Lady Gaga'nın et elbisesi

Lady Gaga'nın et elbisesi, Lady Gaga'nın 2010 MTV Video Müzik Ödülleri'nde giydiği, çiğ dana bifteğinden yapılan ve basında "et elbise" olarak adlandırılan elbisedir. Arjantinli tasarımcı Franc Fernandez tarafından tasarlanan ve Nicola Formichetti tarafından şekillendirilen elbise Time tarafından 2010 yılının en önemli moda olayı olarak adlandırıldı. Et elbise de Gaga'nın diğer elbiseleri gibi arşivlenebilmesi için tahnitlendi ve kurutulmuş et şeklinde 2011 yılında Rock and Roll Hall of Fame'de sergilenmeye başlandı. Ödül töreninden sonra Gaga elbisenin insanların inandığı şeyler için savaşma ihtiyacının bir ifadesi olduğunu açıkladı ve ABD ordusunun "Don't ask, don't tell" ("sorma, söyleme") politikasından nefret ettiğini vurguladı.

Lady Gaga'nın et elbisesi

Tasarımcı	Franc Fernandez
Yıl	2010
Yıl	2010
Kumaş	Çiğ dana bifteği
Sergilendiği yer	Rock and Roll Hall of Fame

Elbise hayvan hakları savunucularının eleştirilerine maruz kaldı. Basın et elbise fikrinin özgünlüğünü çağdaş sanat ve popüler kültürden benzer örneklerle karşılaştırmalar yaparak tartışmaya açtı.

Arka plan

Gaga 2010 Video Müzik Ödülleri'nde aralarında Yılın Video Klibi dalında iki adaylık da bulunan (bu başarıyı gösteren ilk kadın sanatçı) toplam 13 dalda aday gösterilerek rekor kırdı.[1] Etten yapılmış bir elbise, şapka, çizmeler ve cüzdandan oluşan üçüncü ve son kıyafetini giymeden önce Gaga törene bir Alexander McQueen elbisesi ile geldi ve onu Giorgio Armani tasarımı siyah bir elbiseyle değiştirdi. Gaga et elbiseyi "Bad Romance" için kazandığı Yılın Video Klibi ödülünü almak için giydi. Ödülünü Cher'den alan Gaga, "Cher'e et cüzdanımı tutmasını rica edeceğim aklıma gelmezdi." diye espri yaptı.[2] Gaga daha sonra elbiseyi basının fotoğraf çekebilmesi için ve The Ellen DeGeneres Show'a katılırken giydi.[3] DeGeneres'e elbiseyle ilgili kendi yorumunu yapan Gaga, "Eğer inandığımız şeyler için harekete geçmezsek ve haklarımız için savaşmazsak çok yakında kemiklerimizin üzerindeki etler kadar hakkımız olacak." diye belirtti.[4] "Şimdi Lady Gaga'yı seviyorum, fakat hayvaları da seven biri olarak o elbiseyi giyerken Lady Gaga'nın yanında oturmak benim için gerçekten zordu." Vegan olan DeGeneres daha sonra "Fakat Gaga'nın elbisesi kendime bununla deriden yapılmış bir elbise arasındaki farkı sormamı sağladı." diye yazdı.[4]

Tasarım

Lady Gaga'nın The Born This Way Ball'da giydiği et görünümlü elbise.

Fernandez'e bir haftalık tasarım çalışması sonrasında Formichetti tarafından et elbise yapma teklifi geldi.[3][5] Elbise açık yakalı ve asimetrikti.[6] Fernandez elbisenin bakımlı olması için özellikle parça et kullandı.[3] Dana bifteği kullanılacak malzeme olarak seçildi[7] ve et tasarımcının aile kasabından temin edildi.[5] Elbisenin prova yapmaya uygun olmamasından dolayı Gaga elbiseyi ilk kez kuliste giydi.[8]

Fernandez tasarımı hakkında "Elbisenin Gaga'nın o gece giydiği harika parçalardan biri olacağını biliyordum. Çok iyi yapıldı ve Gaga'nın üzerinde kamera önünde ve arkasında mükemmel durdu. Prova yapma şansımız yoktu. Gaga elbiseyi ilk ve tek olarak ödül gecesinde giyebildi. Onu ekranda gördüğümde büyük olacağını anladım." dedi.[7]

Fernandez bir röportaj sırasında Gaga'nın elbise ile ilgili görüşlerini aktarırken Gaga'nın elbisenin güzel koktuğunu, çünkü et gibi koktuğunu söylediğini belirtti.[3] Tasarımcı elbiseye törenden sonra ne olacağıyla ilgili bir soruya "Elbise Gaga'nın diğer elbiseleri gibi arşivlenecek; fakat elbise çok dayanmayacak. Tekrar ortaya çıkarıldığında başka bir elbise olacak. Değişecek ve başka bir şeye dönüşecek olması çok güzel." yanıtını verdi.[3] Daha sonra elbisenin arşivlenmeden önce tahnitlenerek kurutulmuş et şeklinde korunacağını açıkladı.[9]

Rock and Roll Hall of Fame tahnitçi Sergio Vigilato'ya elbiseyi koruması için $6.000 ödedi. Elbise giyildikten sonra dondurulmuş olmasına rağmen Vigilato elbise üzerinde çürümeler tespit etti ve elbisenin çözüldükten sonra koku yaydığını belirtti. Elbisenin üzerindeki bakterileri öldürmek için çamaşır suyu ve formaldehit kullanıldı ve bu işlemden sonra ilk giyildiğindeki gibi olması için elbise koyu kırmızıya boyandı.[10]

Lady Gaga 2012 yılında turnesi The Born This Way Ball'da giymek üzere elbisenin yeni bir versiyonunu hazırlattı. Gaga elbiseyi "Americano" ve "Poker Face" performansları sırasında giydi. Bu elbise asıl et elbiseye benzemekle birlikte gerçek etten değil et görünümlü kumaştan yapılmıştır.[11]

Etki

2011 yılında et elbisenin sergilenmeye başladığı Rock and Roll Hall of Fame

Daha önce Gaga Vogue Japonya edisyonunun kapak fotoğrafında etten bikiniyle poz verdi.[12] Gaga elbiseyi ilk olarak 2010 MTV Video Müzik Ödülleri'nde Yılın Video Klibi ödülünü alırken giydi.[5] Gaga'nın o gece giydiği üçüncü kostüm olmasına rağmen et elbise görüldüğü ilk anda gecenin "en rezil moda anı" olarak tanımlandı.[5]

Fernandez elbisenin kariyerinde bir dönüm noktası olduğuna inandığını söyledi ve "Artık bir sanatçı ve tasarımcı olarak sözümün geçtiğini hissediyorum" dedi.[8] Fernandez daha önce de Gaga için aralarında MTV Music Video Ödülü alan Bad Romance klibinde kullanılan bir elbisenin[12] ve Şubat 2011'deki 53. Grammy Ödülleri'nde kullanılan bir şapkanın da bulunduğu tasarımlar yapmıştı.[8]

2010 yılında Cadılar Bayramı'nda elbisenin imitasyonları New York'ta çok popülerdi. 2011 yılında ise Cumbria Üniversitesi'nden bir grup öğrenci yerel kasapların da yardımıyla elbisenin bir benzerini yaptı.[13] Aynı yıl elbise "Women Who Rock: Vision, Passion, Power" sergisi kapsamında Rock and Roll Hall of Fame'de görücüye çıktı.[14]

MyCelebrityFashion.co.uk tarafından yapılan bir ankette et elbise Kate Middleton'ın nişan elbisesini geride bırakarak 2010 yılının en ikonik giysisi seçildi.[15] 2010 yılını özetleyen listeler hazırlayan Time et elbiseyi yılın moda olayı seçti.[16][17]

"Weird Al" Yankovic Gaga'nın "Born This Way" şarkısının "Perform This Way" adlı parodisinde et elbiseye şarkı sözleriyle gönderme yaptı ve klipte benzer bir elbise giymiş bir dansçı kullandı.[18]

Tepkiler

Ödül töreninden sonra medya kuruluşları BBC News tarafından anti-modadan feminizme, yaşlanma ve bozulmadan toplumun ete olan yaklaşımına kadar yapılan öneriler doğrultusunda et elbisenin anlamını analiz etmeye çalıştılar. Şef Fergus Henderson bu et yaklaşımını "İnsanlar genelde etin et olarak görünmesini istemezler. Düzgün bir şekilde plastik paketlerde süpermarket raflarında olsun isterler." olarak değerlendirdi.[19] PETA elbiseyi kınadı ve "Ölü inek parçalarından yapılmış bir elbise giymek yorum yapmaya gerek bırakmayacak kadar iğrenç, fakat biri onun kulağına fısıldamalı ve elbisenin hayal kırıklığına uğrattığı insanlar elbiseden etkilenenlerden fazla demeli." açıklamasını yaptı.[20][21] Vegetarian Society de elbiseyi kınadı ve "Ne kadar güzel sunulmuş olursa olsun, işkenceye uğramış bir hayvanın eti işkenceye uğramış bir hayvanın etidir. Zaten yeterince hayvan yenmek için öldürülüyor, bir de bunun gibi hünerler için öldürülmemeliler." açıklamasını yaptı.[22]

Elbiseyle ilgili bir diğer tartışma da özgün olup olmadığı sorusuydu. Sanat ve moda muhabirleri elbisenin Kanadalı heykeltıraş Jana Sterbak tarafından 1987 yılında yapılan Vanitas: Flesh Dress for an Albino Anorectic ile olan benzerliğine dikkat çektiler.[23][24][25] The New York Times'tan Karen Rosenberg elbiseyi Francis Bacon'ın 1952 yılında göğsüne kanat olarak taktığı et parçalarıyla çekilmiş fotoğraflarıyla karşılaştırdı.[26] The Daily Telegraph ise elbiseyi The Beatles'ın 1966'da çıkardıkları Yesterday and Today albümünün kapak resmiyle karşılaştırdı ve Kasım 1983'te The Undertones'un çıkardığı ve kapağında kadın bir mankenin et parçalarından yapılmış bir elbise ve eldivenler giydiği ve sosisten kolye taktığı All Wrapped Up albümünün kapağına olan benzerliğine dikkat çekti.[22]

Bazı medya kaynakları elbiseyi veganlık karşıtı olarak yorumladı.[27] Vejetaryen şarkıcı Morrissey elbisenin sosyal ya da politik bir mesajı varsa kabul edilebilir olduğunu ama "ahmakça bir fikir"den ibaretse kabul edilemez olduğunu,[28] 1982 yılında ise sanatçı Linder Sterling'in erkeklerin kadın algısını protesto etmek için etten bir elbise giydiğini belirtti.[28] Ellen DeGeneres, Gaga'yı stüdyoya davet ederken sebzelerden yapılmış bir bikini giydi. Gaga ise programı elbiseye yönelik eleştirilere yanıt vermek için kullandı ve şu açıklamayı yaptı: "... birçok anlamı var. Benim için bu geceki anlamı, eğer inandığımız şeyler için harekete geçmezsek ve haklarımız için savaşmazsak yakında kemiklerimizin üzerindeki etler kadar hakkımız olacak olması. Ve ben et parçası değilim."[20] Gaga açıklamasında ayrıca elbiseyi ABD ordusunun "don't ask, don't tell" politikasına olan nefretine dikkat çekmek için kullandığını belirtti.[29]

Kaynakça

• Smith, Heather (Mart 2011). "Behind the Meat Dress: There are people sewing the meat dress". Meatpaper, 14. 11 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2012.

1. Vena, Jocelyn (2010). "Lady Gaga, Eminem Top VMA Nominations". MTV News. Viacom. 30 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2013.
2. Ganz, Caryn (12 Eylül 2010). "Meet the Mystery Meat Dress: Lady Gaga Explains Rare VMAs Outfit". Stop the Presses!. Yahoo!. 7 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2013.
3. Vena, Jocelyn (16 Eylül 2010). "Lady Gaga Meat Dress Designer Tells How To Re-Create His VMA Look". MTV (MTV Networks). Erişim tarihi: 14 Mayıs 2011.
4. "So about Lady Gaga's meat dress..." The Marquee Blog. CNN. 14 Eylül 2010. 10 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2013.
5. Clott, Sharon (13 Eylül 2010). "Was Lady Gaga's VMA Meat Dress Real?". MTV (MTV Networks). 30 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2011.
6. Topping, Alexandra (13 Eylül 2010). "Lady Gaga's meat dress angers animal rights groups". The Guardian. Londra: Guardian News and Media. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2011.
7. Padilla, Max (24 Eylül 2010). "Lady Gaga Meat Dress Designer's Lips Are Zipped About Animal Rights". The Huffington Post. Arianna Huffington. 9 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2011.
8. Vazquez, Anna (9 Mart 2010). "Lady Gaga Meat Dress Designer Franc Fernandez Q&A". Stylelist. Gannett Company. 10 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2011.
9. Gornstein, Leslie (22 Eylül 2010). "Did anyone ever eat Lady Gaga's meat dress?". E! Online. Time Inc. 25 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2011.
10. Pool, Bob (29 Temmuz 2011). "Taxidermist explains how he preserved Lady Gaga's meat dress for the Rock Hall of Fame". The Washington Post. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2012.
11. "Lady Gaga wears a meat dress… AGAIN!". InStyle.co.uk. 15 Mayıs 2012. 12 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2012.
12. Quigley, Rachel (14 Eylül 2010). "Lady Gaga, dressed like a dog's dinner! But is offal MTV outfit real or fake?". Daily Mail. Londra: Associated Newspapers. 23 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2011.
13. Whitelocks, Sandie (11 Mayıs 2011). "Lamb breast corset and a Cumberland sausage bustier... A group of aspiring designers recreate Lady Gaga's meat dress". Daily Mail. Londra: Associated Newspapers. 14 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2011.
14. Mapes, Jill (13 Mayıs 2011). "Women Who Rock' Exhibit Opens, Features Lady Gaga's Meat Dress". Billboard. Prometheus Global Media. 11 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2011.
15. Lee, Ann (16 Aralık 2010). "Lady Gaga's meat dress 'most iconic' of 2010". Metro. Associated Newspapers. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2011.
16. "The Top 10 Everything of 2010". Time. Time Inc. 22 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2011.
17. "Lady Gaga's meat dress 'No. 1' fashion statement of 2010". The Independent. Londra. 17 Aralık 2010. 20 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2011.
18. "Weird Al Yankovic lampoons Lady Gaga in "Perform This Way"". CBS News. 21 Haziran 2011. 23 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2011.
19. Winterman, Denise; Kelly, Jon (14 Eylül 2010). "Five interpretations of Lady Gaga's meat dress". BBC (BBC Online). 10 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2011.
20. Roberts, Laura (14 Eylül 2010). "Lady Gaga's meat dress divides opinion". The Daily Telegraph. Londra: Telegraph Media Ltd. 18 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2011.
21. Newkirk, Ingrid E. (31 Temmuz 2011). "Lady Gaga's Meat Dress". PETA. 14 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2010.
22. Bloxham, Andy (15 Eylül 2010). "Lady Gaga's meat dress link to the Beatles". The Daily Telegraph. Londra: Telegraph Media Ltd. 4 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2011.
23. "Lady Gaga, meat Jana Sterbak". Los Angeles Times. 13 Eylül 2010. 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2012.
24. Gayford, Martin (17 Eylül 2010). "Lady Gaga's Fleshy Outfit Echoes Artistic Lobsters, Maggots". Bloomberg. 3 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2012.
25. Seashore, Ashley (13 Eylül 2010). "Lady Gaga's Meat Dress and the Question of Authenticity". Thegloss.com. 28 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2012.
26. Rosenberg, Karen (12 Mayıs 2011). "Two Meaty Visions of Flesh and Blood". The New York Times. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2011.
27. Walker, Alissa (13 Eylül 2010). "Is Lady Gaga's Meat Couture an Anti-Vegan Statement?". Good. GOOD Worldwide. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2011.
28. Deacon, Michael (17 Haziran 2011). "Morrissey on... Lady Gaga and modern pop". The Daily Telegraph. Londra: Telegraph Media Ltd. 20 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2011.
29. Kaufman, Gil (13 Eylül 2010). "Lady Gaga Talks VMA Meat Suit With Ellen DeGeneres". MTV (MTV Networks). Erişim tarihi: 28 Kasım 2011.