Hürriyet Misakı

Hürriyet Misakı, Demokrat Parti'nin 7 Ocak 1947 tarihli Birinci Büyük Kongresinde kabul edilen ve çok partili döneme geçilmesine rağmen halen tek parti dönemi uygulamalarının devam ettiği yönündeki eleştirileri içeren rapordur.

Arkaplan

Türkiye'de daha önce de çok partili sistem denemeleri olmuş ancak yeni kurulan partiler kongre düzenleyecek kadar uzun süreli olmamıştır. 7 Ocak 1946'da kurulan DP'nin 7 Ocak 1947 tarihli Birinci Büyük Kongresi, Türkiye'de bir muhalefet partisinin düzenlediği ilk büyük kongredir. Bu yönüyle kongre Türkiye'de çoğulcu demokrasi ve farklı görüşlerin siyasi katılımı açısından önem taşımaktadır. Ayrıca bu kongre, çoğulcu katılım ve gizli oy-açık tasnif gibi uygulamaları sebebiyle Türkiye'de yapılan ilk demokratik parti kongresi özelliğini taşımaktadır.[1]

Raporun hazırlanması

Kongrede İbrahim Ethem Menderes'in önerisiyle "Ana Davalar Komisyonu" kurulmuş ve Adnan Menderes'in başkanlık ettiği komisyonda seçim kanunu, idarenin tarafsızlığı, devlet başkanlığı ile parti başkanlığının ayrılması, anayasa aykırı olan kanunların kaldırılması konuları tartışılmıştır.[1] Üç madde halinde bir raporda şu konularda görüş birliğine varılmıştır:

  • Anayasa'ya aykırı olan kanunların kaldırılması
  • Parti başkanlığı ile Cumhurbaşkanlığının ayrılması
  • Seçim kanununun değiştirilmesi

Sonrası

İktidar ve muhalefet partisi arasında gerginliğin artması sonucu Cumhurbaşkanı İsmet İnönü liderliğinde başbakan Recep Peker ve DP lideri Celâl Bayar ile bir toplantı gerçekleşmiş ve 12 Temmuz Beyannamesi olarak bilinen mutabakat ile yaşanan siyasi kriz aşılmak istenmiştir.

Öte yandan, hazırlanan bu rapor Türkiye'de Cumhurbaşkanının tarafsızlığı ve muhalefet partilerinin de diğer partiler ile eşit muamele görmesi konularını tartışarak Türkiye'de demokrasinin gelişmesine katkı sağlamıştır.[1]

Ayrıca bakınız

Kaynakça
  1. Öztürkci, Alpaslan. "Türk Siyasal Tarihinde Demokrat Parti Büyük Kongresi" (PDF). Akdeniz Uygarlıkları Araştırma Enstitüsü. 19 Eylül 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2020.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.