Konstanz Gölü

Konstanz Gölü (Almanca: Bodensee); Almanya, İsviçre ve Avusturya arasında bir göldür. Konstanz gölü Ön Alp Dağlarına dayanır. Gölün 273 km uzunluğunda sahili vardır ve 536 km²'lik yüz ölçümü ile Macaristan'daki Balaton (594 km²) ve İsviçre'deki Cenevre gölünden (582 km²) sonra Orta Avrupa'nın üçüncü geniş gölüdür. İçerdiği 48 km³'lük su miktarı ile 89 km³'lik Cenevre Gölünden sonra Orta Avrupa'nın da ikinci büyük gölüdür.

Konstanz Gölü
Konstanz Gölü'nün uydu görüntüsü
Konum	Almanya, Avusturya, İsviçre
Göl türü	Tatlı su
Uzunluk	63 km
Genişlik	14 km
Yüzölçümü	536 km²
Ortalama derinlik	90 m
En derin noktası	254 m
Yüzey rakımı	395 m
Adalar	Mainau, Reichenau, Lindau

Göl üç kısımdan oluşur: Obersee (Yukarı göl), Untersee (Aşağı göl) ve Ren ile bağlantıyı sağlayan Seerhein (Ren gölü). Göl'ün çevresinde Almanya'daki Bavyera ve Baden-Württemberg eyaletleri, Avusturya'daki Vorarlberg eyaleti ve İsviçre'deki Thurgau, St. Gallen ve Schaffhausen kantonları bulunur.

İsim

Yaklaşık 10.000 yıl önce, son buzul çağının da bitmesinden sonra Obersee ve Untersee birbirine bağlandı. Yukarı Ren'in aşırı derecede erozyona tabii kalmasıyla göl seviyesi giderek alçaldı ve Konstanz çukuru ortaya çıktı. Her iki göl antik çağlarda farklı isimlerle anılırdı, daha sonra bilinmeyen nedenlerle ortak bir isim kullanılmaya başlandı.

Romalı coğrafyacı Pomponius Mela, gölden bahseden ilk kaynaktır, MÖ 43'te Obersse Lacus Venetus, Untersee ise Lacus Acronius adıyla anılmaktadır. Doğa araştırmacısı Gaius Plinius Secundus MÖ 75'te tüm Konstanz gölünü Lacus Raetiae Brigantinus adıyla anar. Gölün çevresinde o dönemdeki en önemli merkez Brigantium (Bregenz)'dur ve kentin kökeni burada yerleşen kelt kabilesi Brigantilere dayanmaktadır. Ammianus Marcellinus'de ise göl için Lacus Brigantiae adı kullanılır.[1]

Gölün Almanca adı olarak kullanılan Bodensee sözcüğü ise bir yer adı olan Bodman'dan gelmektedir. Bodman Eski Yüksek Almanca'da Bodamon biçiminde söylenirdi.[2] Gölün batıdaki ucunda bulunan bu bölgede erken Ortaçağ'da Franklara ait bir kraliyet sarayı vardı, Alamanlara ait bir dük bölgesi idi ve ayrıca bir darphanesi bulunuyordu. Böylece gölün Almanca adını vermeyi başardı.[2]

15. yüzyılda Konstanz Konsülü'nün oluşmasından sonra göl için yeni bir ad daha kullanılmaya başlandı: Lacus Constantinus.[1] Şehire adını veren Konstantin, İstanbul'a adını veren I. Konstantin değil, onun babası olan Konstantius Chlorus'tur. Bazı dillerde "Bodensee" adı kullanılmış (nl. Bodenmeer, dän. Bodensøen, norw. Bodensjøen, schw. Bodensjön, isl. Bodenvatn, finn. Bodenjärvi, estn. Bodeni järv, lit. Bodeno ežeras, lett. Bodenezers, russ. Боденское озеро, poln. Jezioro Bodeńskie, tschech. Bodamské jezero, slowak. Bodamské jazero, ung. Bodeni-tó, bulg. Боденско езеро, ukr. Боденське озеро, kroat. Bodensko jezero, alban. Liqeni i Bodenit. aserbaidschan. Boden gölü, tatarisch Боден күле, marathi बोडन से Bōdana sē, mandarin 波登湖 / 博登湖, Bódēng-hú, kor. 보덴 호 Boden-ho, jap. ボーデン湖 Bōden-ko.), bazı dillerde ise "Konstanz gölü" adı tercih edilmiştir. ( frz. Lac de Constance, ital. Lago di Costanza, port. Lago de Constança, span. Lago de Constanza, rumän. Lacul Constanța, griech. Λίμνη της Κωνσταντίας - Limni tis Konstantias, arab. بحيرة كونستانس buħaira Konstans, türk. Konstanz gölü)

Ayrıca Tacitus gibi bazı antik yazarların göl için Svabya gölü adı kullandığı da görülür. Ancak bu bazı karışıklıklara da neden olur. Romalılar Svabya adını Konstanz Gölü için değil, Baltık Denizi için Mare Suebicum biçiminde kullanırlardı. Bunun nedeni ise bir Cermen kabilesi olan Süevlerin Baltık denizi kıyılarına yerleşmiş olmalarıydı.[3]

Tarihçe

Göl civarında Eski Taş Çağı 'ndan kalma hiçbir yerleşim izine rastlanmamıştır, zira bu dönem boyunca göl civarı tümüyle Ren buzulu ile kaplıydı. Ele geçen buluntular Orta Taş Devri'nde (MÖ 8000-5500) avcı ve toplayıcı toplulukların buralarda dolaştıklarını, ancak yerleşmediklerini göstermektedir. Sadece kamp izlerine rastlanmıştır. Cilalı Taş Devri'nin orta ve geç dönemlerinde ise göl kenarında yerleşimler ve kazık temelli evler ortaya çıkmaya başlar. Bu kalıntılara özellikle Überlinger See, Konstanzer Bucht ve Obersee'de rastlanmıştır. Unteruhldingen'de kazık temelli evlerden oluşan bir köz yeniden inşa edilmiş ve bugün müze olarak kullanılmaktadır. Hallstatt kültürü'ne ait Demir çağından kalma buluntular, çoğu ormanlık alanın altında kaldığı için korunabilmiştir. Demir çağının sonlarından itibaren Keltlerin göl kıyılarına yerleştikleri anlaşılır. MÖ 450'den itibaren La Tene kültürüne ait izler az da olsa görülür. Bu dönemin sonuna doğru göl bölgesi hakkında yazılı belgeler ortaya çıkmaya başlar. Buna göra gölün sakinleri güneyde Helvetler, Ren vadisinde Raetialılar, Kuzetdoğuda ise Vindeliklerdir. Göl etrafındaki en önemli yerleşimler ise Bregenz (keltçe Brigantion) ve bugünkü Konstanz'dır.

Augustus ve Tiberius döneminde Alpleri ele geçirmek için MÖ 15/25 yıllarında düzenlenen seferler sayesinde göl Roma'ya bağlandı. Bu seferlerde MÖ 15'te küçük bir göl savaşı da gerçekleşti. Romalılar döneminde en önemli yerleşim yeri Bregenz'di ve burada bir deniz filosu oluşturuldu. Romalılar aynı zamanda Lindau'ya da yerleştiler, ancak sahiller bataklık halinde olduğundan sadece çevredeki tepelikleri kullandılar. Diğer önemli Roma şehirleri Constantia (Konstanz) ve Arbor Felix (Arbon) idi.

Romalıların 3. yüzyılda Ren sınırlarından çekilmesinden sonra Alemanlar yavaş yavaş, önce gölün kuzeyine, sonra güneyine yerleştiler. Hristiyanlaştırma döneminden sonra, özellikle Reichenau manastırının kurulması ve Konstanz'ın piskoposluk olması ile birlikte bölgenin kültürel önemi arttı. Hohenstaufen hanedanı döneminde Konstanz gölünde değişik Reichstag'lar (Kutsal Roma Cermen imparatorluğunda imparatorluk toplantılarına katılma hakkı olan yönetim merkezleri) oluştu. 1183'de bu hanedandan olan I. Friedrich ile Lombard Birliği arasındaki barış anlaşması Konstanz'da imzalandı.

30 yıl savaşları sırasında 1632-1648 arasında Konstanz gölü yine deniz savaşlarına sahne oldu. Bu sefer gölün kuzeyindeki protestanlar ile güneyindeki katolikler arası çeşitli çatışmalar yaşandı.

Fransız devriminden sonra olan Koalisyon savaşlarının (1789-1802) ardından, Konstanz gölü çevresi yeni bir statüye kavuştu.

Coğrafya

Gölün yapısı

Konstanz Gölü Ön Alplerde yer alır. Kıyı şeridi 273 km uzunluğundadır. Bunun 173 km'si Almanya'da (115 km Baden-Württemberg, 18 km Bavyera), 72 km'si İsviçre ve 28 km'si Avusturya'dadır.[4] Göl, büyüklüğü açısından(536 km²) Macaristan'daki Balaton Gölü (594 km²) ve Cenevre Gölü'nden (580 km²) sonra Avrupa'nın en büyük üçüncü gölü, taşıdığı su hacmi bakımından (48,5 km³) ise Cenevre gölünden (89 km³) sonra en büyük ikinci gölüdür.[5] Bir ucundaki Bregenz'den diğer ucundaki Stein am Rhein'e kadar 69,2 km uzunluktadır. Göl yatağı 11.500 km² genişliğindedir.

Gölün büyük kısmını oluşturan Obersee 473 km²'dir ve Bregenz'den Bodman-Ludwigshafen'e kadar 63,3 km uzunluğunda ve Friedrichshafen'den Romanshorn'a kadar 14 km genişliğindedir. En derin yerinde 251 metre derinliğe ulaşır.

Avusturya Vorarlberg bölgesinde üç küçük koy bulunur: Bregenz kıyılarında Bregenz koyu, Hard ve Fußach kıyısında Fußach koyu ve daha batıda Wetterwinkel. Daha da batıda, İsviçre sınırını geçince Rorschach koyu bulunur. Kuzeyde, Almanya'da ise Bavyera bölgesinde, Lindau adasının doğusunda Reutin koyu yer alır. Anakaraya Lindau adasının iki ucundan bağlanan iki yol (birisi demiryolu diğeri karayolu için) ile gölden ayrılan küçük bir gölet parçası oluşur ki, buraya da "Kleinen See" (Küçük Göl) adı verilir.

Gölün (Obersee)'nin kuzeyinde bir işaret parmağı gibi uzanan kısım Überlingen gölü olarak adlandırılır. Konstanz'ın güneyinde ise Konstanz koyu bulunur. Gölün Obersee ve Untersee bölümleri Seerhein nehri tarafından birbirine bağlanır.

Kaynakça

1. Wolf-Armin Freiherr von Reitzenstein: Lexikon schwäbischer Ortsnamen. Herkunft und Bedeutung. Verlag C. H. Beck, München 2013, ISBN 978-3-406-65209-7, S. 68 (Google Books'dan online okunabilir)
2. Arno Borst: Bodensee - Geschichte eines Wortes. In: Schriften des Vereins für Geschichte des Bodenseeraums 99/100, 1982/82, S. 500
3. Vgl: Karl Heinz Burmeister. Der Bodensee im 16. Jahrhundert. Montfort, Vierteljahreszeitschrift für Geschichte und Gegenwart Vorarlbergs. Jahrgang 2005, Heft 3, S. 228–262. online 31 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
4. Bodensee-Daten. In: Internationale Gewässerschutzkommission für den Bodensee (Hrsg.): Seespiegel. Dezember 2011, S. 6.
5. Uta Mürle, Johannes Ortlepp, Peter Rey, Internationale Gewässerschutzkommission für den Bodensee (Hrsg.): Der Bodensee: Zustand - Fakten - Perspektiven. 2. korrigierte Auflage. Bregenz 2004, ISBN 3-902290-04-8, S. 10.