Güzel Helen (opera)

Güzel Helen (La belle Hélène) Jacques Offenbach tarafından bestelenmiş üç perdelik bir opéra bouffe veya operet eseridir. Eserin librettosu orijinal olarak Fransızca Henri Meilhac ve Ludovic Halevy tarafından yazılmıştır. Prömiyer sahnelenmesi 17 Aralık 1864'te Paris'teki Théâtre des Variétés'de yapılmıştır. Bu operet, Truva Savaşı'na neden olan Truva Kralı'nin oğlu olan Paris'in güzel Helen'i kaçırmasını alaylı ve gülünç olarak parodisini yapmaktadır.

Güzel Helen

Özgün isim	La Belle Helene
Müzik	Jacques Offenbach
Libretto	Henri Meilhac ve Ludovic Halévy
Gala	& Aralık, 1864
İlk gösterim yeri	Théâtre des Variétés, Paris
Oyuncular	Helen, Isparta kraliçesi, soprano veya mezzo-soprano] Paris, Truva prensi, tenor Menelaos, Isparta Kralı, Helen'in kocası, tenor Agamemnon, Mycenler kralı ve Krallar Krali, bariton Kalkhas, Jupiter tapınağı başrahibi, bas Oreste, Agamemnon'in oğlu, soprano veya mezzo-soprano : Erkek rolünde kadın Akhilleos, Phthiotis Kral, tenor Telamon oğlu Aias I, Salamis Kralı, tenor Oilee oğlu Aias II, Loride Kralı, bariton Parthenis ve Léoena, Hayat kadınları soprano Bacchis, Helene'in oda hizmetkarı, mezzo-soprano Philocome, Kalkhas'ın hizmetkarı, konuşma rolü Euthycles, demirci-nalbant, konuşma rolü Isparta'da prensler, muhafızlar, halk, köleler vb.

İlk sahnelenmesi

Operetin ilk temsilinde başrolleri Helen olarak Hortense Schneider ve Paris olarak José Dupuis oynamaktaydı.

Güzel Helen seyirciler ve tiyatro kritikleri tarafından hemen sevildi ve (bazı kaynaklara göre) o zamana kadar Paris sahnelerinde görülmemiş bir şekilde 700 defa temsil edildi. Kısa bir zaman içinde diğer Avrupa tiyatroları ve opera evlerinde de prömiyer yapımlar takip etti: örneğin Viyana (1865), Berlin (1866), Şikago (1867), New York (1871).

Roller

Rol	Ses tipi	Prömiyerde roller, 17 Aralık 1864 Orkestra şefi: - )
Helen, Isparta Kraliçesi ve Menelaos'un karısı	soprano	Hortense Schneider
Paris, Truva Kralı Priamos'un oğlu	tenor	José Dupuis
Menelaos, Isparta kralı ve Helene'in kocası	tenor	Kopp
Agamemnon, Kralların kralı	bariton	Henri Couder
Kalkhas, Jupiter tanrısı yüksek rahibi	bas	Pierre-Eugène Grenier
Akhilleus, Phthiotis Kralı	tenor	Alexandre Guyon
Oreste, Agamemnon'un oğlu	mezzo-soprano veya tenor	Léa Silly
Telamon oğlu Aias I, Salamis Kralı	tenor	Edouard Hamburger
Oilee oğlu Aias II, Loride Kralı	bariton	M. Andof
Philocom, Kalckas'in oda hizmetkarı	Konuşma rolü	M. Videix
Euthyclès, bir demirci-nalbant	Konuşma rolüü	M. Royer
Parthénis, bir hayat kadını	soprano	Mlle. Alice
Lœna, bir hayat kadını	mezzo-soprano	Mlle. Gabrielle
Bacchis, Helen'in oda hizmetkarı	soprano	Mlle. C. Renault
Isparta'da prensler, muhafızlar, halk, köleler vb.

Konu özeti

Mekan: Isparta ve deniz kenarı

Zaman: Truva savaşı'ndan hemen önce.

I. Perde

Truva Kralı Priamos'un oğlu olan Paris elindeki, tanrıça Venüs'ün Jupiter tapınak başrahibi olan Kalkhas'a gönderdiği, bir mektupla sahneye girer. Venüs mektubunda başrahibe emir vererek, Juno, Minerva ve kendisi arasında olan bir güzellik yarışmasında kendisini en güzel tanrıça seçen Paris'e bir mükafat olarak söz verdiği Helen'in Paris'e aşık olmasını sağlamasını istemektedir.

Paris bir çoban kılığına bürünerek, bir okul hocası gibi davranan Barbu, bu, bu (sakallı ve sarhoş) Agamemnon idaresi altında yapılan ve eski mitik Grek kralları konulu bir gülünç bulmaca yarışmasını kazanır. Bundan sonra da Paris kendi kimliğini açıklar. Herkes onun tanrıçalar güzellik yarışmasında Venus'e elma vererek onun yarışı kazanmasına neden olduğundan haberdardır. Helen bu L'homme à la pomme (elmalı adamı) kendine gönderenin (Fransızca iki anlamlı Fatalite sözcüğüyle) "kısmet veya ölüm" olduğunu anlar. Helen, bitli hodük bir Akhilleus ve beceriksiz iki Aias tarafından nefretle yapılan itirazlara rağmen Turuvalı prense galibiyet tacını giydirir. Paris Menelaos tarafından şu şekilde bir şölene davet edilir: L'époux de la reine, poux de la reine, poux de la reine (Kraliçenin eşi; kraliçenin biti, kraliçenin biti). Paris Kalkhas'a yüksek bahşiş vererek Philocomus'un gökgürültüsü yaratan gongunu çalmasını ve Manelaos'un ivedikle Girit'e gitmesini kehanet etmesini sağlamıştır. Hemen sonra koro tekrar tekrar şu sevinçli şarkıyı söylemeye koyulur: Va, suis, Ménélas / La voix du destin / Qui te mène, hélas! / Au pays crétain! (Git hemen Menelaos/Kaderin sesi/Ne yazık ki/ Git ulaş Girit ülkesine). Böylece perde kapanır.

II. Perde

Güya dürüst bir başrahip olan Kalkhas'ın kumar oynarken hile yapan bir kişi olduğu ortaya konulup Grek saraylılarının hayatlarının ve davranışlarının bir parodisi yapılır. Sonra, Paris gizlice geceleyin Helen'e gelir. Helen kaderinin ne olacağını bilmekle beraber, Paris'in aşk isteklerine protesto eder görülür. Bu sefer Paris bir aldatıcı strateji kullanmaya başlar. Helen'in yanından ayrılır, ama o uyurken geri dönerek güya rüya gibi ona görünür. Helen'i bundan sonra ne olacakların sadece bir rüya olacağına inandırır ve onunla sevişmeye başlar. Helen bütün olanları bir rüya zannedip razı olur. İkisi birbirinin kolları içinde yatmakta iken hiç beklenmedik bir şekilde Menelaos gelir ve karısı ile sevgilisinin bir arada olduklarını görür. Helen ayağa kalkıp "La fatalite, la fatalite" diye şarkıyla bağırarak olanların hep kocasının kabahatinden ortaya çıktığını iddia eder: Helen'e göre iyi bir koca ne zaman karısının yanına geleceğini ne zaman gelmeyeceğini bilmelidir. Paris Menelaos'a bir skandal çıkarmaması ve çıkarırsa herkesin zararlı çıkacağı hakkında konuşmaya geçer. Menelaos bunları dinlemez ve diğer kralların hepsini bu odaya çağırır. Hepsi Paris'i itham ederler ve nereden geldiyse oraya geri gitmesine ısrar ederler. Paris oradan eli boş ayrılır ama geri dönmeye ve o zaman bu sefer başladığı işi başarı ile tamamlayacağına and içer.

III. Perde

Krallar ve maiyetlerindekiler yaz mevsimi için Naupalia'ya gidip yerleşmişlerdir. Bir Venüs tapınağı rahibi bir gemi ile gelir ve kendine Helen'i Cythera'y götürme görevi verildiğini söyler. Orada Helen'nin yaptıklarına ceza olarak 1000 tane dana kurban etmesi gerekmektedir. Menelaos da rahibe ile birlikte Helen'e refakat etmek ister fakat Helen onun bu isteğini kabul etmez. Tanrıçayı gücendirip inciten kendi olduğunu ve cezayı kendinin çekmesi gerektiğini savunur. Helen bu rahibin kılık değiştirmiş olan Paris olduğunu tanımıştır. Helen sahte rahiple yalnız olarak gemiye biner ve birlikte yelken açıp oradan ayrılırlar. Gerisi Truva Savaşı tarihidir.

Ünlü müziksel parçalar

• 'Amours divins' (Helen)
• 'Au mont Ida' (Paris)

Seçilmiş ses ve video disk kayıtları

Yil	Roller (Helen, Paris, Menelaos, Agamennon, Kalkhas )	Orkestra şefi Operaevi ve Orkestra	Marka
1978	Jane Rhodes, Rémy Corazza, Jacques Martin, Jules Bastin Michel Trempont	Alain Lombard Orchestra Filharmonique de Strasbourg ve Opéra National du Rhin korosu	Barclay/Accord
1985	Jessye Norman, John Aller, Charles Burles, Gabriel Bacquier, Jean-Philippe Lafont	Michel Plasson Capitole de Toulouse National koro ve orkestrasi	EMI Classics.
2000	Felicity Lott, Yann Beuron, Michel Sénéchal, Laurent Naouri, François Le Roux	Marc Minkowski Chœur et orchestre des Musiciens du Louvre -	Virgin Classics

Kostümler galerisi

• 
  Paris giysisi - Hazırlayan:Draner (1864)
• 
  Helen giysisi - Hazırlayan:Draner (1876)
• 
  Akhilleus giysisi - Hazırlayan:Draner (1864)
• 
  Agamemnon giysisi - Hazırlayan:Draner (1864)
• 
  Menelaos giysisi - Hazırlayan:Draner (1864)

Ayrıca bakınız

• Opera
• Operet
• Jacques Offenbach
• Libretto in WikiSource 6 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça

• Bu madde kısmen Fransızca Wikipedia "La Belle Hélène" maddesi kaynaklıdır: Online: 18 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Dış kaynaklar

• Jacob, Walter (ed.),(1944) La opera, Buenos Aires:Claridad(İspanyolca)
• Jambou, Louis (ed.), (1994) Dictionnaire chronologique de l'Opéra de 1597 à nos jours, Le Livre de Poche 7861 (Fransızca)
• Delamarche, Claire (ed.), (2006) L'Opéra pour les Nuls, Paris:Éditions Générales First (Fransızca)
• Melnitz, Leo ed., (1921) The Opera Goer's Complete Guide, (İngilizce)
• Sadie, Stanley ed., (1992) The New Grove Dictionary of Opera, Londra: (İngilizce)
• Holden, Amanda ed., (2005) The Penguin Concise Guide to Opera, Londra:Penguin Books (İngilizce)

Dış bağlantılar

• IMSLP (International Music Score Library Project - Uluslararası Müzik Notaları Projesi) Offenbach, Jacques'in "La belle Hélène" opertinin librettosu ve parttür notaları: Online: 8 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Erişim:10.11.2009)
• Jacques Offenbach Alman websitesi 4 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Erişim:10.11.2009)
• Veoh websitesinde La Belle Helene operetinin tümünün MP3 audio ses kaydı: Online: 14 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Erişim:11.11.2009)
• (YouTube) sitesinde "Paris Chalelet" yapımı Offenbach "La belle Helene" operetinin tümünün Almanca altyazılı "Offenbach "La belle Helene" Felicity Lott, Beuron, Senechal—Marc Minkowski Paris - Châtelet" maddesindeki video kaydı: 17 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Erişim:23.5.2017)