Haydar Aliyev

Haydar Alirıza oğlu Aliyev [1] (Azerice: Heydər Əlirza oğlu Əliyev, 10 Mayıs 1923 - 12 Aralık 2003) Azerbaycanlı siyasetçi, Azerbaycan Cumhuriyeti'nin üçüncü cumhurbaşkanı, Nahçıvan Yüksek Meclisi'nin 3. Başkanı, Azerbaycan'ın görevdeki cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in babası. Azerbaycan'ın "ümummilli lider" ve "ulu önder" ünvanlarını taşımaktadır.

Haydar Aliyev
3. Azerbaycan Cumhurbaşkanı
Görev süresi
24 Haziran 1993 - 31 Ekim 2003
Başbakan Suret Hüseynov
Fuad Guliyev
Artur Rasizade
İlham Aliyev
Yerine geldiği Ebulfez Elçibey
Yerine gelen İlham Aliyev
Geçici Millî Meclis Başkanı
Görev süresi
15 Haziran 1993 - 5 Kasım 1993
Başkan Ebulfez Elçibey
Kendisi
Yerine geldiği İsa Gamber
Yerine gelen Resul Guliyev
Nahçıvan Yüksek Meclisi 3. Başkanı
Görev süresi
5 Eylül 1991 - 23 Haziran 1993
Başkan Ayaz Mutallibov
Yakup Mammadov (geçici)
İsa Gamber (geçici)
Ebulfez Elçibey
Başbakan Beyan Ferzaliyev (Nahçıvan)
Yerine geldiği Ekper Aliyev
Yerine gelen Vasif Talıbov
SSCB Bakanlar Kurulu Başkan Yardımcısı
Görev süresi
24 Kasım 1982 - 23 Ekim 1987
Başkan Vasili Kuznetsov (geçici)
Yuri Andropov
Vasili Kuznetsov (geçici)
Konstantin Çernenko
Vasili Kuznetsov (geçici)
Andrey Gromıko
Başbakan Nikolay Tihonov
Nikolay Rijkov
Yerine geldiği İvan Arhipov
Yerine gelen Andrey Gromıko
Kişisel bilgiler
Doğum 10 Mayıs 1923(1923-05-10)
Nahçıvan, SSCB
Ölüm 12 Aralık 2003 (80 yaşında)
Cleveland, Ohio, ABD
Partisi SBKP
Yeni Azerbaycan Partisi
Evlilik(ler) Zarife Aliyeva
Çocuk(lar) Sevil Aliyeva
İlham Aliyev
Dini Şii İslam
Ödülleri
İmzası
Askerî hizmeti
Takma adı Heydər Baba (Haydar Dede)
Bağlılığı  Sovyetler Birliği
Branşı KGB
Hizmet yılları 1941-1969
Rütbesi

Yaşam öyküsü

İlk yılları

Sovyetler Birliği döneminde Nahçıvan'da doğmuştur. 1939'da Nahçıvan Pedagoji Teknik Lisesi'ni bitirdikten sonra Azerbaycan Sanayi Enstitüsü, Mimarlık Fakültesi'nden mezun olmuştur. 1957'de ise Azerbaycan Devlet Üniversitesi tarih bölümünü bitirmiştir.

Haydar Aliyev gençliğinde

SSCB dönemi

1941'de Nahçıvan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin Halk İçişleri Komiserliği'ni yapmış, 1944'te ise KGB'de görevlendirilmiştir. O zamandan itibaren Sovyet devlet istihbaratı dahilinde farklı vazifelerde çalışan Haydar Aliyev, general rütbesine kadar yükselmiş ve 1967 yılında Azerbaycan SSC Devlet Güvenlik Komitesinin başkanı olarak görevlendirilmiştir.[2]

İki kez Sosyalist Emeği Kahramanı Haydar Aliyev

Azerbaycan Komünist Partisi Merkezi Komitesi'nin 1969 Temmuz plenumunda Haydar Aliyev Azerbaycan Komünist Partisi Merkezi Komitesi'nin genel sekreteri seçilerek devletin rehberi olmuştur. 1982 Aralık ayında Sovyet İttifakı Komünist Partisi Merkezi Komitesi Siyasi Bürosu'nun üyesi seçilmiş, SSCB Bakanlar Kurulu başkanının birinci yardımcısı vazifesine yükseltilmiş ve SSCB'nin rehberlerinden biri olmuştur. Haydar Aliyev yirmi yıl süresince SSCB milletvekili olmuş, 5 yıl ise SSCB Bakanlar Kurulu Başkan Yardımcılığı yapmıştır.

Haydar Aliyev 1987 Ekiminde Sovyet İttifakı Komünist Partisi Merkezi Komitesi Siyasi Bürosu'nun ve Mihail Gorbaçov'un talimatı ile görevlerinden alınmıştır.[3]

SSCB sonrası

Haydar Aliyev 20 Ocak 1990'da SSCB'nin Bakü'de yaptığı kanlı baskın ile ilgili olarak ertesi gün Azerbaycan'ın Moskova'daki konsolosluğunda[4] beyanatla karşı çıkarak, Azerbaycan halkına karşı işlenmiş cinayetin teşkilatçılarının ve faillerinin cezalandırılmasını talep etmiştir. O, SSCB'nin dağıldığını görerek 1991 Temmuz ayında Sovyetler Birliği Komünist Partisi'ni terk etmiştir. 12 Aralık 2003 tarihinde ABD'nin Ohio eyaletinin Cleveland şehrinde ölmüştür.

Kaynakça
  1. "Heydar Aliev". 8 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2017.
  2. "Алиев Гейдар Али Рза оглы(рус.), Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898 - 1991" (Rusça). 2 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2012.
  3. "Николай Александрович Зенькович Самые закрытые люди: энциклопедия биографий — Olma Media Group, 2002" (Rusça). 23 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2012.
  4. "Biografi". Heydər Əliyev fondunun saytı (Azerice). heydar-aliyev-foundation.org. 20 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2015.

Dış bağlantılar
Siyasi görevi
Önce gelen:
Ebulfez Elçibey
Azerbaycan Cumhurbaşkanı
1993-2003		 Sonra gelen:
İlham Aliyev
Önce gelen:
Ekber Aliyev		 Nahçıvan Yüksek Meclisi Başkanı
1991-1993		 Sonra gelen:
Vasıf Talıbov
Parti siyasi görevi
Önce gelen:
Yeni makam		 Yeni Azerbaycan Partisi Genel Başkanı
1992-2003		 Sonra gelen:
İlham Aliyev
Önce gelen:
Veli Ahundov		 Azerbaycan Komünist Partisi Birinci Sekreteri
1969-1982		 Sonra gelen:
Kamran Bağırov
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.