Vittorio Emanuele Orlando
Vittorio Emanuele Orlando (d. 19 Mayıs 1860 Palermo - ö. 1 Aralık 1952 Roma) İtalyan hukukçu, akademisyen, diplomat, devlet adamı ve 23 Ekim 1917 - 23 Haziran 1919 tarihleri arasında İtalya başbakanı. I. Dünya Savaşı'nın sonunda Versay Barış Antlaşması'nın toplantılarına katıldı. Sıklıkla "Zaferin Başbakanı" lakabıyla anılır.
Vittorio Emanuele Orlando | |
---|---|
İtalya Başbakanı olduğu dönemdeki resmî portresi | |
İtalya Başbakanı | |
Görev süresi 23 Ekim 1917 - 23 Haziran 1919 | |
Hükümdar | III. Vittorio Emanuele |
Yerine geldiği | Paolo Boselli |
Yerine gelen | Francesco Saverio Nitti |
İtalya İçişleri Bakanı | |
Görev süresi 18 Haziran 1916 - 23 Haziran 1919 | |
Başbakan | Paolo Boselli |
Yerine geldiği | Antonio Salandra |
Yerine gelen | Francesco Saverio Nitti |
Temsilciler Meclisi üyesi | |
Görev süresi 5 Nisan 1897 - 21 Ocak 1929 | |
Temsilciler Meclisi Başkanı | |
Görev süresi 5 Temmuz 1944 - 21 Haziran 1946 | |
Hükümdar | III. Vittorio Emanuele |
Yerine geldiği | Dino Grandi |
Yerine gelen | Giuseppe Saragat |
Görev süresi 1 Aralık 1919 - 25 Haziran 1920 | |
Yerine geldiği | Giuseppe Marcora |
Yerine gelen | Enrico De Nicola |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | Vittorio Emanuele Orlando 19 Mayıs 1860 Palermo, Sicilya, Sicilyateyn Kraliyeti |
Ölüm | 1 Aralık 1952 (92 yaşında) Roma, Lazio, İtalya |
Partisi | Tarihsel Sol (1897–1913) Liberal Birlik (1913–1919) |
Bitirdiği okul | Palermo Üniversitesi |
Mesleği | Siyasetçi, hukukçu, akademisyen, diplomat |
Dini | Hristiyan |
İmzası |
Hayatı
Vittorio Emanuele Orlando, Sicilya'nın Palermo bölgesinde doğdu. Babası, toprak sahibi bir soyluydu, oğlunun doğumunu kayda geçirtme işini geciktirmişti çünkü Giuseppe Garibaldi'nin 1,000 vatansever taraftarı bir İtalyan devleti kurmak için çıktıkları yolun ilk adımında Sicilya'ya hücum etmişlerdi.[1]
Mezun olduğu Palermo Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde akademisyenlik yapmıştır.[2]
1897'de Partinico ilçesinden İtalyan Vekiller Meclisine (İtalyanca: Camera dei Deputati) seçildi ve 1925'e kadar aynı ilçeden sürekli olarak yeniden seçildi. 1892 ve 1921 yılları arasında beş kez İtalya Başbakanlığı yapmış olan Giovanni Giolitti'yi destekledi.[3]
İtalya başbakanı olarak 1919'da Paris Barış Konferansı'na katıldı. İtalya'nın I. Dünya Savaşı'na katılmasının karşılığında Dalmaçya'nın tazminat olarak İtalya'ya bırakılacağı sözünün verildiği 1915 Londra Gizli Antlaşmasının yerine getirilmesini talep etti.[4] Fakat Woodrow Wilson, Orlando'nun taleplerine kuvvetle karşı koydu. Bu nedenle Orlando antlaşmanın yerine getirilmesi konusunda Fransız ve Britanyalı desteği almada başarısız oldu. Bu onun Barış Konferansını terk etmesine neden oldu.[5] Ancak, bir ay sonra geri döndü. Orlando, konferansta Japonya tarafından tanıtılan Irk Eşitliği Teklifi'ni destekledi.[6]
Toplantılarda İtalya için tatmin edici bir çözüme ulaşılamayınca Orlando istifa etti ve yerine Radikal Parti'den Francesco Saverio Nitti geldi. Bu olaylar sonucunda İtalya'nın savaş sonundaki zaferi İtalyanlar tarafından "Sakat Zafer" olarak adlandırıldı ve bu Benito Mussolini'nin güç kazanmasının nedenlerinden biri oldu.
Orlando, 1 Aralık 1919 ile 25 Haziran 1920 arasında Temsilciler Meclisi Başkanı görevini üstlendi.
Faşizm dönemi
Benito Mussolini 1922 yılında güçlendiğinde Orlando taktiksel olarak onu destekledi. Fakat 1924 yılında gerçekleşen Giacomo Matteotti cinayetinden sonra araları açıldı. 1925'te faşizme muhalefet ederken, Orlando Temsilciler Meclisi koltuğunu bıraktı, kendisini yazarlığa ve öğretmenliğe adadı.[4]
Siyaset sahnesinde tekrar ortaya çıkması, Mussolini'nin 1935 yılında Etiyopya'yı işgale girişmesinin hemen ardından onu destekleyici bir mektup yazmasıyla oldu.[1]
Faşizm sonrası
5 Temmuz 1944 tarihinde ikinci kez Temsilciler Meclisi Başkanı oldu ve bu görevini 21 Haziran 1946 tarihine kadar sürdürdü.
8 Mayıs 1948 tarihinde Yaşam Boyu Senatörlük verilerek onurlandırıldı. Parlamento tarafından seçilen ilk İtalyan Cumhurbaşkanlığı seçimleri olan Mayıs 1948'teki seçimlerde İtalya'nın 2. cumhurbaşkanı olmak için yarıştı ve 88 yaşında olmasına rağmen parlamentodaki oyların %35,6'sını alarak ikinci sırada kaldı.
Önde gelen politik kişiliklerden biri olması dışında hukuk profesörü olan Orlando, ayrıca hukuki ve adli konularla ilgili yüzü aşkın eseriyle bilinir.
Kurucu meclis üyelerinden biri ve meclis sözcüsü olarak İtalya'da Cumhuriyetçi Anayasanın kurucu babalarından biri sayılır.
1 Aralık 1952 tarihinde 93 yaşını sürerken yaşamını yitirdi.
- La riforma elettorale, 1883
Kaynakça
Wikimedia Commons'ta Vittorio Emanuele Orlando ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- "Last of the Big Four". Time (İngilizce). 8 Aralık 1952. 10 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2018.
- Tucker. "Vittorio Emanuele Orlando". Encyclopedia Of World War I (İngilizce). ss. 865-866.
- Servadio, Gaia (1976). Mafioso. A history of the Mafia from its origins to the present day (İngilizce). Londra: Secker & Warburg. s. 71. ISBN 0-440-55104-8.
- "Vittorio Emanuele Orlando". Columbia Electronic Encyclopedia (İngilizce) (6. bas.). 2011.
- "Signor Orlando Returns to Rome". The Financial Times (İngilizce) (9525). Londra, İngiltere. 25 Nisan 1919. s. 3.
- Lauren, Paul G. (1988). Power And Prejudice: The Politics And Diplomacy Of Racial Discrimination (İngilizce). Boulder (CO): Westview Press. s. 92. ISBN 0-8133-0678-7.