Gigis

Gigis (Grekçe: Γύγης), MÖ 716-678 yılları arasında (ya da MÖ 680-644) hükümdarlık yapmıştır ve Lidya kraliyetinin üçüncü hanedanı olan Mermrad hanedanlığının kurucusudur. O'nu oğlu II. Ardis'in hükümdarlığı takip etmiştir.

Candaules, King of Lydia, Shews his Wife by Stealth to Gyges, One of his Ministers, As She Goes to Bed by William Etty. This image illustrates Herodot's version of the tale of Gyges.

Yazarlar tarihin başından sonuna kadar Gigis'i gücünün yükselişini farklı hikâyelerle anlatmışlardır. Gigles, Dascylus'un oğluydu. Dascylus, Lidya Kralı Sadyates tarafından sürgünde tutulduğu Kapadokya'dan geri çağrılan, Candaules veya Yunanlar tarafından "köpek boğazlayan" diye adlandırılan birisiydi. Dascylus (veya Candaules) kendisi yerine oğlunu krala göndermişti.

Şamlı yazar Nicolaus'a göre, Gigis kısa sürede Sadyates'in gözde adamlarından birisi olmuş ve Misya (Çanakkale yöresi) hakimi Arnossus'un kızıyla evlenmek üzere müstakbel eşi Tudo'yu getirme vazifesini kendisine verilmiştir. Ancak yolda Gigis Tudo'ya âşık olmuş, Tudo'da Gigis'in davranışını Sadyates'e şikayet etmiştir. Kralın kendisini öldürmek niyetinde olduğu önceden kendisine bildirilen Gigis bir gece krala başarılı bir suikast düzenleyerek tahtı ele geçirmeye muvaffak olmuştur.

Plutarch'a göre ise Gigis tahtı Karya muhafızı Milaslı Kaptan Arselis'in ve desteğiyle elde etmiştir.

Herodot'un naklettileri ise Paroslu şair Archilochus'un anlattıklarının kopyasıdır. Buna göre Candules, Gigis'in, eşini soyunurken görmesinde ısrar etmiş, kadın da buna öfkelenerek Gigis'e iki seçenek sunmuş, ya kocasını öldürüp kral olmasını ya da intihar etmesini istemiştir. İngiliz hasta adlı romanda, Kont Almásy'nin (ismini Herodot'un talebesinden almakta), evli bir kadın olan Katherine Clifton'a aşık olması tıpkı Gigis'in hikâyesine benzemektedir.

Son olarak Eflatun'un naklettiklerine göre (bunlar efsanevidir) o ikinci bir cumhuriyet kurmuştur. Gigis'in atası kraliçenin sevgisini kazanan ve kralını katlederek büyülü bir yüzüğü (Gigis'in yüzüğü de denilmektedir) ortaya çıkaran bir çobandı. Bu anlatılanlar Herodot'un anlattıklarıyla benzerlikler taşır.

Anlatılanların hepsinde Delfi kâhinlerini (Oracle) doğrulamak istercesine Gigles'in tahtı ele geçirmek gayesiyle sivil bir hamle ile kralın öldürülmesi vardır.

Herodat'a göre Gigis Oracle'ye (Delfi kâhinlerine) birçok armağanlar sunmuştur. bu armağanlardan başta geleni Pactolus nehrinden (Sart Çayı: Gediz Nehrinin bir koludur) çıkartılan altınlardan oluşan günümüzdeki değerinin 13 milyon dolar olduğu tahmin edilen 6 kazandan oluşan hediyedir ki ancak 13 güçlü kişi bu altınları taşıyabiliyordu. Kahinler Gigis'in Lidya Kralı olma davasını haklı buldular ve Asya Yunanları arasında propaganda yaparak ona desteklerini verdiler. Bunun üzerine Gigis güç kazanarak saltanatı elde etti ancak onun tahtı zorla elde etmesi yüzünden 5 kuşak sonra hanedanı düştü. Bu iddia, kahinlerin haleflerinin entrikalarına rağmen daha sonra gerçeği ispatlamıştır. Gigis'in dördüncü neslinden gelen Croesus (Karun), sonradan gelen kahinlerin yanlış tahminlerinin yol açtığı yanlış anlaşılmalardan ötürü Büyük Cyrus (Kurus veya Kiros)'un Pers ordusuna saldırarak, yenik düşmüş ve krallığını yitirmiştir.

Gigis kendine sadık adamlardan kurulu bir saltanat ve krallık kurmuş ve güçlü bir ordu tesis etmiştir. Yunanlardan Colophon, Troad fethedilmiş, İzmir kuşatılmış ve ittifak yapılmış, Ephesus (Efes: Selçuk) ve Miletus (Milet)içlerine kadar girilmiştir.

Gigis'in ordusu Küçük Asya'yı (Anadolu) tahrip eden Cimmeriileri (Kimmerler: barbar kavimler) defalarca yenmiştir. MÖ 650 dolaylarında barbarlara karşı ittifak yapmak umuduyla Asur Devleti başkenti Ninova'ya bir elçilik heyeti gönderilmiştir. Ancak Asurlulardan beklenen yanıt alınamamış ve bu sefer Mısırlılarla ittifak arayışı başlamış ve 660 dolaylarında Psammetichus'u Asur boyunduruğundan kurtarmak için İyonlu paralı askerlerden ve güvenilir Karyalı askerlerden müteşekkil bir kuvvet Mısır'a göndermiştir.

Gigis daha sonra Sardes'in daha aşağı taraflarını ele geçiren Dugdamme komutası altındaki Kimmerlere karşı yaptığı savaşı kaybetti. Ancak Gigles'in oğlu Ardys tarafından daha sonraları bu kuvvetler bozguna uğratırarak kaybedilen yerler yeniden kazanıldı.

Birçok kutsal araştırmacı Gigis'in Lidyasında kutsal Gog'un sureti olduğuna, Ezekiel peygamberin kutsal kitabında ve vahiy kitabında bahsi geçen Magogların (Magog Nuh peygamber]in oğlu olan Yafes'in yedi oğlundan ikincisidir) kralları olduğuna inanır.

Kaynakça

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.