Hikmet Turan Dağlıoğlu
Hikmet Turan Dağlıoğlu (1900 - 1977), Türk öğretmen, yazar, müzeci, Antalya Milletvekili.
Yaptığı çalışmalarıyla Türk kültürüne değerli katkılarda bulunmuştur. Öğretmenliği sırasında bulunduğu yerlerin kültür araştırmalarına katılan, yerel tarih araştırmaları yapan, folklor derlemeleri yanında dil araştırmalarında da uzak kalmayan Dağlıoğlu şiir ve hikâye alanlarında da eserler vermiştir.
Yaşamı
1900 yılında bugün ulusal sınırlarımız dışında kalan Derizor kasabasında dünyaya gelmiştir. İlk ve Ortaokuları tamamladıktan sonra Budapeşte'deki Yüksek Sanatlar Okulunda yüksek öğreniminde devam etmiştir. Anayurda dönüşü ile çeşitli illerde öğretmenlik görevlerine devam etmiştir. Atatürk'ün başlattığı kültür hareketleri, halkevlerinin açılması, Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumun kurulması Darülfunun'un kapatılarak yerine üniversitelerin açılmaya başlanması tüm yurtta yeni bir araştırma hız ve isteği uyanmıştı. İzmir valisi Kazım Dirik kültür işlerine ilgi duyan bir bürokrat olması ve bir arkeolog ve müzeci olan Aziz Ogan'ın bu dönemde burada bulunması, Dağlıoğlu için bir fırsat olmuşur. Böylece İstanbul’a gelerek müzeci olarak çalışmalarına başlayan Dağlıoğlu öte yandan Kabataş Erkek Lisesi’nde öğretmenlik görevini de sürdürmüştür.
İstanbul’daki görevinden sonra 1934 yılında Ankara Arkeoloji Müzesi müdürlüğüne atanan Dağlıoğlu, burada yaşadığı olumsuzluklar üzerine 1940 yılında Adapazarı Ortaokuluna atanmıştır. Üç yıl süren öğretmenliğinden sonra tekrar İstanbul’a tayin edilen Dağlıoğlu, Cağaloğlu ve Yenikapı Ortaokullarında öğretmenlik mesleğine devam etmiştir. 1943 yılına kadar devam eden görevi sırasında devrin tek partisi tarafından milletvekili aday listesine seçilen Dağlıoğlu, Antalya milletvekili sıfatıyla 1946 yılına kadar Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde görev yapmıştır. Buradaki görevinden sonra Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumu'nda denetmenlik (müfettişlik) yaparak devletteki görev yaşamını sona ermiştir. 1950 yılında emekliliğini isteyip İstanbul’a yerleşmiştir (Şakiroğlu, 1981).
Eserleri
Dağlıoğlu, pek çok halkevi dergisinde yazılar yazmış bir kişi olarak tanınmaktadır. Halkevlerinin ülke çapında yaygın olduğu bir dönemde yazılarıyla tarih çalışmalarına katılmıştır. Yazılarının yer aldığı halkevi yayınları Ün (Isparta Halkevi), Çorumlu (Çorum Halkevi), Başpınar (Gaziantep Halkevi), Yeni Türk (Eminönü Halkevi), Uludağ (Bursa Halkevi), Kaynak (Balıkesir Halkevi), Ülkü (Ankara Halkevi) dergileridir.
Tapu defterleri üzerine yaptığı çalışmalarını özellikle ilgi duyduğu şehirlere kaydıran Dağlıoğlu, Gaziantep üzerine yaptığı çalışmalar sonucunda üç ciltlik çok değerli bir eser ortaya çıkarmıştır.
Bursa tarihine de ilgi duyan Dağlıoğlu, hazırlamış olduğu 16.asırda Bursa Tarihi adlı kitap Türkiye’nin sosyal ve ekonomik tarihi üzerine çalışan araştırmacıların başvurduğu eserlerden bir tanesidir.
Yapmış olduğu çalışmaların dışında Türk Dil Kurumu'yla işbirliğine giderek halkağızlarından derlemeler ve atasözleri toplama etkinliklerine yardımcı olmuştur (Şakiroğlu, 1981).
Kitapları
- Şemseddin Sami Hayatı ve Eserleri, İstanbul 1934
- Miladi 16. Hicri 20. Asırda Antep, Gaziantep 1937
- Miladi 16. Hicri 20. Asırda Antep II, Gaziantep 1937
- Miladi 16. Hicri 20. Asırda Antep Köyleri, Gaziantep 1938
- Halep’in En Eski Tarihi, Gaziantep, 1937
- Onaltıncı Asırda Bursa, 1558-1589, Bursa 1940
Kaynakça
- Şakiroğlu, Mahmut H., 1981, Hikmet Turhan Dağlıoğlu, Sanat Tarihi Yıllığı 9-10, Sanat Tarihi Enstitüsü, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, İstanbul,