Kirli Adam
Kirli Adam[1][2][3] 1971 ABD yapımı polisiye gerilim filmidir. Özgün adı Dirty Harry olan bu kült film Türkiye'de sinemalarda "Kirli Adam" adıyla gösterilmiş, TRT Televizyonundaki bir gösteriminde ise "Korku Şehri" adı kullanılmıştır. Sinemalardaki gösteriminin üzerinden uzunca bir zaman geçince filmin ilk afiş adı unutulduğu için olacak, son yıllarda sinema sitelerinde ve internette özgün adının tam çevirisi olan Kirli Harry kullanılır olmuştur.
| Kirli Adam | |
|---|---|
| Dirty Harry | |
_DVD.jpg.webp) "Kirli Adam" (Dirty Harry) filminin özgün sinema afişi | |
| Yönetmen | Don Siegel |
| Yapımcı | Don Siegel |
| Senarist |
Harry Julian Fink Rita M. Fink |
| Oyuncular |
Clint Eastwood Harry Guardino John Vernon Reni Santoni |
| Müzik | Lalo Schifrin |
| Görüntü yönetmeni | Bruce Surtees |
| Kurgu | Carl Pingitore |
| Stüdyo |
The Malpaso Company Warner Bros. |
| Dağıtıcı | Warner Bros. |
| Cinsi | Sinema filmi |
| Türü | Polisiye, gerilim, aksiyon |
| Renk | Renkli (Technicolor) |
| Yapım yılı | 1971 |
| Çıkış tarih(ler)i |
22 Aralık 1971, New York Şubat 1973, İstanbul, Konak, Fitaş ve Yeni Sinemalarında gösterildi. |
| Süre | 102 dakika |
| Ülke |
 ABD |
| Dil | İngilizce |
| Devam filmi | Magnum Force (1973), The Enforcer (1976), Sudden Impact (1983), The Dead Pool (1988) |
| Diğer adları |
Kirli Adam (Türkiye) L'Inspecteur Harry(Fransa) Ispettore Callaghan: il caso Scorpio è tuo (İtalya) Harry, el Sucio (İspanya) Dirty Harry (Almanya) Dead Right (ABD, senaryo aşamasındaki adı) |
Don Siegel'in yönettiği ve yapımcılığını üstlendiği filmin başlıca rollerinde Clint Eastwood, Harry Guardino, Reni Santoni, John Vernon ve Andrew Robinson oynamışlardır. Görüntüleri Bruce Surtees'e ait olan filmin özgün müziğini Lalo Schifrin bestelemiştir. Yapımcı firma Clint Eastwood'un kendi film şirketi olan The Malpaso Company'dir ve Eastwood'un yönettiği ve oynadığı filmlerin çoğu bu şirket tarafından yapılmıştır.
Filmde San Francisco Polis Müdürlüğünde görevli "nevi şahsına münhasır" polis müfettişi, "Kirli Harry" lakaplı Harry Callahan'ın (Clint Eastwood) şehre korku salan dürbünlü tüfekli bir seri katilin peşine düşmesi ve onu alt etmeye çalışırken de hukuk kurallarının dışına çıkıp kendi kurallarını uygulaması çarpıcı bir dille anlatılmaktadır.
"Dirty Harry" çok tutulup kısa sürede bir kült film haline gelince arkasından dört "Kirli Harry" filmi daha geldi. Hepsinin de başrolünde yine Clint Eastwood'un oynadığı bu filmler sırasıyla Magnum Force (1973), The Enforcer (1976), Sudden Impact (1983), The Dead Pool'du (1988). Bunlardan Sudden Impact'in yönetmeni de Clint Eastwood'du.
Oyuncu Kadrosu
| Aktör/Aktris | Rolü |
|---|---|
| Clint Eastwood | Dedektif Harry Callahan |
| Harry Guardino | Teğmen Al Bressler |
| Reni Santoni | Dedektif Chico Gonzalez |
| John Vernon | Vali |
| Andrew Robinson | Scorpio, seri katil |
| John Larch | Şef |
| John Mitchum | Dedektif Frank DiGiorgio |
| Mae Mercer | Mrs. Russell |
| Lyn Edgington | Norma |
| Ruth Kobart | Otobüs Şoförü |
| Woodrow Parfrey | Mr. Jaffe |
| Josef Sommer | Bölge Savcısı William T. Rothko |
| William Paterson | Yargıç Bannerman |
| James Nolan | İçki satan dükkânın sahibi |
| Maurice Argent | Sid Kleinman |
Film Hakkında Notlar
- Filmde Clint Eastwood'un kullandığı silah, 44'lük "Magnum" mermileri kullanan ve "Dünyanın en güçlü tabancası" olarak lanse edilen "Smith & Wesson" un Model 29 tabancasıdır (Bir iddiaya göre de silah 41 kalibrelik mermi kullanan Model 57 tipiydi). Film gösterime girdikten sonra bu model tabancaların satışında bir artış görülmüş ve bu güçlü silahın popülaritesi üzerinden geçen 37 yıla rağmen (2008) hiç azalmamıştır. 20th Century Fox'un 2008'deki bir anketine göre "filmlerde kullanılmış tüm zamanların en popüler tabancaları" sıralamasında bu silah ikinci sırada yer almıştı.[4]
- "Kirli Harry" (Dirty Harry) aslında paparazzi fotoğrafçılarını veya çıplak modellerin resmini çeken bazı fotoğrafçıları tanımlamak için kullanılan bir argo deyimdir. Onların kullandığı tek mercekli refleks fotoğraf makinasının argo karşılığı da .44 Magnum'dur.[5]
- Filmin kötü adamı, seri katil Scorpio'yu canlandıran Andrew Robinson, film piyasaya verildikten sonra ölüm tehditleri alan aktör, telefon numarasını değiştirmiş ve telefon idaresinden gizli numara almak zorunda kalmış.[5]
Diğer "Dirty Harry" filmleri
1971 ve 1988 yılları arasında tam 5 "Kirli Harry" filmi çevrilmiştir. Tümünün de başrolünde Clint Eastwood'un oynadığı filmler şunlardır:
| Yılı | Film | Yönetmen | Film müziği | Yapımcı firma |
|---|---|---|---|---|
| 1971 | Kirli Adam (Dirty Harry) | Don Siegel | Lalo Schifrin | The Malpaso Company |
| 1973 | Magnum Force | Ted Post | Lalo Schifrin | The Malpaso Company |
| 1976 | The Enforcer | James Fargo | Jerry Fielding | Warner Bros., The Malpaso Company |
| 1983 | Sudden Impact | Clint Eastwood | Lalo Schifrin | Warner Bros., The Malpaso Company |
| 1988 | The Dead Pool | Buddy Van Horn | Lalo Schifrin | Warner Bros., The Malpaso Company |
Kaynakça
- Milliyet Sanat Dergisi 16 Şubat 1973, Sayı 20 s.12 Türkçe isim için referans 1
- Mitos ve Kuşku (kitap) Atilla Dorsay, Görsel Yayınlar, 1977 s. 305 Türkçe isim için referans 2
- http://www.imdb.com/title/tt0066999/releaseinfo 8 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Türkçe isim için referans 3 ve Rekin Teksoy'un Sinema Tarihi Oğlak Yayıncılık, 2005 s.797 Türkçe isim için referans 4
- en:Dirty Harry Depiction of firearms alt bölümü
- "Arşivlenmiş kopya". 19 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2008.
Dış bağlantılar
- IMDb'de Dirty Harry