Giovanni Giolitti

Giovanni Giolitti (22 Ekim[1] veya 27 Ekim[2] 1842 - 17 Temmuz 1928,) İtalyan devlet adamı. 1892 ve 1921 yılları arasında tam beş kez İtalya başbakanı olmuştur.

Giovanni Giolitti
İtalya başbakanı
Görev süresi 15 Mayıs 1892 - 15 Aralık 1893
Yerine geldiği	Antonio Starabba
Yerine gelen	Francesco Crispi
Görev süresi 3 Kasım 1903 - 12 Mart 1905
Yerine geldiği	Giuseppe Zanardelli
Yerine gelen	Tommaso Tittoni
Görev süresi 29 Mayıs 1906 - 11 Aralık 1909
Yerine geldiği	Sidney Sonnino
Yerine gelen	Sidney Sonnino
Görev süresi 30 Mart 1911 - 21 Mart 1914
Yerine geldiği	Luigi Luzzatti
Yerine gelen	Antonio Salandra
Görev süresi 15 Haziran 1920 - 4 Temmuz 1921
Yerine geldiği	Francesco Nitti
Yerine gelen	Ivanoe Bonomi
Kişisel bilgiler
Doğum	22 Ekim veya 27 Ekim 1842 Mondovì, Piemonte, Sardinya Krallığı
Ölüm	17 Temmuz 1928 Cavour, İtalya

Önceki hayatı ve siyasete girişi

1842 yılında, o zamanki Sardinya Krallığının Piemonte kentinde dünya'ya geldi. Torino Üniversitesi'nde hukuk öğrenimini gördü. 1860 yılında, öğrenimini tamamladıktan sonra, yirmi yıl boyunca maliye ve yöneticilik alanlarında görev alarak deneyim kazandı. 1882 yılındaki seçimler sonunda İtalya Parlamentosuna girmeyi başardı. İlk başlarda siyasete isteksiz ve soğuk bakmış olmasına rağmen, Şubat 1886'daki bütçe görüşmelerinde maliye bakanı Agostino Magliani'yi eleştirerek dikkatleri üzerine çekti. Magliani'nin bakanlıktan düşürülmesi sonucunda, 9 Mart 1889'da maliye bakanı olarak Crispi hükûmetine girdi. Başbakan Francesco Crispi'nin istifası sonrası Antonio Starabba'nın kurduğu hükûmetin de Mayıs 1892'de düşmesi üzerine, 15 Mayıs 1892'de İtalya başbakanı olarak seçildi. Giolitti'nin başbakan oluşu birçok kişi için sürpriz olmuştu.

İlk başbakanlık dönemi ve siyasi sorunlar

Giolitti'nin ilk Başbakanlık dönemi bazı siyasi başarısızlıklar ve kötü bir yönetim içerisinde geçti. İktidara geldikten sonra bir reform ve yeniden örgütlenme programı hazırlayan Giolitti'nin çabaları başarısızlıkla sonuçlandı. Sonra da adı, başka birçok hükûmet üyesiyle birlikte bir Banka skandalına karıştı. Aynı sıralarda, 1870'li yıllardan beri gelişmekte ve güçlenmekte olan sendikacılık ve sosyalist hareketlerin de yasal platforma geçmelerine yavaş yavaş izin verildi. Bu sırada Sicilya'da patlak veren grevleri ılımlı karşılaması yüzünden, parlamento'nun bazı sağ kanat üyeleri ve işverenlerin eleştirilerine hedef oldu. Tüm bu olumsuz gelişmeler sonucunda, Kasım 1893'te başbakanlık makamından istifa ettiğini açıkladı.

İstifası sonrası gelişmeler ve siyasete dönüşü

İstifası sonrasında da eleştiri oklarının hedefinden kurtulamadı. Banka skandalı nedeniyle yeni başbakan Francesco Crispi'nin şiddetli saldırılarına hedef olan Giolitti; önce kendisini temize çıkardı, ardından da Crispi'ye zarar veren önemli kanıtlar ortaya koydu. Adowa'daki askeri yenilgi sonrası Crispi'nin Mart 1896'daki istifası ardından kurulan birçok hükûmetin oluşumunda perde arkasında etkin rol oynadı. 1901 yılında tüm ülkeyi saran grevleri yatıştırmak amacıyla önemli bir açıklama yaptı; hükûmetin asayişi koruyacağını, ama işçi-işveren ilişkilerinde tarafsız kalacağını duyurdu. Luigi Pelloux hükûmetinin, sol hareketlere karşı özgürlükleri kısıtlamaya kalkışması üzerine düşürülüşünden sonra kurulan Zanardelli hükûmetinde, Şubat 1901 - Haziran 1905 tarihleri arasında içişleri bakanı olarak görev aldı. Başbakan Zanardelli'nin istifasından sonra yeniden hükûmeti kurmakla görevlendirildi.

Kaynakça

1. Ana Britannica Giovanni Giolitti maddesi, s.460
2. "Arşivlenmiş kopya". 6 Nisan 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2007.

Siyasi görevi
Önce gelen: Antonio Starabba	İtalya başbakanı 1892–1893	Sonra gelen: Francesco Crispi
Önce gelen: Giuseppe Zanardelli	İtalya başbakanı 1903–1905	Sonra gelen: Tommaso Tittoni
Önce gelen: Sidney Sonnino	İtalya başbakanı 1906–1909	Sonra gelen: Sidney Sonnino
Önce gelen: Luigi Luzzatti	İtalya başbakanı 1911–1914	Sonra gelen: Antonio Salandra
Önce gelen: Francesco Nitti	İtalya başbakanı 1920–1921	Sonra gelen: Ivanoe Bonomi