Didgori Muharebesi

Didgori Muharebesi (Gürcüce: დიდგორის ბრძოლა; translit.: "didgoris brdzola") Gürcistan Krallığı ile Büyük Selçuklu Devleti arasında Tiflis'in 40 km batısındaki Didgori'de 12 Ağustos 1121 tarihinde gerçekleşen muharebe. Gürcü tarihinde Didi Turkoba olarak bilinen Selçuklu akınları bu savaşla son bulmuştur.

Didgori Muharebesi
Gürcü-Selçuklu Savaşı

Didgori'deki savaş anıtı
Tarih12 Ağustos 1121
Bölge
Didgori, Gürcistan
Sonuç Kesin Gürcü zaferi.
Taraflar
Büyük Selçuklu Devleti Gürcistan Krallığı
Komutanlar ve liderler
İlgazi Bey
II. Dubays		 IV. Davit
Prens I. Demetre
Güçler

Modern tahminler:

  • Diğer kaynaklar:
    200.000-250.000 arası [11] veya yaklaşık 300.000[12]
  • Orta Çağ kaynakları:
    400.000-600.000 veya 800.000 [13][14][15]

Toplam: 55.600[14][15]

  • 40.000 Gürcü (5.000 kraliyet muhafızı)
  • 15.000 Kıpçak
  • 500 Oset
  • 100-500 Frenk
Kayıplar
Bilinmiyor, tahmini %60 kayıp, %25 esir hafif kayıp

Didgori Muharebesi Kral IV. Davit önderliğindeki Gürcü kuvvetlerinin İlgazi yönetimindeki Büyük Selçuklu güçlerine karşı kesin zaferiyle sonuçlandı. Ertesi yıl Gürcüler Müslümanların elindeki Tiflis'i de alıp başkenti Kutaisi'den buraya taşıdılar.[16] Her yıl 12 Ağustos'ta "Didgoroba" adıyla kutlanan Didgori zaferi, Gürcistan'ın Altın Çağı'na giden gelişmelerin kapılarını da aralamıştır.

Arka plan

Gürcü Krallığı 1080'lerden beri Büyük Selçuklu Devleti'ne vergi ödemekteydi. 1090'lardan itibaren Kral IV. Davit yaptığı akıllı hamlelerle Haçlı Seferleri ile meşgul olan Selçuklu Türklerine karşı Kıpçak, Alan ve paralı Frenk askerlerinden oluşan bir ordu hazırladı. Güçlü bir monarşi tesis etti. Kaybettiği toprakları geri alarak Türk akıncıları ülkesinden çıkardı. IV. Davit, Türklerin mevsimlik göç edecekleri dönemde kaleleri güçlendirdi . 1110 yılında bir dizi sefer yaptı, amacı Tiflis başta olmak üzere dört eski Gürcü kenti üzerindeki Türk hakimiyetini kırmak buraları yeniden ele geçirmekti. Bu dönemde ülke dışında özellikle Aras havzası ve Güney Kafkasya'da ticaret kervanlarına terör saldırıları düzenledi. Haziran 1121'de Tiflis kuşatıldı ve zengin Müslümanlar ağır vergi ödemeye mecbur edildi.

Muharebe

İslam ve Gürcü kaynaklarının ortak iddiası, Gürcülerin yaptığı askeri faaliyetler Tiflis Müslümanlarınca Sultan Mahmud bin Muhammed'e (hd. 1118-1131) şikayet edildi. Sultan Mardin Artuklulardan İlgazi’yi, kardeşi Nahçivan atabeyi Tuğrul’u, Irak’ta bulunan Mezdi’yi Gürcistan üzerine gönderdi. Bu kalabalık ordu İlgazi yönetiminde Gürcistan'ın doğusunda Trialeti vadisine girdi. Tarafların askeri güçlerinin sayısı tartışmalıdır ve farklı rakamlar verilmektedir. Batılı, İslam, Gürcü ve Ermeni tarihçiler Selçuklu ordusunun çok güçlü olduğu yaklaşık 100.000 - 400.000 arası bir rakam vermektedir. Örneğin Antakya kontu Galterius Büyük Selçuklu asker sayısını 400.000 olarak verirken, Ermeni tarihçi Edessalı Mateos 150.000 kadar askerden söz eder. Mateos’un aktardığı bilgi gerçeğe daha yakın görünmektedir.[17] Gürcü Krallığı ise 40,000 Gürcü, 15,000 Kıpçak, 500 Alan ve 100 paralı Frenk askerinden oluşmaktaydı. Muharebe üç saat sürdü ve Müslüman ittifakının yenilgisiyle sonuçlandı.

Kaynakça
  1. Rayfield, Donald (15 Aralık 2012). Edge of Empires: A History of Georgia. Reaktion Books. s. 92.
  2. Prokhorov, Aleksandr Mikhaĭlovich (1973). Great Soviet Encyclopedia, Volume 8. Macmillan. s. 215.
  3. Baumer, Christoph (30 Ağustos 2018). History of Central Asia, The: 4-volume set (The History of Central Asia). I.B. Tauris. s. 74.
  4. Fähnrich, Heinz (14 Temmuz 2010). Geschichte Georgiens (Handbook of Oriental Studies. Section 8 Uralic & Central Asi) (German Edition). Brill. s. 199.
  5. İbnü’l-Esir, İslâm Tarihi, c. 10, s. 450.
  6. Osman Turan, Selçuklular Zamanında Türkiye, İstanbul, 2013, s. 191.
  7. Sevim, “Artuk Oğlu İlgazi”, s. 684; Sevim- Merçil, Selçuklu Devletleri Tarihi, s. 235.
  8. Kırzıoğlu, Yukarı-Kür ve Çoruk Boyları’nda Kıpçaklar, s. 117.
  9. İlgazi'nin 2 sene önce Ager Sanguinis Muharebesi'nde Abul-Ferec'e göre 7,000, İbn-ül Esir'e göre 20,000 askeri vardır. Bu da bu sayının en doğru tahmin olduğunu göstermektedir.
    Erhan Ateş, (2016), Selçuklu-Gürcü Mücadelelerinde Bir Dönüm Noktası: Didgori Savaşı (1121) ve Sonuçları s. 85
  10. Sargis Kakabadze, ‘’Didgori Savaşı’’, Tiflis, 1982, 136 sayfa.
  11. Golden, Peter B. Turks And Khazars. Farnham, England: Ashgate/Variorum, 2010. Print.
  12. Lortkipanidze, Mariam and B. G Hewitt. Georgia In The XI-XII Centuries. Tbilisi [Georgian S.S.R.]: Ganatleba Publishers, 1987.
  13. Mikaberidze, Alexander. Conflict And Conquest In The Islamic World. Print.
  14. Alexander Mikaberidze, Miraculous Victory:’ Battle of Didgori, 1121, Published: May 14, 2008;"The size of the Muslim army is still a matter of debate with numbers ranging from a fantastic 800,000 men (“Bella Antiochena”, Galterii Cancelarii), 600.000 (Matthew of Edessa) ila 400.000 (Smbat Sparapet’s Chronicle) Türk. Bununla beraber günümüzde Türk askerlerinin 100.000 ila 250.000 arasında olduğu düşünülmektedir."
  15. Google Kitaplar'da Nomads in the Sedentary World, s. 47,
  16. İ. Cavahişvili, N. Berdzenişvili, S. Canaşia; Gürcistan Tarihi - Eski Çağlardan XIX. Yüzyılın Başlarına Kadar, Tiflis, 1943, s. 168-169.
  17. Sargis Kakabadze, ‘’Didgori Savaşı’’, Tiflis, 1982, s. 100.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.