Kamal Abdulla
Kamal Abdulla veya Kamal Mehdi oğlu Abdullayev - dilbilimci, edebiyatçı, yazar, Azerbaycan Milli İlimler Akademisinin asil üyesi, Bakü Slav Üniversitesi Rektörü (2000-2014), Azerbaycan Milli İlimler Akademisi İnsani ve Sosyal Bilimler Bölümü Sekreteri (2010-2014), Azerbaycan Cumhuriyeti Milletlerarası, Çok Kültürlülük ve Dinî Konularda Devlet Müşaviri (2014-2017), Azerbaycan Diller Üniversitesi Rektörü (1 Haziran 2017'den itibaren), Azerbaycan Milli İlimler Akademisine bağlı "Türkologiya" dergisinin editörü, Azerbaycan Yaratıcılık Vakfı Başkanı; Bakü Uluslararası Multikulturalizm (Çokkültürlülük) Merkezinin Mütevelli Heyet Başkanı, birinci derece devlet müsteşarı.
| Kamal Abdulla | |
|---|---|
 | |
| Azerbaycan Diller Üniversitesi Rektörü | |
| Görev süresi 1 Haziran 2017 - Görevde | |
| Yerine geldiği | Samet Seyidov |
| Azerbaycan Milletlerarası Çokkültürlülük ve Dini Meseleler üzere Devlet Müşaviri | |
| Görev süresi 28 Şubat 2014 - 1 Haziran 2017 | |
| Bakü Slav Üniversitesi Rektörü | |
| Görev süresi Haziran 2000 - 28 Şubat 2014 | |
| Yerine geldiği | Feridun Hüseynov |
| Yerine gelen | Asif Hacılı |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 4 Aralık 1950 Bakü,Azerbaycan SSC |
| Bitirdiği okul | Azerbaycan Devlet Üniversitesi |
| Mesleği | Yazar, dilbilimci ve bürokrat |
Hakkında
Bakü'de 4 Aralık 1950'de aydın bir ailede doğdu. Babası öğretmen, annesi doktordu. 1968'de Bakü'de 190 numaralı liseden mezun oldu. 1968-1973 yılları arasında Azerbaycan Devlet Üniversitesi Filoloji Fakültesinde okudu. 1973-1976 yılları arasında SSCB Bilimler Akademisi Dilbilim Enstitüsü Türk Dilleri bölümünde araştırma görevlisi olarak çalıştı.
Ocak 1977'de "Sentaktik Paralelizm" (Dede Korkut destanı dilinde) başlıklı doktora üzerine tezini savundu. 1984 yılında "Azerbaycan Dili Sözdiziminin Kuramsal Sorunları" başlıklı profesörlük tezini savundu.
1978 - 1983 yılları arasında Azerbaycan Bilimler Akademisi Dilbilim Enstitüsü Karşılaştırmalı Türk Dilleri bölümünde şube müdürlüğü başta olmak üzere çeşitli görevlerde bulundu.
1983 yılından itibaren farklı dönemlerde televizyonda yayımlanan "Azerbaycan Dili", "Goşma", "Define", "Sözün Sırrı" gibi aylık ve haftalık edebi, sanatsal ve bilimsel programların yazarı ve sunucusu.
1984 yılında Azerbaycan Yabancı Diller Üniverisitesinde Genel ve Azerbaycan Dilbilimi , 1990 yılında M. Ahundov'un adını taşıyan Rus Dili ve Edebiyatı Enstitüsünün Genel ve Rus Dilbilimi, 1993-2000 yılları arasında ise Azerbaycan Yabancı Diller Üniversitesinde Genel ve Azerbaycan Dilbilimi Anabilim Dalı başkanlığı yaptı.
1988-1990 yılları arasında Azerbaycan Kültür Vakfı'nda (şimdiki adı "Azerbaycan Yaratıcılık Vakfı") Birinci Başkan Vekili ve Vakıf Yönetim Kurulu Başkanlığı görevlerinde bulundu.
1994-1995 yıllarında Bursa Uludağ Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı bölümünde öğretim üyesi olarak (Prof. Dr.) çalıştı.
2000 yılının Mayıs ayında Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'in kararı ile M.F.Ahundov Rus Dili ve Edebiyatı Enstitüsüne rektör olarak atandı.
2000 yılının Haziran ayında yeni kurulan Bakü Slav Üniversitesinin rektörü oldu. BSU’daki "Filologun Kütüphanesi - 100", "Türkoloji" ve "Dünya Nesri" dergilerinin, "Nibelunglar Nağmesi" ve "Dede Korkut Destanının Karşılaştırmalı Analizi" başlıklı uluslararası projelerin yürütücülüğünü üstlenmiştir.
Azerbaycan Tercüme Ansiklopedisi'nin yazı işleri müdürü ve yazarlarındandır.
2014 yılında Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın İlham Aliyev tarafından Azerbaycan Cumhuriyeti'nin Milletlerarası Çokkültürlülük ve Dini Meseleler üzere Devlet Müşaviri olarak atandı.
Kamal Abdulla Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Bilgi Vakfı Mütevelli Heyeti üyesidir.18 Kasım 2014 tarihinde Bakü Uluslararası Multikulturalizm (çokkültürlülük) Merkezinin Mütevelli Heyet Konseyi'nin ilk toplantısında bu kurumun Mütevelli Heyet Başkanı seçildi.
1 Haziran 2017 tarihinden itibaren Azerbaycan Diller Üniversitesinin rektörlük görevini yürtümektedir.
Kariyeri
Uludağ Üniversitesi, Ege Üniversitesi, Tiflis Üniversitesi, Varşova Üniversitesi, Strazburg Üniversitesi, Mainz Üniversitesi, Wroclaw Üniversitesi, Humboltd Üniversitesi; Columbia Üniversitesi gibi kurumlarda "Genel Dilbilimi", "Metin Sözdizimi", "Kitab-ı Dede Korkut Destanlarının Kültüroloji Yönleri"ne ilişkin derslerin ve özel kursların başkanlığını ve sunuculuğunu yapmıştır.
2009 yılının Kasım ayında Strazburg Varşova Mainz Üniversitelerinde "Mitten Yazıya veya Gizli Dede Korkut" kitabının tanıtım törenleri düzenlenmiş ve Prof. Dr. Kemal Abdulla, bu üniversitelerde "Dede Korkut Kitabı'nın Poetikası" konulu dersler vermiştir.
Dilciliğe Dair "Проблемы синтаксиса простого предложения в азербайджанском языке" (Баку, Элм, 1983), "Azerbaycan Dili Söz Diziminin Teorik Sorunları" (Bakı, Maarif, 1999 - 2016 yılları), "Azerbaycan Dilinde Karmaşık Sözdizimsel Bütövlər" (Yazar grubu ile ile birlikte), "Azerbaycan'da Rus Dili" (İ.Hamidovla birlikte), "Dilciliğe Seyahat ya da Dilbilimci Olmayanlar İçin Dil Bilimi", "Azerbaycanca Konuşalım" (Paris 2008, Bükreş 2010, Budapeşte 2011) gibi çalışmalara sahiptir.
Edebiyata ve edebî eleştiriye dair "Yazar - Eser - Okuyucu" (Bakü, Yazıcı, 1985), "Önce - Akıyor Yazılanlar" (Bakü, Yazıcı 1990), "Yolun Öncesi ve Sonu" (Bakü, Azerbaycan Devlet Yayıncılık, 1993), "300 Azerbaycanlı "(Bakı, Mütercim, 2007) kitaplarında dünya edebiyatının sorunlarından bahsedilmekte, eski ve modern edebî sürecin görünmeyen tarafları aydınlatılmaktadır.
"Лекции в Бакинском славянском университете" (Баку, Мутарджим, 2003) ("Bakı Slavyan Üniversitesi'nde Dersler") adlı kitabı (Akad. A.Mirzacanzade ile birlikte) edebiyat ve poetika konularını içermektedir.
Dede Korkut'la ilgili olarak "Gizli Dede Korkut" (1991), "Sır İçində Destan veya Gizli Dede Korkut - 2" (Bakü, Elm, 1999), "Mitten Yazıya veya Gizli Dede Korkut", "Kitab-I Dede Korkut Destanının Poetikasına Giriş " (Bakü, 2017) adlı eserleri kaleme almıştır.
Prof. Dr. Kemal Abdulla 2015 yılında (Prof. M.Ö. Necefov ile birlikte) "Multikulturalizm (çokkültürlülük)" derslerinde okutulmak üzere "Çokkültürlülüğe Giriş" (Lisans öğrencileri için) ve "Azerbaycan Çokkültürlülüğü" (Yüksek Lisans öğrencileri için) eğitim programlarını hazırlamıştır. Abdulla, "Azerbaycan Çokkültürlülüğü" adlı yüksek okullar için hazırlanan ders kitabının bilimsel editörü (Prof. E.A.Necefovla birlikte) ve yazarlarından biridir.
200'den fazla makale, 20'den fazla bilimsel kitap, ders kitabı ve monografinin yazarıdır.
Eserleri
Kamal Abdulla "Eksik El Yazması" (2004, 2013), "Sihirbazlar Deresi" (2006), "Unutmağa Kimse Yok" (2011) romanlarını kaleme almıştır Ayrıca şiir ve hikâye kitapları da vardır.
Tiyatro alanında ise Unutmağa kimse Yok" (Bakü, Azerneşr, 1995), "Ruh" (Bakı, Azerneşr, 1997), "Все мои печали" (Bakü, Mütercim, 2009) adlı eserleri kaleme almıştır.
“Gümüş Dönemin Sırları” adlı kitapta Rus dönemi şiirleri üzerine yaptığı çeviriler toplanmıştır (Bakü, Mutercim, 2001). Denemeleri, şiirleri, öyküleri, çevirileri, “Kederli Seçmeler” adlı kitabında toplanmıştır (Bakü, Çevirmen, 2002).
"Hikâyeler" (Bakı, Mütercim, 2009), "Labirent" (Bakı, Kanun, 2012), "Sırr-ı Zamane" (Bakı, Mütercim, 2014), gibi hikâye kitapları yayımlanmıştır.
Yazarın okul hayatındaki hikâyelerinden bahseden “Târihsiz Günlük” adlı uzun hikâyesi 2005 yılında Bakü'de yayımlandı. 2007 yılında bu eser «Открывая друг друга» adlı topluda "Дневник с заметками на полях" adıyla Rusça yayımlanmıştır. "Tarihsiz Günlük" 2007 yılında Haydar Aliyev Vakfı ve vakfın başkanı Mihriban Aliyeva'nın girişimiyle “Eserler Koleksiyonu” adlı kitapta yayımlanmıştır. 2007 yılında bu uzun hikâye "Един към друг" dizisinde "Дневник с бележки в полетата" adıyla Bulgarca yayınlandı.
"Eksik El Yazması" romanının 2006 yılında Paris'te İnalko Üniversitesi'nde, 2007 yılında Moskova'da "Иностранная литература" dergisinde, 2012 yılında Brezilya'da (Paraiba Üniversitesi'nde), 2013 yılında Avusturya'da (Qrats Üniversitesi Alman Dili ve Edebiyatı Enstitüsünün organizasyonu ile), 2013 yılının Kasım ayında Londra'da (Avrupa Azerbaycan Derneği organizasyonu ile "Waterstones" kitap evinde), 2014 yılının Şubat ayında ise Berlin'de (Humboldt Üniversitesi'nde) tanıtım törenleri yapıldı.
Eseleri Azerbaycan'da , Amerika Birleşik Devletleri'nde , Avusturya'da , Fransa'da, İtalya'da, Brezilya'da , Sırbistan'da , Karadağ'da, Polonya'da, Rusya'da, Türkiye'de, Kazakistan'da, Kırgızistan'da, Gürcistan'da, Litvanya'da, İran'da, Japonyo'da, Romanya'da, Macaristan'da, Mısır'da ve Bulgaristan'da yayımlanmıştır.
"Eksik El Yazması" adlı romanı; Fransa'da "Le Manuscrıt inachevé" (Paris, L'Harmattan, 2005), Türkiye'de "Eksik El Yazması" (İstanbul, Ötüken, 2006), Rusya'da "Неполная рукопись" (Moskova, Xroniker, 2006), Brezilya'da "O Manuscrito İnacabado" (João Pessoa, ideia, 2009), Polonya'da "Zagadkowy Rękopis" adıyla (Torun, 2009), Mısır'da "رلمخطوط المبتو" adıyla (Kahire, 2012), Amerika'da "The Incomplete Manuscript " (2013), Kazakistan" Толык емес колжазба" (Astana, 2013), Avusturya'da "Das unvollständige manuscript" (Viyana, 2013), Kırgızistan'da "Толук емес колжазма" (Bişkek, 2014), İtalya'da "il Manoscritto İncompleto" (Roma, 2014), Karadağ'da "Nepotpuni rukopis" (Podgorica, 2015), adıyla yayımlanmıştır. Bu roman son olarak ise Japonya'da (Suseyşa Yayınları, 2017) yayınlandı.
Bakü'de 2006 yılında yayınmlanmış sufi dervişlerin hayatını anlatan "Sihirbazlar Deresi" romanı "Büyücüler Deresi" adıyla İstanbul'da, "Долина Кудесников" adıyla St Petersburg ( "Ukrayna", 2010), "Stebukladarių slėnis" adıyla Litvanya'da (Vilnius "Edukology" 2013) ve 2013 yılında Japon yayınevi olan “Miçittani” yayınevinde yayınlanmıştır.
Moskova'da "Господиндороги" adlı eserde şiir ve tiyatrolarından seçmeler yayımlandı (Москва, РифРой, 2004).
2014'te son yıllarda kaleme aldığı hikâyeler bir eserde toplanmış ve Moskova'da yayımlanmıştır. "Платон, кажется, заболел ..." adlı bu eseri 2016 yılında "Altın Delviq" ödülüne layık görülmüştür.
Tiyatro eserleri, Azerbaycan, Gürcistan ve Estonya tiyatrolarında sahnelendi.
"Gelin Azerbaycanca Konuşalım" kitabı 2008 yılında Paris'te Fransızca (Parlons Azerbaïdjanais. L'Harmattan, 2008, Michel Malerb ile birlikte), Romanya'da Romence (Sa vorbim azerbaidjan. Ideea Europeana, Bükreş 2010) Macaristan'da Macarca (Budapeşte, 2011, Marian Keneshi ile birlikte) yayımlanmıştır.
Hakkında yazılanlar
Azerbaycan'da Kemal Abdulla hakkında "Kederin Sırrı" (yazarı ElçinSelçuk), "Kemal Abdulla: Seçimin Morfolojisi" (yazarı Asif Hacılı), "Kamal Abdulla: Yazıdan Mite" (yazarı Rüstem Kemal), Türkiye'de "Kemal Abdulla'nın Eserleri Türkiye Türkçesinde" (yazarı Mehman Musaoğlu), Sırbistan'da «Камал Абдулла: Философия полноты» (yazarı Lyudmila Bejenaru) adlı kitaplar yayımlandı.
Bilimsel ve sanatsal yaratıcığıyla ilgili Rusya, Türkiye, Fransa, İtalya, Brezilya, Polonya, Litvanya, ABD, Kazakistan, Kırgızistan, Japonya ve başka ülkelerde makaleler yayımlandı.
Uluslararası İlişkiler
Almanya'daki Mainz Üniversitesi ve Falkenştayn Cemiyeti ile birlikte 2009 yılından bu yana gerçekleştirilen "Dede Korkut" ve "Nibelunglar Hakkında Şarkı" adlı uluslararası projenin fikri yazarı ve organizatörlerinden biri,
- Türk Dil Kurumu onursal üyesi,
- Ukrayna Uluslararası Bilimler Akademisinin asil üyesi (Ord. Prof. Dr.),
- Rus PEN Kulübünün (Moskova) üyesi,
- Moskova Şehir Pedagoji Üniversitesinin fahri doktoru,
- Poltava Ekonomi ve Ticaret Üniversitesinin fahri profesörü,
- Sofya Üniversitesi tarafından verilen "Mavi Şerit Fahri Nişanı" (Honorary Blue Ribbon Insignia) sahibi,
- Türk Dünyası Araştırmaları Uluslararası Akademisi asil üyesi,
- Rusya Ural Federal Üniversitesinin fahri doktoru,
- Gürcistan Eğitim Akademisinin asil üyesidir.
Ödüller
- 3 Aralık 2015 tarihinde Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı kararıyla Azerbaycan Cumhuriyeti'nde eğitim alanındaki etkin faaliyetlerinden dolayı "Şöhret" nişanı,
- 2007 yılında Rusya Federasyonu tarafından verilen Puşkin Madalyası,
- 2007 yılında Azerbaycan'da verilen Humay Ödülü,
- 2007 yılında, Teftiş Grubu tarafından verilen "Yılın Edebiyatçısı" ödülü,
- 2009 yılında Azerbaycan ve Çekya arasındaki ilişkilerin gelişiminde önemli rol oynadığı için Çekya tarafından verilen “Karl Kramej” madalyası,
- 2009 yılında Polonya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Lex Kaczynski tarafından verilen “Büyük Haç” madalyası,
- 2009 yılında Polonya'nın olumlu imajının oluşmasındaki katkılarından dolayı Polonya Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı Özel Diploması,
- 2010 yılında Dede Korkut Milli Vakfının verdiği "Dede Korkut Ulusal Ödülü" ve "Azerbaycan Dünyası dergisinin verdiği “Vatan Evladı” altın madalyası,
- 2010 yılında Nesimi Ulusal Edebiyat Yarışması'nda "Eksik El Yazması" eseriyle “Son 10 Yılın Edebî Eseri Ödülü",
- 21 Mayıs 2015'te İran'ın Tebriz şehrindeki Kafkas Üniversiteler Birliğinin (KUNIB) 5. Kongresinde "Bilimsel Etkinlik" ödülü,
- 21 Eylül 2015 yılında "Eksik El Yazması" romanıyla İtalya'nın en büyük vakıflarından biri olan Ricardo Tanaturri Vakfı tarafından düzenlenen ödül töreninde (Skanoprize) "Edebiyat-Özel Ödülü",
- 2016 yılında Rusya'nın ünlü "Художественная литература" Yayınevi tarafından yayımlanan "Platon, galiba, hastalanıp ..." ( "Платон, кажется, заболел ...") adlı hikâyeler kitabıyla Rusya'da edebiyat alanında verilen "Altın Delviq" ödülü,
- 2017 yılında Doğu Avrupa'da yılın en başarılı isimlerini seçen Bölgesel Ajans ve bu ajansın yayımladığı "Euromanager" dergisi tarafından "Modern dünyada din, ırk ve etnik ayrımcılık gibi sorunlardan muzdarip olan Avrupa bölgesinde multikulturalizm (çokkültürlülük) geleneklerinin geliştirilmesi konusundaki katkıları için verilen ödül.