Gigantoraptor

Gigantoraptor 85 milyon yıl önce geç Kretase döneminde Moğolistan'da yaşamış bir theropod dinozordur. Boyu 5 metreyi geçmekte, ağırlığı 1.5 tona yaklaşmaktadır. Kafasında dişsiz bir gagaya ve gövdesinde ise dengeyi sağlamak için kısa bir kuyruğa sahiptir. Bu dev kuş gibi dinozorun uzunluğu 8 metreyi geçer.[1]

Gigantoraptor
Bilimsel sınıflandırma
Üst âlem: Eukaryota Âlem: Animalia Şube: Chordata Alt şube: Vertebrata İnfa şube: Gnathostomata Üst sınıf: Tetrapoda Sınıf: Reptilia Üst takım: Dinosauria Takım: Saurischia Alt takım: Theropoda Familya: Caenagnathidae Cins: Gigantoraptor Xu et al., 2007
Türler
G. erlianensis Xu et al., 2007

Paleontolog Xing Xu ve ekibi Gobi Çölü'nün Erlian Havzası'nda Gigantoraptor'u keşfettiler. Onun boyutuna dayanarak, paleontologlar dinozoru ilk olarak bir tyrannosaur olarak sınıfladılar; ama gagası ve diğer kemiklerine dayanarak, onu oviraptorosaur olarak sınıflandırdılar.[1]

Dev kuşlar

Çene yapısı ve beslenme

Fosil yapılarından hareketle bu teropod cinslerinin kısmen diyetleri üzerine yorumlar yapılmıştır. Oviraptorosauria tipik etçil theropod diyetinden farklılaşmış cinsleri içeren bir dinozor ailesidir. Caenagnathidae ve oviraptoridae aile ağaçlarını içeren bu grup da kendi içinde farklılaşmış gaga yapılarına sahiptirler. Bu çene yapılarının işleyişleri hakkında çok az şey biliyoruz, dolayısıyla sınırlı sayıda fosil örneği bulunması nedeniyle hala daha caenagnathidae ailesinin diyeti hakkında bilgimiz az. Caenagnathidae ailesi üyeleri arasında gigantoraptor gagaları büyük bir derinliğe ve hacme sahiptir ve sert tohumları kırmak adına evrimleştiği düşünülüyor. Genelde ağız yapılarında gaga unsuru bulunan dinozorlar yiyecekleri ileri-geri çene hareketiyle işler ve keserler. Memeli çenelerinin dönme hareketi ve azı dişleri yardımıyla rahatça besinleri öğütmesi karşısında ileri-geri çene hareketi ve gagadaki kesici konveks çıkıntılar yardımıyla yiyecekleri işleyen gigantoraptorlar daha farklı diyetler üzerinde evrimleşmişlerdir. Bu noktada oviraptoridler uzun gaga taç çıkıntısı ve aşağı kıvrık yapılar barındıran ve daha yüksek ısırma gücüne yatkın gagalara sahipken; caenagnathidae grubu üyeleri ise kesme kuvveti uygulayan daha boşluklu ve taçsı çıkıntılı gaga yapılarının daha az olduğu gagalara sahiptirler. Muhtemelen gigantoraptor aşırı sert olmayan yemişler, tohumlar ve bitki parçaları gibi geniş spektrumlu bir besin spektrumunu yiyebiliyordu. ayrıca gaga şekli ve büyüklüğü de beslenme şekliyle ilgilidir, zira u şekilli gagaya sahip gigantoraptor, dar gagalı cinslere göre daha az seçicidir, ayrıca gaga boyutu artarsa seçici beslenme de azalır.[2]

Kaynakça

1. Biello, David. "Gigantoraptor: It's a Bird, It's a Dinosaur, It's a Mystery". Scientific American. 16 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2020.
2. Ma, Waisum. "Functional anatomy of a giant toothless mandible from a bird-like dinosaur: Gigantoraptor and the evolution of the oviraptorosaurian jaw". Researchgate. Researchgate. 15 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2020.