Kızılötesi fotoğraf

Işınlar, ışığa duyarlı bir yüzeye kaydedilebilir. Kızılötesi (Infrared) ışınlara duyarlı filmlere Kızılötesi film, bu filmlerle yapılan fotoğraflara da kızılötesi fotoğraf denir.

Bir ağacın kızılötesi filtre ile çekilmiş görüntüsü (üstte) ve normal görüntüsü (altta)

Tanımlar

Işık

Işık uzayda çok hızlı hareket eden Elektromanyetik dalgadır. Bu elektromanyetik dalganın boyu 6000 km ile 0,0005 nm arasında değişebilmektedir. Işığın tamamının gözümüz tarafından algılanması mümkün değildir. Işığın gözümüzün algılayabildiği (gördüğü) bölümüne görünür ışık bölgesi (visible light) denir. Bu bölge, 400 nm ile 700 nm dalga boyu ile sınırlıdır.

Gün ışığı beyaz renkte bir ışıktır. Homojen bir yapıda değildir. Farklı dalga boyundaki ışıklar bir araya gelerek gün ışığını meydana getirir. Eğer gün ışığı bir prizmadan geçirilecek olursak gün ışığını oluşturan ve her biri farklı dalga boyundaki ışıklara ve renklere ayrılır. Bu her bir fark dalga boyundaki ışıklar bizim renk diye adlandırdığımız, kavramı meydana getirirler. Bu renkli ışık demetleri tekrar birleştirilirse beyaz gün ışığı meydana gelir. Beyaz ışığın, kendisi oluşturan farklı dalga boyundaki renkli ışıklarına ayrılmasına ışık tayfı, renk tayfı denir.

Işık tayfı incelendiği zaman; Mor'dan kırmızı'ya doğru çeşitli renkler oluşur. Bu renkler alt alta sıralanırsa Beyaz ışık şu renklerin birleşiminden oluşur. Sıralama en büyük dalga boyundan küçüğe doğrudur.

Kırmızı 700 nm
Turuncu
Sarı
Yeşil
Mavi
Lacivert
Mor 400 nm

Gün ışığının bileşiminde en küçük dalga boyuna sahip olan ışıma 400 nm ile mordur. 400 nm den daha küçük dalga boyuna sahip ışımaya morötesi (UV) adı verilir.

UV ile gün ışığı arasından sınır tam olarak 400 nm değildir. 350 nm ye kadar olan UV ışımalar göz ile de görülebilir. Kesin bir sınır yoktur. Bundan dolayı fotoğrafçılıkta UV ışımalar olumsuz etkileri engellemek için UV filtreler kullanılır.

En büyük dalga boyu ise 700 nm ile kırmızıdır. 700 nm den daha büyük dalga boyuna sahip olan ışımalara da IR infrared yani kızılötesi adı verilir. 700 nm - 1350 nm arasındaki bölgeye de infrared bölgesi denir.

Netleme

IR Işınlarının film düzlemindeki odak noktası, görünür ışığınkine oranla daha gerisine düşer. IR filmlerle çalışırken, netsizlik oluşur. Bunu gidermek için net alan derinliği skalasının üzerinde ya kırmızı bir nokta, veya R harfi ile simgelenmiş net düzeltme noktası vardır.

Netlik yapıldıktan sonra bulunan netlik noktası. R veya kırmızı nokta ile simgelenmiş net düzeltme noktasına kaydırılır. Kısık diyafram ile çalışmak da bir çözüm olmakla beraber, en doğru yöntem net düzeltmesinin yapılmasıdır. Özellikle geniş açı ile çalışırken kısık diyafram yerine net düzeltmesi tercih edilmelidir. IR filmde en fazla keskinliği 5, 6 ve 8 f değerleri verir.

Filtreleme

IR film, Infrared ışığa özel bir duyarlılığı olmasına rağmen, temelde klasik siyah beyaz filmler gibi pankromatik bir filmdir. Gün ışığı ve UV'ye de duyarlıdır. IR'ye özel filtreler kullanılmaz ise IR filmde elde edilecek görüntülerin diğer (klasik siyah beyaz film) filmlerle elde edilen görüntülerden farkı yoktur.

Özel IR etkilerine sahip görüntüler elde edilmek istenirse film üzerine düşecek olan görünür bölge ışınlarının (Gün ışığı) ve UV ışınlarının bir filtre yardımıyla film üzerine düşmesi engellenmelidir. Kısacası IR filmin yalnız IR'yi geçirebilen özel filtrelerle elde edilen IR ışınlarıyla pozlanması gerekmektedir. Pek çok fitre kullanılmakla beraber IR etkilerini kademeli olarak verebilen 25A, 29, 70 kodlu (Kodak filtre sistemine göre) koyu kırmızı filtreler ve (Bu filtreler koyuluk derecelerine göre kademeli olarak IR ışınlarını geçirirler) Yalnız IR ışınlarının geçmesine izin veren, opak görünüşlü, koyu kırmızı filtrelere göre daha koyu olan, kodak filtre sistemine göre 87, 87C, 88A, 89B kodlarıyla bilinen filtreler kullanılmaktadır. Kullanım kolaylığı açısından bu filtrelerin içinden 25A koyu kırmızı filtreyi önerebiliriz. Diğer filtrelere oranla (87, 87C, 88A, 89B) daha pratik kullanımı ucuz ve kolay bulunabilirliği yönünden daha avantajlıdır. IR etkilerinde çok fazla kayıp olmaksızın verebilmektedir. 87, 87C, 88A, 89B, filtreleri 25A koyu kırmızı filtrelere göre çok pahalı (30 $) ve kullanım olarak çok pratik değildir. Opak görünüşlü ve çok koyu olmalarından dolayı netlemede problem yaratmakta ve filtre faktörleri çok fazla olduğu için (8x ve 20x civarında,) Enstantane değerleri çok düşmektedir.

Pozlama

Fotoğraf makinelerinin ışık ölçüm sistemleri gün ışığına göre ayarlanmıştır. Gün ışığının haricinde bir miktar infrared ölçebilmektedir. Ama IR'ye duyarlılıkları düşüktür. Güvenilir değerler vermezler. Bu yüzden filmi üreten firma tam anlamıyla bir ASA değeri verememektedir. Başlangıçta kullanılıp test edilip, kullanıcının kendi ASA değerini bulabilmesine olanak veren basamak bir ASA değeri prospektüslerde vardır. Denenmiş ve iyi sonuç verebilen bir asa değeri vermek mümkündür. Makinenizin ASA ayar düğmesini 200 ASA değerine getirip eksi 1 ve eksi 2 değerlerinde çekim yapın. Firmanın önerdiği geliştirici ile filminizi yıkayıp sonuçlarını değerlendirip kendi değerlerinizi bulabilirsiniz. Buna rağmen alacağınız sonuçlar iyi olmayabilir. (İnfrared'in gün ışığı içindeki oranı günün değişik saatlerini ve hava koşullarına bağlı olarak değişebilmektedir. Bulutlu havalarda infrared bulutlardan geçebilmektedir. Bu sebepten dolayı gökyüzünün fazla olduğu karelerde patlamalar olur.)

Bunun önüne geçmek için bulduğunuz standart ASA değerinde çekim yaparken, ölçülen değerin alt ve üst ölçüm değerlerini de çekmenizi tavsiye ederiz.

Film geliştirme

Filmlerin makinaya takılması pozlanmış filmin makineden çıkarılması ve geliştirilmesi (banyo işlemi) tamamen karanlık bir ortamda yapılmalıdır. IR filmlerin (Konica ve ilford SFX hariç) Antihalo tabakası yoktur. Bu özelliğinden dolayı film oldukça incedir. Koruyucu kadife ve film makarasının kenarından sızan ışıklar filmin sislenmesine sebep olmaktadır. Bütün pankromatik filmler gibi geliştirme işlemi için film spirale karanlıkta sarılmalıdır. Geliştirme işleminin yapılacağı tanklar çelik olmalıdır. Çelik tanklar IR yi sızdırmamaktadır. Plastik ve bakalit tankların IR yi sızdırabildiği söylenmektedir. Plastik veya bakalit tanklarla çalışılacaksa test edilmelidir. Eğer test etmeyi göze almazsanız daha basit ve pratik bir yol ise, plastik ve bakalit tankların dışı parlak yüzeyi dışa gelecek biçimde Alüminyum Folyo ile kaplayarak IR geçirmez hale getirebilirsiniz. Özel bir geliştirici gerekmektedir.

ID II, D 76 ile 20 derecede 11 dakika normal kontrastlı sonuçlar vermektedir. Microdol X ile sulandırılmamış ile 20 derecede 13 dakika yumuşak kontrast ve ince grenli sonuçlar elde edilir. Daha kontraslı sonuçlar elde etmek içinse film sulandırılmamış Hc110, D 19 banyoları ile 20 derecede 6 dakika geliştirilmelidir.

Geliştirmenin diğer aşamalarının klasik SB filmlerin farkı yoktur. Arzu edilirse stop banyosu kullanılır. Fix aşaması SB filmler gibidir.

Stok ID 11 D76 11 dakikada Normal kontrastlı
Stok Mikrodol x 13 dakikada Düşük kontrast-ince gren
Stok HC 110 D19 6 dakikada Yüksek kontrast sonuçlar

alınır

Kullanım alanları

Pratikte pek çok kullanım alanı vardır. Yalnız fotoğraf amaçlı kullanımı diğer kullanım amaçlarına göre çok küçük bir bölümü tutar. Esas kullanım askeri ve bilimsel alanlardadır. Bunların dışında :

  • Orman, deniz, karlı dağ, çöl ve bozkırda havadan geniş bölge arama kurtarma
  • Binalarda monte edilmiş elektrik malzemesinde yangına sebep olabilecek sıcak noktaların keşfi,
  • Bina sigortacılığında elektrik yangını riskinin olmadığının belgelenmesi
  • Kararmış, silinmiş ve okunamayan belgelerin okunmasında,
  • Resimlerde verniğin altındaki ilk katın incelenmesinde (ünlü resimlerin taklitlerinin ortaya çıkarılmasında),
  • Yapay kamuflajların ortaya çıkarılmasında,
  • Büyük ormanlık alanlarda, hasta ağaçların tespiti ve hastalığın yayıldığı alanların tespitinde,
  • Bitki örtüsünün incelenmesinde,
  • Tarım ürünlerinin tahmini rekolte miktarının tayininde kullanılır.
Infrared filmler, fotoğraf da özel efektler verirler Ton kaymaları yaparlar:
  • Sağlıklı bitkilerin yaprakları gün ışığını emer, Infrared olarak yansıtırlar ve görüntüde yeşillikler beyaz renkte gözükür.
  • Mavi gökyüzü IR yi emdiği için siyah çıkar
  • Bütün sular IR yi emer ve siyah çıkarlar
  • Bulutlar IR yi geçirirler ve beyaz renginde bir değişim olmaz, kendine özgü gren verirler.
Piton (üstte) ve Çıngıraklı yılan (altta) : siyah ok: burun deliği, kırmızı ok: kızılötesi göz

Kızılötesi göz

Bazı yılan türleri burun yakınında kızılötesi ışınlara hassas hücrelerle kaplı çukurları iptidai birer göz gibi kullanarak karanlıkta veya kör olsa bile avının vücudunun sıcak bölgelerine neredeyse bir metre uzaktan odaklanıp, ısırarak tutunabilir (piton), veya zehirini zerkedebilir (çıngıraklı yılan).[1][2] Ayrıca Bkz.İngilizce vikipedide "yılanların kızılötesi duyguları"16 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

Kızılötesi ısıl algılayıcıları bulunan başka organizmalar arasında pitonlar (Pythonidae familyası)), boaların bazıları (Boidae familyası)), vampir yarasalar (Desmodus rotundus), bazı böcekler (Melanophila acuminata) [3], koyu renk pigmentli kelebekler (Pachliopta aristolochiae ve Troides rhadamantus plateni) ve büyük ihtimalle kan emici böcekler (Triatoma infestans) bulunmaktadır.[4]

Dış bağlantılar
  1. B. S. Jones; W. F. Lynn; M. O. Stone (2001). "Thermal Modeling of Snake Infrared Reception: Evidence for Limited Detection Range". Journal of Theoretical Biology. 209 (2). ss. 201-211. doi:10.1006/jtbi.2000.2256.
  2. V. Gorbunov; N. Fuchigami; M. Stone; M. Grace; V. V. Tsukruk (2002). "Biological Thermal Detection: Micromechanical and Microthermal Properties of Biological Infrared Receptors". Biomacromolecules. 3 (1). ss. 106-115. doi:10.1021/bm015591f.
  3. Evans, W.G. (1966). "Infrared receptors in Melanophila acuminata De Geer". Nature. Cilt 202. s. 211. doi:10.1038/202211a0.
  4. A.L. Campbell, A.L. Naik, L. Sowards, M.O. Stone (2002). "Biological infrared imaging and sensing". Micrometre. 33 (2). ss. 211-225. doi:10.1016/S0968-4328(01)00010-5.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.