Ermeni alfabesi

Ermeni alfabesi (Ermenice: Հայոց այբուբեն), Ermenicede kullanılan 38 harfli alfabedir. Ermenistan'da, Diaspora'daki Ermeni okullarında, kiliselerde, gazetelerde kullanılır.

Tarih

Ermeni alfabesi, 405 yılında Mesrop Maştots tarafından icat edilmiştir.[1] 19. yüzyıla kadar Klasik Ermenice edebiyat dili olarak kullanılırken, 19. yüzyıldan beri Ermeni alfabesi aynı zamanda gelişen iki çağdaş lehçede - Batı Ermenicesi (İstanbul) ve Doğu Ermenicesi (Erivan)- kullanılmaktadır.

Alfabe

Harf	Ad					Sözleyiş (UFA)			Türkçe çevirisi	Sayısal değer
	Geleneksel yazım	yeniden şekillenmiş yazım	Sözleyiş			Klasik Ermenice	Doğu Ermenicesi	Batı Ermenicesi	Klasik Ermenice
			Klasik Ermenice	Doğu Ermenicesi	Batı Ermenicesi
Ա ա	այբ		[ayb]		[aɪpʰ]	[ɑ]			a	1
Բ բ	բեն		[ben]		[pʰɛn]	[b]		[pʰ]	b	2
Գ գ	գիմ		[gim]		[kʰim]	[g]		[kʰ]	g	3
Դ դ	դա		[da]		[tʰɑ]	[d]		[tʰ]	d	4
Ե ե	եչ		[jɛtʃʰ]			[ɛ], sözcüğün başında [jɛ]^1			e	5
Զ զ	զա		[za]			[z]			z	6
Է է	է		[ɛː]	[ɛ]		[ɛː]	[ɛ]		e	7
Ը ը	ըթ		[ətʰ]			[ə]			ı	8
Թ թ	թո		[tʰo]			[tʰ]			t‘	9
Ժ ժ	ժէ	ժե	[ʒɛː]	[ʒɛ]		[ʒ]			j	10
Ի ի	ինի		[ini]			[i]			i	20
Լ լ	լիւն	լյուն	[lʏn]^2			[l]			l	30
Խ խ	խէ	խե	[χɛː]	[χɛ]		[χ]			kh	40
Ծ ծ	ծա		[tsɑ]	[tsʼɑ]	[dzɑ]	[ts]	[tsʼ]	[dz]	ts	50
Կ կ	կեն		[kɛn]	[kʼɛn]	[gɛn]	[k]	[kʼ]	[g]	k	60
Հ հ	հո		[ho]			[h]			h	70
Ձ ձ	ձա		[dzɑ]		[tsʰɑ]	[dz]		[tsʰ]	dz	80
Ղ ղ	ղատ		[ɫɑt]	[ʁɑtʼ]	[ʁɑd]	[l], or [ɫ]	[ʁ]		gh, ğ	90
Ճ ճ	ճէ	ճե	[tʃɛː]	[tʃʼɛ]	[ʤɛ]	[tʃ]	[tʃʼ]	[ʤ]	ç	100
Մ մ	մեն		[men]			[m]			m	200
Յ յ	յի	հի	[ji]	[hi]		[j]	[h]^3, [j]		y	300
Ն ն	նու		[nu]			[n]			n	400
Շ շ	շա		[ʃɑ]			[ʃ]			ş	500
Ո ո	ո		[o]	[vo]		[o], sözcüğün başında [vo]^4			o	600
Չ չ	չա		[tʃʰɑ]			[tʃʰ]			ç	700
Պ պ	պէ	պե	[pɛː]	[peh]	[bɛ]	[p]	[pʼ]	[b]	p	800
Ջ ջ	ջէ	ջե	[ʤɛː]	[ʤɛ]	[tʃʰɛ]	[ʤ]		[tʃʰ]	c	900
Ռ ռ	ռա		[rɑ]	[ɾɑ]		[r]	[ɾ]		rr	1000
Ս ս	սէ	սե	[sɛː]	[sɛ]		[s]			s	2000
Վ վ	վեւ	վեվ	[vɛv]			[v]			v	3000
Տ տ	տիւն	տյուն	[tʏn]	[tiun]^5	[dʏn]	[t]	[tʼ]	[d]	t	4000
Ր ր	րէ	րե	[ɹɛː]	[ɹɛ]^6	[ɾɛ]	[ɹ]^6		[ɾ]	r	5000
Ց ց	ցո		[tsʰo]			[tsʰ]			ts'	6000
Ւ ւ	հիւն	N/A^7	[hiunn]			[w]	[v]^8		v	7000
Փ փ	փիւր	փյուր	[pʰʏɹ]^9		[pʰʏɾ]	[pʰ]			p‘	8000
Ք ք	քէ	քե	[kʰɛː]	[kʰɛ]		[kʰ]			k‘	9000
13. yüzyılda eklendi
Օ օ	օ		[o]			[o]			o	N/A
Ֆ ֆ	ֆէ	ֆե	[fɛː]	[fɛ]		[f]			f	N/A
Sözcük	Geleneksel yazım	Yeniden şekillenmiş yazım	Klasik Ermenice	Doğu Ermenicesi	Batı Ermenicesi	Klasik Ermenice	Doğu Ermenicesi	Batı Ermenicesi	Klasik Ermenice	Sayısal değer
			Sözleyiş
	Ad					Sözleyiş (UFA)			Türkçe çevirisi

Kaynakça

1. Çiçek dürbünü: edebiyat ve kültür yazıları 9 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Talât Sait Halman, 320 syf., 2008.