıda maddelerine renk vermenin yanı sıra tekstil, kozmetik sanayinde de kullanılmaya ve yaygınlaşmaya başlamıştır. Karmin bu böceğinin dişilerinden veya yumurtalarından çıkartılan bir boya pigmentidir.

Elde edilmesi

D. coccus; Kanarya Adaları'nda ve Meksika'da yaşayan bir böcektir. Doğal ortamında çoğaldığı gibi kültürel olarak da yetiştirilmektedir.

Kaktüs bitkisine kene gibi yapışarak hayatını sürdürür. D. coccus için özel tarlalar kurulur. Bu böcekler ve larvaları, Meksikalı köylüler tarafından toplanır.

Kullanımı

Böcekten elde edilen karmin maddesi gıda renklendirme ajani olarak kozmetiklerde, ilaç sanayiinde ve boyacılıkta kullanılmaktadır. Etleri, sosları, kırmızı deniz ve işlenmiş kanatlı ürünleri de içine alan geniş bir gıda ürünü yelpazesinde kullanılan karmin, sosisler ve işlenmiş kümes hayvanı gibi et ürünlerinde, meyve preperatlarında, reçel ve marmelatlarda, koruyucularda, jelatinli tatlılarda, pasta ve fırın ürünlerinde, dondurmalarda, kolalarda, şekerlemelerde ve süt ürünlerinde de doğal renklendirici olarak bulunabilir[2]. Bir insan yiyecekler ile birlikte yılda ortalama bir ilâ iki damla karminik asit tüketmektedir.[3].

Kozmetiklerde ise saç ve cilt bakım ürünlerinde, rujlarda, yüz pudralarında, allıklarda kullanılmaktadır[3][4].

Sağlığa zararı ve yan etkileri

Doğal olduğu için yan etkileri çok azdır, toksik veya kanserojen değildir.[5] Bununla birlikte, çok nadiren bazı duyarlı kişilerde anafilaktik şok tepkisine sebep olabilir [6][7]

Dağılımı

Bu böcekler Meksika, Bolivya, Şili, Kanarya Adaları ve Peru’da dikenli bir kaktüste yaşarlar.

Kaynakça ve notlar

1. "Arşivlenmiş kopya". 28 Ekim 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2005.
2. "Canary Islands cochineal producers homepage". 19 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2005.
3. Wild Flavors, Inc. "E120 Cochineal". The wild world of solutions. 10 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2005.
4. Bruce MacEvoy. "Natural Organic Pigments". 14 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2005.
   
5. "Arşivlenmiş kopya". 23 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2015.
6. "FDA". 4 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2008.
7. Food & Drug Administration. "Listing of Color Additives Exempt From Certification; Food, Drug, and Cosmetic Labeling: Cochineal Extract and Carmine Declaration". Federal Register. 28 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2006.