II. Sultanzâde Nâsıreddin Mehmed Bey

II. Sultanzâde Nâsıreddin Mehmed Bey[1][2][3] ( ?- 1423) Karamanoğulları Beyliği hükümdarıdır. Annesi Nefise Melek Hatun, Osmanlı padişahı I. Murad'ın kızıdır.

Karamanoğulları Beyliği

Karamanoğulları, Anadolu Selçuklu Devleti'nin dağılmasından sonra Orta Anadolu'da bir Türkmen devletiydi. Karamanoğulları devletinin başkenti genellikle Karaman (Karamanoğulları tarafından yeniden adlandırılan antik Larende) ile bazen Konya ve diğer şehirlerdi. Yükselen Osmanlı İmparatorluğu'nun ana rakibiydi. Doğu Avrupa'daki Osmanlı Türklerinin muhalifleri genellikle iki ateş arasında Osmanlıları yakalamak için Karamanoğulları Beyliği ile ittifak aradılar.

Arka plan

1398 yılında Osmanlı padişahı I. Bayezid Rumeli'deyken, Mehmet'in babası I. Damad Alâeddin Ali Bey önemli bir Osmanlı şehri olan Ankara'ya baskın düzenledi. Bayezid Anadolu'ya döndü, Mehmet'in babasını yenerek öldürdü. Sonra Karaman'ı kuşatma altına aldı. Mehmet ve kardeşi Bengi Ali, Karamanlıların cezalandırılmaması şartıyla teslim oldu. Bayezid, Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti Bursa'da iki şehzadeyi hapse attı. Ancak dört yıl sonra Ankara Muharebesi'nde Timur'a yenildi ve Timur'un torunu Bursa'yı ele geçirdi ve Mehmet ile kardeşini serbest bıraktı.

Birinci iktidarı

Mehmet, serbest bırakılmasının ardından Karamanoğulları beyi olarak Karaman'a döndü. Babasının mal varlığına ek olarak Timur tarafından kendisine birkaç kale verildi ve kısa süre sonra topraklarını genişletmeye başladı. Timur'un yıkımlarının yol açtığı fetih döneminde Mehmet, Osmanlı ve Osmanlı müttefiki Germiyanoğulları Beyliği'ni işgal etmeye başladı. Özellikle Germiyanoğulları Beyliği'nin başkenti Kütahya'yı ele geçirdi. Germiyanoğulları Beyliği'nin beyi eski Osmanlı padişahı I. Bayezid'ın kayınpederiydi.

Osmanlı İmparatorluğu, 1413'te I. Mehmet'in Rumeli'de Musa Çelebi'yi yenmesiyle sona erdi. Zaferden sonra I. Mehmet Anadolu'ya döndü ve 1414'te Karamanoğulları Beyliği'ni mağlup etti. II. Mehmet, tüm Osmanlı topraklarını (Timur'un verdiği kaleler ve kendi ilhak ettiği şehirler) geri vermeyi kabul etti. 1415'te anlaşmayı ihlal etmeye çalışmasına rağmen tutuklandı ve bir daha asla ihlal etmeyeceğine yemin etmek zorunda kaldı. Sözünü tuttu ve 1415-1422 döneminde Osmanlı Devleti ile Karamanoğulları arasında barış hüküm sürdü.[4]

Ancak II. Mehmet diğer cephelerde savaşmaya devam etti. Çukurova'da (Güney Türkiye, Antik Kilikya) küçük bir beylik olan Ramazanoğulları Beyliği ile ittifak kurdu ve Güneydoğu Anadolu'da Mısırlı Memlûk Devleti'nin bir tebası olan Dulkadiroğulları Beyliği ile savaşmaya başladı. 1420'de Kayseri yakınlarında Memlükler tarafından yakalandı ve Mısır'da Kahire kentinde hapse atıldı.

İkinci iktidarı

Memluk sultanının 1421'de ölmesinin ardından Mehmet serbest bırakıldı. Kendini Karamanoğulları beyi ilan ettiği Karaman'a döndü. Kardeşinin hüküm sürdüğü Niğde hariç eski Karaman topraklarında hüküm sürdü.

1421'de Osmanlı İmparatorluğu'nda I. Mehmet öldü ve kısa süre sonra Osmanlılar ile Karamanoğulları Beyliği arasındaki savaş tekrar başladı. 1423'ün başlarında, II. Mehmet, Güneybatı Anadolu'da bir liman olan Antalya'yı Osmanlılardan almaya çalıştı. Muhtemelen amcası ve küçük erkek kardeşi tarafından çıkarılan iki isyandan kurtulan iktidara yeni Osmanlı padişahı II. Murad'ın başkentinden uzakta liman için savaşmayacağını düşünüyordu. Ancak Antalya valisi şehri savunmayı başardı. Çatışma sırasında Mehmet öldürüldü ve oğulları kuşatmayı kaldırdı.[5]

Trivia

Geleneksel anlatıma göre, II. Mehmet, 1415 yılında Osmanlı mülklerine saldırmayacağına dair onu yemin etmeye zorladı, Mehmed Bey yemin ederken elini elbisesi içinde sakladığı bir canlı güvercin üzerine koymuş ve sonradan bu kuşu azat ederek yaptığı yemini geçersiz saymış olduğu hikâyesi tarihlere geçmiştir.[6][7] Bu eğlenceli anekdot muhtemelen bir uydurmadır.

Kaynakça

1. İbrahim Kafesoğlu: A short history of Turkish-Islamic states (excluding the Ottoman state), Turkish Historical Society Printing House, 1994, 978-975-16-0571-9, p. 204
2. A page of Ahşar Turkmens (Türkçe)
3. Annemarie Schimmel, Islam in India and Pakistan, BRILL, 1982, 978-90-04-06479-9, p. 677.
4. "History page {{in lang|tr}}". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2011.
5. Prof. Yaşar Yüce-Prof. Ali Sevim: Türkiye tarihi Cilt I, AKDTYKTTK Yayınları, İstanbul, 1991 p 249-252
6. Sakaoğlu, Necdet (1999), Bu Mülkün Sultanları, İstanbul: Oğlak Yayınları. say. 63-68 ISBN 978-975-329-300-6 say.63
7. A Karaman page (Türkçe)