Foie gras

Foie gras (foie = karaciğer, gras = yağlı, şişman), Fransızların kaz ve ördek ciğerinin yağlandırılması yoluyla elde ettiği yiyecek.

Bütün bir kaz ciğeri
Mısır'da kazların zorla beslenmesini gösteren bir kabartma
Kazların beslenmesi

Genelde kazlar "gavage" (zorla besleme, zorla yemi yedirme) yöntemiyle ciğerleri yağlandırılırken, ördekler için de benzer işlem yapılmaktadır. "Foie gras" ya da "Pate" olarak isimlendirilmektedir. Ciğerler biftek şeklinde de değerlendirilirken yağlı kısmı ise tereyağ gibi sürülür bir şekile krema kıvamına getirilir. Daha çok "Pate" olarak isimlendirilen değerli ve Fransız mutfağındaki pahalı kısmı budur.

Tarihçe

Milattan önce 22. yüzyılda antik Mısır'da göçmen kuşlara bu yöntemin uygulandığı, planlı ve zorla beslenerek ciğerlerin yağlandırıldığı bilinmektedir. Şimdi ise özellikle Fransa'da çok büyük üreticiler bulunmakta, Dünyada ABD, Macaristan, Bulgaristan, Kanada ve Çin'de de üretilmektedir.

Ülke Üretim Mik. (ton, 2005) %
Fransa 18.450[1] %78,5
Macaristan 1.920[1] %8,2
Bulgaristan 1.500[1] %6,4
ABD 340 (2003)[2] %1,4
Kanada (Quebec) 200 (2005)[3] %0,9
Çin 150[1] %0,6
Diğer 940 %4,0
Toplam 23.500[1] %100

Besleme şekli

Ciğeri için beslenen hayvanlar ilk dört ayda normal şekilde serbest yaşamaktadırlar. Daha sonra özel kümeslere alınarak kilitli mekanizmalar içerisinde tutulur ve hareket etmemesi sağlanır. Bu esnada "Gavage" denen besleme yöntemi uygulanır ve Huni benzeri aletlerle beslenme saatlerinde aşırı miktarda, mısır ağırlıklı besinler verilerek, zorla beslenme yapılır.[4]

Kesimden önceki son 20-30 gün, bu işlem ördek ciğerleri 300 gr, kaz ciğerleri ise 400 gr olana kadar devam etmektedir.Fransız yasalarına göre foie gras (yağlı ciğer) olabilmesi için ciğerlerin bu gramajın üzerinde olması gerekmektedir.

Bu suni yiyeceği elde etmek için kaz ve ördeklerin ciğerlerinin eziyet çektirilerek zorla doldurulması dünyanın birçok yerinde hayvan hakları savunucuları ve normal insanları harekete geçirmiştir. [5][6][7][8][9] Buna rağmen İspanya gibi bazı ülkeler, daha etik yöntemlerle ciğer yağlandırdıklarını iddia ederek pazar elde etmeye çalışmaktadırlar.[10]

Dış bağlantılar

Kaynakça
  1. "Arşivlenmiş kopya". 2 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2008.
  2. "starchefs.com". 6 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2008.
  3. "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 28 Şubat 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2008.
  4. "Dordogne: Kaz ciğeri ve trüf". 13 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2008.
  5. 4 pençe Hayvan Hakları Örgütü Sonunda Zoru Başardı! 4 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., HAYTAP, erişim 19 Aralık 2012
  6. Endüstride ağır sömürü: Sanayi tipi hayvan üretimi 4 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., HAYTAP, erişim 19 Aralık 2012
  7. Kazlara akıl almaz işkence! 28 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., HABERTÜRK, 21 Temmuz 2011
  8. Londra’da ‘kaz zulmüne’ protesto gösterisi 18 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., NTV 13 Şubat 2009
  9. Chicago'da kaz ciğeri yasaklandı, Milliyet, 28 Nisan 2006
  10. "İspanyol Palavrası mı?". 9 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2008.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.