Fatma Elif Genceli Güner

Fatma Elif Genceli Güner, Türk kimya mühendisi ve akademisyen. İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) kimya mühendisliği bölümü mezunudur. Hollanda'da Delft Teknik Üniversitesi'nde doktora yapmıştır. Günümüzde İstanbul Teknik Üniversitesi'nde doçent doktor olarak görev almaktadır. Meridianit ve ernstburkeite minerallerinin keşfiyle tanınmaktadır.

Fatma Elif Genceli Güner
Doğum Fatma Elif Genceli
1976
İstanbul, Türkiye
Milliyet Türk
Eğitim Delft Teknik Üniversitesi
İstanbul Teknik Üniversitesi
Kariyeri
Dalı Kimya mühendisliği, Ayırma işlemleri, Kristalizasyon, Mineraloji
Çalıştığı kurumlar İstanbul Teknik Üniversitesi

Biyografi

Eğitimi

Fatma Elif Genceli 1976 yılında İstanbul'da doğmuştur. 1998 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi'nde kimya mühendisliği lisans eğitimini tamamlamıştır.[1] Aynı yıl İTÜ Kimya Mühendisliği Bölümü'nde yüksek lisansa başlamış ve 2000 yılında Bulgar Bilimler Akademisi ile beraber yürütülen "Kayısı çekirdeği katranı, zifti ve sıcaklık modifikasyonlarının karakterizasyonu" adlı NATO projesini tamamlayarak mezun olmuştur.[2][3] Doktorasını 2008 yılında Delft Teknik Üniversitesi Proses & Enerji Departmanı'nda, "Ötektik Nokta Kristallenmesi teknolojisinin geliştirilmesi ve tasarımı" üzerine yazdığı tez ile tamamlamıştır.[4][5][1]

Meridianit ve ernstburkeite minerallerini keşfi

2007 yılında gerçekleştirdiği doktora çalışmaları sırasında, MgSO4 bileşiğinin 0°C altındaki kristalizasyonu sırasında 1837 yılından beri bilinen dodekahidrat formunda (MgSO4·12H2O) değil, undekahidrat formunda (MgSO4·11H2O) kristallendiğini keşfetti.[6] Laboratuvar ortamındaki keşfini doğal yollarla oluşup oluşmadığının keşfi için Antarktika buzullarında ve Hokkaido Adası'nda magnezyum sülfat undekahidrat (MgSO4·11H2O) mineralinin varlığını araştırdı. Minerali doğada da keşfettikten sonra çalışmaları ve araştırmaları uluslararası literatüre girmiştir.[7] Minerale Uluslararası Mineraloji Birliği (IMA) Mineral İsimlendirme ve Sınıflandırma Komisyonu'nun onayıyla "meridianit (İngilizce: Meridianiite) ismi verilmiştir.[1]

Fatma Elif Genceli Güner, meridianit mineralinin keşfiyle alakalı şunları söylemiştir:

Senede yaklaşık 20-30 tane yeni mineral bulunuyor. Ancak bu mineraller çok nadir bulunan elementlerden oluşuyor. Benim bulduğum Meridianit ise doğada neredeyse en sık rastlanan maddeler olan magnezyum, sülfat ve sudan meydana geliyor. 2005 yılında, laboratuvarımda düşük sıcaklıkta itina ile sentezlediğim bu molekülün yapısını kontrol ettiğimde, molekülün literatürün aksine 12 yerine 11 su molekülü içerdiğini gördüm. MgSO4·11H2O molekülünü laboratuvar ortamında sentezlemiştim ancak mineral olduğunun ispatı için dünya üzerinde herhangi bir yerde doğal olarak oluştuğunun kanıtlanması gerekiyordu. Bunun Antarktika buzulunda olabileceğini düşündüm. 2007’de Japonya’ya gittim, uzun çalışmalar sonrasında, Antarktika buzulunda ve Hokkaidō Adası-Saroma Gölü’ndeki deniz tuzunda bu minerali buldum. Hayatımızın içinde bu denli sık yer alan bu maddenin düşük sıcaklık kristal yapısının 1837 yılından beri yanlış bilindiğini ispatlamam, ardından da buzullar içerisindeki doğal oluşumunu kanıtlamam bilim dünyası için çok şaşırtıcı bir gelişme oldu. Dünya üzerinde pek çok yerde mevcut olan magnezyum sülfat rezerv kaynakları tıp, sanayi ve tarımcılığın yanı sıra pek çok bilimsel çalışmada model çözelti olarak kullanılıyor. Meridianit, hakkında her türlü detayın bilindiği sanılan konularda bile bilimsel literatürün hatalı olabileceğinin ve bu hataların önemli gerçekleri karanlıkta bırakabileceğinin çok iyi bir örneği. Bundan yola çıkarak, göz önündeki şeylerin bile belki hala keşfedilmeyi beklediğini rahatça söylemek mümkün![8]

2010 yılında gerçekleştirdiği çalışmalar kapsamında, 0°C altında yeni bir mineral daha bulmuştur. Mg(CH3SO3)2·12H2O formülü ile tanımlanan yeni magnezyum metansülfonat mineralinin, Antarktika'daki araştırmalarında doğal olarak bulunduğunu kanıtlamıştır. Bu minerale Belçika doğumlu mineralog Ernst A. J. Burke'nin isminden esinlenilerek IMA tarafından "ernstburkeite" adı verilmiştir.[9]

Başarılar ve ödüller
  • 2016: Yılın Bilim Kadını Ödülü - Elele-Avon Kadın Ödülleri
  • 2013: Avrupa'da Yılın Türk Kadını Ödülü - Turkish Connection Platform
  • 2010: Hollanda'nın Bilim Dalında En Başarılı Kadın Ödülü - Viva 400 Jounge Succesvrouven
  • 2009: Enerji Tezi Ödülü - Hollanda Kraliyet Sanat ve Bilim Akademisi (KNAW) - Dow
  • 2009: TOYP Ödülü - Genç Liderler ve Girişimciler Derneği
  • 2008: Yüksek Onur Derecesi (cum-laude) - Delft Teknik Üniversitesi
  • 2004: En İyi Poster Sunumu Ödülü - Hollanda Proses Teknoloji Derneği[4]

Kaynakça
  1. "Öğretim Üyemiz "Yılın Bilim Kadını" Seçildi". İTÜ. 22 Ocak 2016. Erişim tarihi: 1 Ocak 2021.
  2. Genceli, E., Apak, E., Razvigorova, M., Petrov, N., Minkova, V., & Ekinci, E. (2002). Preparation, modification, and characterization of pitches from apricot stones. Fuel Processing Technology, 75(2), 97-107. doi:10.1016/s0378-3820(01)00259-4
  3. "İstanbul Teknik Üniversitesi Akademik Veri Yönetim Sistemi - Doç.Dr. Fatma Elif Genceli Güner - Eğitim Bilgileri". İTÜ. 2021. Erişim tarihi: 1 Ocak 2021.
  4. "İTÜ Kimya Mühendisliği Bölümü - Doç Dr. Fatma Elif Genceli Güner". İTÜ. 2021. 21 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2021.
  5. Genceli, F., Gärtner, R., & Witkamp, G. (2005). Eutectic freeze crystallization in a 2nd generation cooled disk column crystallizer for MgSO4·H2O system. Journal of Crystal Growth, 275(1-2). doi:10.1016/j.jcrysgro.2004.11.172
  6. Genceli, F. E., Lutz, M., Spek, A. L., & Witkamp, G. (2007). Crystallization and Characterization of a New Magnesium Sulfate Hydrate MgSO4·11H2O. Crystal Growth & Design, 7(12), 2460-2466. doi:10.1021/cg060794e
  7. "Dr. Elif Genceli Antarktika'da Mineral Keşfetti". Bianet. bianet.org. 30 Ekim 2008. 7 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2017.
  8. "Elif, bilimin 171 yıllık yanlışını düzeltti". haber7.com. 16 Kasım 2008. 21 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2021.
  9. Güner, F. E., Sakurai, T., & Hondoh, T. (2013). Ernstburkeite, Mg(CH3SO3)2·12H2O, a new mineral from Antarctica. European Journal of Mineralogy, 25(1), 78-83. doi:10.1127/0935-1221/2013/0025-2257
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.