Ihlara, Güzelyurt

Ihlara, Aksaray ilinin Güzelyurt ilçesine bağlı bir belediyesidir.

Ihlara Vadisi'nden bir görünüm

Özellikler

Aksaray'a 40 km uzaklıktadır.

Ihlara Vadisi, Hasandağı volkanından püskürtülen lavların akarsu aşındırması sonucunda oluşan kanyon vadidir. Melendiz Çayı, milyonlarca yıllık bir sürecin sonunda, 14 kilometre uzunluğunda ve yüksekliği yer yer 110 metreye ulaşan kanyon görünümlü bu vadiyi meydana getirmiştir. Bu çatlaklardan yol bulan kanyonun bugünkü halini almasını sağlayan Melendiz Çayı'na ilk çağlarda Kapadokya Irmağı anlamına gelen "Potamus Kapadukus" denilmekteydi.

14 km uzunluğundaki vadi Ihlara'dan başlar, Selime'de son bulur[1]. Melendiz Çayı kanyon içinde menderesler çizerek akar. Ihlara ve Selime arasında 26'dan fazla menderes çizen akarsunun kuş uçumu boyu 8 km iken gerçekte 13 km'ye ulaşmaktadır. Vadinin yüksekliği yer yer 100 –150 m dir. Vadi boyunca kayalara oyulmuş sayısız barınaklar, mezarlar ve kiliseler bulunmaktadır. Ihlara Vadisi'nde kiliselerdeki süslemeler 6. yüzyılda başlayarak 13. yüzyılın sonuna kadar devam etmiştir.

Bazı barınaklar ve kiliseler yeraltı şehirlerinde olduğu gibi birbirine tünellerle bağlantılıdır.

Kiliseler
Ihlara Vadisi içinden bir resim

Vadi boyunca yer alan kiliseler iki gruba ayrılabilir:

Ihlara'ya yakın olan kiliselerin duvar resimleri Kapadokya sanatından uzak, doğu etkisi taşırlar.

Belisırma yakınında yer alanlar, Bizans tipi duvar resimleri ile süslüdür.

Ihlara Bölgesi'nde Bizans Dönemi'ne ait bilinen kitabelerin sayısı oldukça azdır.

Belisırma köyüne 500 m uzaklıktaki Aziz George (Kırkdamaltı) Kilisesinde Selçuklu Sultanı II. Mesud (1282 -1305) ve Bizans imparatoru II. Andronikos'un adlarını içeren 13. yüzyıla ait fresk üzerine yazılmış bir kitabe bulunmaktadır.

Bu kitabe bölgeyi ellerinde bulunduran Selçukluların hoşgörülü yönetiminin varlığını kanıtlamaktadır. Kiliselerden tarihi tespit edilenler:

  • Direkli Kilise (976-1025)
  • Pürenli Seki Kilisesi 10.yüzyıl başı ile 12.yüzyıl arasına aittir.
  • Saint Georges (1283-1295) yıllarına aittir.
  • Karanlık Kale Kilisesi 10.-11.yüzyıllara tarihleniyor.

10. yüzyıl ortasında Bizans Toroslar ve Kilikya bölgelerini geri almasıyla Ihlara bölgesinde yeni Kiliseler yapımıştır.

  • Bahaeddin Samanlığı Kilisesi
  • Sümbüllü Kilise
  • Direkli Kilise

11. yüzyıl başlarındaki Bizans sanatına örnek teşkil edenler:

  • Ala Kilise
  • Çanlı Kilise (Akhisar)
  • Karagedik Kilisesi

Eski kiliseler sonradan bazı Bizans tipi resimler de ilave edilmiştir.

Bu davranış, 11. yüzyılda Selçuk Türklerinin bölgeye gelmesiyle son bulur.

Fakat bölgedeki dini hayat devam eder. Bölgenen kilise hayatı 1924'teki nüfus mübadelesiyle son bulur.

Ihlara Vadisi'ndeki iyi korunmuş kiliseler

Dini yaşam

Ihlara vadisi jeomorfolojik özelliklerinden dolayı keşiş ve rahipler için uygun bir inziva ve ibadet yeri olmuştur.

Aksaray, Hıristiyanlığın daha ilk yıllarında önemli bir din merkezi olmuştur.

Kayseri'li Basilus ve Nazianzos'lu Gregorius gibi mezhep kurucuları 4. yy. da burada yetişmişlerdir.

Mısır ve Suriye sisteminden ayrı bir manastır hayatının kurallarını bunlar tespit etmişlerdir.

Böylece Yunan ve Slav sistemi doğmuştur.

Mısır ve Suriyeli rahiplerin dünya ile olan ilişkilerini kesmelerine rağmen Basilus ve Gregorius’un rahipleri dünya ile olan ilişkilerini kesmiyorlardı. Bu yeni anlayışın yeri Belisırma idi.

Gregorius, teslis inancına yeni bir izah getirerek İsa'nın tanrılığı tartışmasında İznik toplantısı görüşlerine kuvvet kazandıran fikirler ileri sürdü. Böylece Hristiyanlık tarihinde öncü bir aziz oldu. Gregorius’un yetiştiği kayalık bölge (Belisırma, Ihlara, Güzelyurt (Gelveri)) Manastır ruhuna uygun, kayalara oyulan kiliseler topluluğu haline geldi.

Arap akınlarına karşı, Hasandağı'ndaki müdafaa kaleleri karşı koyunca bu kiliseler faal ibadet merkezi durumlarını devam ettirdiler.

Vadi'den resimler
  • Ihlara Vadisi'nden bir görünüm
  • Ihlara Vadisi'nden bir görüntü
  • Vadi üstten görünümü
  • Vadi'nin panoramik görüntüsü
  • Vadi içinden görünüm
  • Vadi içinden görünüm
  • Selime Sultan Türbesi
  • Vadi içinde bulunan Belisırma köyü

Kaynakça
  1. EMİROĞLU, Doç. Dr. Mecdi. "Ihlara Vadisi" (PDF). 13 Eylül 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2018.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.