Hasan Çelebi (hattat)

Hasan Çelebi (d. 1937, İnciköy, Oltu, Erzurum), Türk hattat.

Yazıları birçok caminin kubbe, mihrap, cümle kapısı ve duvarlarında, ulusal ve uluslararası koleksiyonlarda yer alır. Kimi anıtsal camilerin tamiratında yazıları ıslah etmiştir. Sultanahmet Camii'nin kubbe yazıları, Hırka-i Şerif Camii kubbe yazısı en önemli eserlerindendir.

UNESCO'nun Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi kapsamında hazırlanan Türkiye'deki "Yaşayan İnsan Hazineleri Ulusal Envanteri"'nde yer almaktadır.[1]

Yaşamı

1937 yılında Oltu ilçesine bağlı İnciköy'de doğdu. Babası Tahsin Efendi, annesi Sâkine Hanım'dır.

Okumayı kendi gayreti ile öğrendi.[2] Dayısı Yusuf Altaş'tan Kuran-ı Kerim öğrendi.[3] Hat sanatına ilgisi, köylerindeki caminin yazılarına ilgi duyması ve onları taklit etmesiyle başladı. 1954 yılında İstanbul'a giderek Üçbaş ve Çinili medreselerinde Arapça ve din dersleri aldı.

1956'dan itibaren Üsküdar'da müezzinlik ve imamlık yaptı. 1960 İhtilali'nden sonra İstanbul'dan ayrılarak, müezzinlik yapmak üzere Artvin'in Yusufeli ilçesine gitti. 1963 yılında İstanbul'a döndü ve 1987 yılında emekli oluncaya kadar imamlık yaptı.[4]

İstanbul'a dönüşünden sonra hattat Halim Özyazıcı'dan dört ay ders alan Hasan Çelebi, 1964'te Hamid_Aytaç'ın öğrencisi oldu ve beraberlikleri Hamid Bey'in ölümüne kadar 18 yıl devam etti. 1975 yılında Hamit Bey'den sülüs ve nesih, icazeti adlı. Bunun yanı sıra 1981 yılın Kemal Batanay'dan ta'lik ve rik'a icazetini aldı.[2]

Sanatçı, 1960 sonunda Atik Ali Paşa Camii'nin cümle kapısındaki Mustafa Rakım Efendi'nin bir yazısını ıslah etmiş, 1974 yılında Sultanahmet Camii'nin tamiratı sırasında yan kubbe yazılarıyla köşe pandantiflerdeki Esmâ-ül Hüsnâ'ları düzeltmiştir.[2] 1981 yılında İslam Konferansı Teşkilatı'nın yazılarını yazmak için Cidde'de görevlendirildi.

İlk kişisel sergisini 1982 yılında İslâm Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi (IRCICA)'nda açtı. Aynı yıl Suudi Arabistan hükûmeti tarafından Ravza-i Mutahhara'daki bütün yazıların ıslahı için davet edilmesi üzerine, Bakanlar Kurulu kararı ile yurt dışına ücretsiz izinli çıkma izni alması gerekti ancak gerekli izinler zamanında temin edilemediğinden bu tamirat gerçekleşemedi.[2] 1984 yılında Kuala Lumpur'da, 1985 yılında da Amman'da sergi açtı. 1987'de yeniden Suudi Arabistan'a davet edildi ve emekli olarak Arabistan'a gitti. Kuba Mescidi ile Kıbleteyn Mescidi'nin kubbe kuşak ve diğer yazılarını bir yıl süren çalışma sonunda tamamladı. 1992 yılında Kuala Lumpur'da bir kişisel sergi açtı. 1994 yılında IRCICA'da "Hat Sanatında 30. Yıl" sergisini açtı.

1976 yılından beri hat dersleri vermekte olan Hasan Çelebi, elliden fazla hat sanatçısı yetiştirmiştir.[5] 1992 yılından itibaren IRCICA tarafından düzenlenen uluslararası hat yarışmalarında jüri üyesi olarak yer almaktadır.[3]

Eserleri

Yurtiçi TBMM Mescidi Reşadiye Camii, Eskişehir Merkez Camii, Van İki Kapılı Cami, Kayseri Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Camii, Kayseri Yeni Cami kubbe yazıları Sahil Yolu Camii mermer üzeri yazıları, Rize Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Camii, Erzurum Molla Kâzım Türbesi taş üzeri yazıları, Siirt Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Camii, İstanbul Üsküdar Selami Ali Camii, İstanbul Ümraniye Son Durak Camii, İstanbul Çağlayan Camii Hürriyet Tepesi Cengiz Topel Camii, İstanbul Fenerbahçe Camii, İstanbul Yeniden inşa ettirilen Maltepe Camii Mehmet Zahit Kotku Camii, Üsküdar, İstanbul Güzelce Camii çini üzeri yazıları, Büyükçekmece, İstanbul Yunus Emre Camii, Merter, İstanbul Ortaçeşme Camii, Beykoz, İstanbul Çilehane Camii, Çamlıca, İstanbul Yıldırım Beyazid Camii, Çengelköy, İstanbul

Yurtdışı İslam Tıp Merkezi Camii'nin iç ve dış yazıları, Kuveyt Ravza-i Mutahhara'da Cuma ve Mülk sureleri, Suudi Arabistan Kuba Mescidi'nin kubbe kuşakları ve mihrap cephesi yazıları, Suudi Arabistan Kıbleteyn Mescidi'nin yazıları, Suudi Arabistan Mescid-i Cuma'nın kubbe eteğine kuşak olarak Cuma Suresi, Suudi Arabistan Cidde'de Harîsî ve Salih Kamil camilerinin yazıları, Suudi Arabistan Almatı'da merkez Cuma Camii'nin seramikle işlenen yazıları, azakistan Pforzheim şehrinde Fatih Camii, Almanya Genk şehrinde Yunus Emre Camii, Belçika Johannesburg Cuma Camii, Güney Afrika'da Mostar kentinde Nezir Ağa Camii'nin yazıları, Bosna

Ödülleri

• 2007-Geleneksel Sanatlar Derneği Hüsn-i Hat Buluşması Gümüş Lale Ödülü[6]
• 2008-Kültür Bakanlığı Sanata Hizmet Ödülü
• 2011-Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü
• 2013-Erzurum Atatürk Üniversitesi "Fahri Doktor" unvanı[7]
• 2016-Bayburt Üniversitesi Dede Korkut Geleneksel Sanatlar Ödülü

Kaynakça

1. "Yaşayan İnsan Hazineleri Ulusal Envanteri". Kütür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Geliştirme Müdürlüğü web sitesi. 24 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2020.
2. "Hattat Hasan Çelebi". İzmitdiyanet-sen.org sitesi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2020.
3. Bilen, Yusuf. "Reîsü'l-Hattatîn Hattat Hasan Çelebi 37". Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi Sayı 37, 2016. 26 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2020.
4. "Hasan Çelebi". Ketebe.org sitesi. 27 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2020.
5. "Hasan Çelebi". Geleneksel Sanatlar Derneği Türkiye'nin Ustaları Projesi web sitesi. 31 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2020.
6. "Hüsn-i Hat Buluşması 2007". Geleneksel Sanatlar Derneği web sitesi. 7 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2020.
7. "Hattat Hasan Çelebi ye Fahri Doktora". Milli gazete web sitesi, 5 Myıs 2013. 17 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2020.