Laktoz intoleransı

Laktoz intoleransı, mandıra ürünlerinde bulunan bir şeker olan laktozu sindirme yeteneğinin azalması veya yokluğu. Laktaz adlı enzimin yeterince üretilmemesinden kaynaklanan durum, karın ağrısı, şişkinlik, ishal, gaz ve bulantıya yol açabilir. Tanı, beslenmeden laktoz içeren gıdaların çıkartılması ve semptomların takip edilmesiyle sağlanır. Doğumsal, yaşlanma sonucunda veya yaralanmalar yoluyla meydana gelebilen durum, diyette laktozun azaltılması, altta yatan nedenin düzeltilmesi veya laktoz takviyeleriyle kontrol edilir.

Laktoz intoleransı
Diğer adlar Laktaz eksikliği, hipolaktazya, alaktazya
Laktoz bir disakarittir
Olağan başlangıcı Süt ürünü tüketiminden 30-120 dakika sonra[1]
Uzmanlık Gastroenteroloji
Belirtiler Karın ağrısı, şişkinlik, ishal, gaz, bulantı[1]
Komplikasyon Gastrointestinal sisteme bir zararı yoktur[2]
Nedenleri Laktoz sindiriminin azalması (genetik veya ince bağırsak yaralanması)[1]
Tanı Laktoz alımının durdurulması ile semptomların geçmesi[1]
Ayırıcı tanı Irritable bağırsak sendromu, çölyak, bağırsak iltihabı, süt alerjisi[1]
Tedavi Beslenmede laktozun azaltılması, laktaz takviyeleri, altında yatan hastalığın tedavisi[1]
Sıklık Dünyanın ~%65'i (Avrupalılar da daha nadir)[3]

Laktoz intoleransı dünya nüfusunun çoğunluğunu etkiler, ancak Avrupalılar gibi bazı gruplarda daha nadirdir. Laktozun yetişkinlikte sindirilmesi 10.000 yıl önce süt hayvanlarının evcilleştirilmesine adaptasyon olarak gelişmiştir.

Semptomlar ve nedenler
Laktozun galaktoz ve glukoza parçalanması

Laktoz intoleransı, ince bağırsaklarda laktozu glikoz ve galaktoz olarak parçalayan laktaz enziminin eksikliğinden kaynaklanır.[3] Durumdan etkilenen kişilerin, semptomlar gelişmeden önce tolere edebilecekleri laktoz miktarı değişiklik gösterir. Semptomlar karın ağrısı, şişkinlik, ishal, gaz ve bulantı olabilir. Bu semptomlar tipik olarak süt içeren gıdalar yendikten veya içildikten otuz dakika ile iki saat sonra başlar. Şiddetleri tipik olarak bir kişinin yediği veya içtiği miktara bağlıdır.[1] Laktoz intoleransı gastrointestinal sisteme zarar vermez.[2]

Türler

Birincil, ikincil, gelişimsel ve konjenital olmak üzere dört tür laktoz intoleransı vardır.[1] Birincil laktoz intoleransı, insanlar yaşlandıkça üretilen laktaz miktarının azalmasıyla ortaya çıkar. İkincil laktoz intoleransı, ince bağırsağın yaralanmasından kaynaklanır. Bu yaralanma, enfeksiyon, çölyak hastalığı, inflamatuar bağırsak hastalığı veya diğer hastalıkların sonucu olabilir.[4] Prematüre bebeklerde gelişimsel laktoz intoleransı oluşabilir ve genellikle kısa bir süre içinde düzelir. Konjenital laktoz intoleransı, doğumdan sonra çok az veya hiç laktaz üretilmemesini kapsayan nadir görülen bir genetik bozukluktur.

Tanı ve yönetim

Kişi, beslenmesinden laktozu çıkarttıktan sonra semptomlar düzelirse tanı doğrulanabilir.[1] Diğer destekleyici testler arasında hidrojen nefes testi ve dışkı asitliği testi bulunmaktadır. Benzer semptomlar üretebilecek diğer durumlar arasında irritabl bağırsak sendromu, çölyak ve inflamatuar bağırsak hastalığı yer alır. Laktoz intoleransı süt alerjisinden farklıdır.

Durum, tipik olarak diyetteki laktoz miktarını azaltarak, laktaz takviyeleri alarak veya altta yatan hastalığı tedavi ederek kontrol edilir.[5] İnsanlar genellikle önemli semptomlar geliştirmeden en az bir bardak süt içebilirler, bu miktar bir öğünle veya gün boyunca dağıtılarak içilirse daha fazla miktarda tolere edilebilir.[6]

Epidemiyoloji
Eski Dünyanın yerli nüfusunda laktozu sindirebilen yetişkinlerin yüzdesinin tahmini[7]

Laktoz intoleransı olan yetişkinlerin kesin sayısı bilinmemektedir.[8] Durum, dünya nüfusunun çoğunu etkiler (genel tahmin yaklaşık% 65'tir[3][9]) ve küresel çapta yaygındır.[10] Geleneksel yemek kültürleri genellikle toleranstaki yerel farklılıkları yansıtır. Amerika Birleşik Devletleri'nde, laktoz intoleransı yaygınlığı etnik gruplar arasında değişmektedir, en çok Afroamerikan, Hispanik ve Latino veya Asyalı insanlarda yaygındır ve Avrupa kökenli insanlarda daha nadirdir. Durum genelde geç çocukluk ya da erken erişkinlikte başlar[1] ve yaşla birlikte giderek yaygınlaşır.

Laktozu yetişkinlikte sindirme yeteneği, birkaç insan popülasyonunda bağımsız olarak, muhtemelen 10.000 yıl önce süt hayvanlarının evcilleştirilmesine adaptasyon olarak gelişti.[11][12]

Kaynakça
  1. "Lactose Intolerance". NIDDK. Haziran 2014. 25 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2016.
  2. "Lactose intolerance in infants, children, and adolescents". Pediatrics. 118 (3): 1279-86. Eylül 2006. doi:10.1542/peds.2006-1721. PMID 16951027.
  3. Malik (Ocak 2020). "Lactose Intolerance". PMID 30335318.
  4. "Diagnosing and Treating Intolerance to Carbohydrates in Children". Nutrients. 8 (3): 157. Mart 2016. doi:10.3390/nu8030157. PMC 4808885 $2. PMID 26978392.
  5. "Lactose intolerance". Asia Pacific Journal of Clinical Nutrition. 24 Suppl 1 (S1): S9-13. 2015. doi:10.6133/apjcn.2015.24.s1.02. PMID 26715083. Bilinmeyen parametre |başlıktürü= görmezden gelindi (yardım)
  6. "NIH consensus development conference statement: Lactose intolerance and health". NIH Consensus and State-Of-The-Science Statements. 27 (2): 1-27. Şubat 2010. PMID 20186234. 18 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2020. Bilinmeyen parametre |başlıktürü= görmezden gelindi (yardım)
  7. "A worldwide correlation of lactase persistence phenotype and genotypes". BMC Evolutionary Biology. 10 (1): 36. Şubat 2010. doi:10.1186/1471-2148-10-36. PMC 2834688 $2. PMID 20144208.
  8. "How many people are affected or at risk for lactose intolerance?". NICHD. 6 Mayıs 2014. 25 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2016.
  9. "Lactase Non-persistence and Lactose Intolerance". Current Gastroenterology Reports. 19 (5): 23. Mayıs 2017. doi:10.1007/s11894-017-0558-9. PMID 28421381.
  10. "Country, regional, and global estimates for lactose malabsorption in adults: a systematic review and meta-analysis". The Lancet. Gastroenterology & Hepatology. 2 (10): 738-746. Ekim 2017. doi:10.1016/S2468-1253(17)30154-1. PMID 28690131.
  11. "On the Evolution of Lactase Persistence in Humans". Annual Review of Genomics and Human Genetics. 18 (1): 297-319. Ağustos 2017. doi:10.1146/annurev-genom-091416-035340. PMID 28426286.
  12. "Lactose digestion and the evolutionary genetics of lactase persistence". Human Genetics. 124 (6): 579-91. Ocak 2009. doi:10.1007/s00439-008-0593-6. PMID 19034520.

Dış bağlantılar
Sınıflandırma
Dış kaynaklar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.