M83 Grubu

M83 Grubu, Erboğa A/M83 Grubu, Suyılanı, Erboğa ve Başak takımyıldızları bölgesinde bulunan bileşik Gökada grubudur. Grup büyük olasılıkla iki altgruptan oluşmaktadır. Cen A Altgrubu, yaklaşık olarak 11.9 MIy (3.66 Mpc) uzaklıkta ve yakın radyo gökada, Erboğa A merkezinin etrafında yer alır.[3] M83 Altgrubu, yaklaşık olarak 14.9 MIy (4.56 Mpc) uzaklıkta ve tam karşıdan görülen sarmal gökada, Messier 83 merkezi etrafında yer almaktadır.[3]

Erboğa kümesi veya Erboğa Süperkümesi ile karıştırmayınız.

M83 Grubu

Erboğa A gökadası, grubun geniş ve büyük kütleli üyesidir.
Gözlem verisi Dönem J2000
Takımyıldız		Suyılanı, Erboğa, & Başak[1]
Bahar açısı	(α)	13^s 20^d[2]
Dik açıklık	(δ)	-44° 58′[2]
En parlak üye		Erboğa A[3]
Galaksi sayısı		44[3]
Kırmızıya kayma		550 km/s[2]
Katalog başlıkları
NGC 5128 Grubu,[2] Erboğa A Grubu,[2] LGG 344[2]
Ayrıca bakınız:	Galaksi grupları ve kümeleri	Liste

Bu grup bazen tek bir grup olarak tanımlanmaktadır[4][5] ve bazen de iki ayrı grup olarak tanımlanır.[6]

Üyeler

İki sarmal gökada M83 ve NGC 4945 ile büyük merceksi gökada NGC 5128 başlıca elemanlarıdır. NGC 5128 yakın gökadaların en parlaklarından biridir ve güçlü bir radyo dalgası kaynağıdır (Radyo gökbilimciler tarafından "Erboğa A" olarak anılır). Bu gökada aynı zamanda son birkaç yüz milyon yılda büyük bir sarmal gökada ile birleşmiş gibi gözükmektedir. NGC 4945, gruptaki en büyük ikinci gökadadır ve neredeyse yandan görülen sarmal bir gökadadır. M83, tam karşıdan görülen çok ünlü bir sarmal gökadadır. NGC 5068, grup merkezinin 20 derece kuzeyinde yer alan küçük, sarmal bir gökadadır. NGC 5102, bir merceksi gökadadır. ESO 270-17, gözlerden oldukça gizlenmiş, yandan görülen, düzensiz (veya belki de sarmal) bir gökadadır. NGC 5128 gökadası dikkate değer bir gökadadır. Resmi olarak merceksi bir gökada (merkezi bir şişkinlik ile etrafını saran düzgün bir yıldız diskinden oluşan gökada) olarak sınıflandırılmıştır, ancak çok garip görünmektedir. Gökbilimciler ancak 1952 yılında bu nesnenin bir gökada olduğunu teyit edebildiler. Gökada, kalın, karanlık bir toz şeridiyle iki eşit parçaya bölünmüştür ve bu şerit aynı zamanda güçlü bir radyo dalgası kaynağıdır. Gökada, radyo gökbilimciler tarafından yaygın olarak "Erboğa A" olarak anılır, çünkü burası 1950'lerde bu takımyıldızda keşfedilen ilk güçlü radyo dalgası kaynağıdır. Gökada, bize en yakın "radyo gökada"dır. Radyo ve kızılaltı teleskoplarla yapılan gözlemler, NGC 5128'in büyük bir ihtimalle yaklaşık 500 milyon yıl önce sarmal bir gökada yuttuğunu göstermektedir ve bu çarpışmanın etkileri güçlü radyo yayınına güç sağlamaktadır. NGC 5253, M83'e yakın küçük bir sarmal/düzensiz gökadadır. ESO 97-13, daha çok Pergel gökadası olarak bilinen sarmal bir gökadadır. Samanyolu'nun diğer tarafında, grubun 20 derece güneyinde yer alan, görünmesi çok zor bir gökadadır. ESO 274-1, grubun sol tarafında, yandan görülen, gözlerden saklı sarmal bir gökadadır.

Üye listesi

M83 grubunun başlıca gökadaları aşağıda listelenmiştir. Bu grup, Samanyolu'nun düzlemine yakın bir konumda yer alır ve Samanyolu düzleminin gerisinde hala keşfedilecek gökadalar var olabilir. Pergel Gökadası (ESO 97-13) bu listeye dahil edilmiştir çünkü her ne kadar grup merkezinin 25 derece güneyinde yer alsa da, gökada büyük bir ihtimalle grup üyesi seçilmek için aşağı yukarı doğru uzaklıktadır. Liste pek çok kaynakta belirtildiği üzere iki altgrup için ayrı ayrı düzenlenmiştir.

Erboğa A altgrup üyeleri

Adı	Tipi[2]	S.A. (J2000)[2]	D.A. (J2000)[2]	Kırmızıya kayma (km/s)[2]	Görünür parlaklık[2]
Cen 7	Sph	13^s 11^d 13.8^sn	-38° 53′ 56″		17.3
Cen N		13^s 48^d 09.1^sn	-47° 33′ 54″		17.5
Erboğa A (NGC 5128)	S0 pec	13^s 25^d 27.6^sn	-43° 01′ 09″	547 ± 5	7.8
Erboğa A-dE1	dSph	13^s 12^d 45.2^sn	-41° 49′ 57″		19.3
Erboğa A-dE3	dE	13^s 46^d 00.8^sn	-36° 19′ 44″		17.1
HIPASS J1337-39	Im	13^s 37^d 25.3^sn	-39° 53′ 48″	492 ± 4	16.5
HIPASS J1348-37		13^s 48^d 47.0^sn	-37° 58′ 29″	581 ± 8	16.9
HIPASS J1351-47		13^s 51^d 12.0^sn	-46° 58′ 12.9″	529 ± 6
KKs 51	E/Sph	12^s 44^d 21.5^sn	-42° 56′ 23″		16.7
KKs 55	Sph	13^s 22^d 12.8^sn	-42° 43′ 41″		18.5
KKs 57	Sph	13^s 41^d 38.1^sn	-42° 34′ 55″		18.1
LEDA 166152	dI	13^s 05^d 02.1^sn	-40° 04′ 58″	617 ± 4	16.3
LEDA 166167	dI/dSph	13^s 27^d 27.8^sn	-45° 21′ 10″		18
LEDA 166172	dSph	13^s 43^d 36.0^sn	-43° 46′ 11″		18.5
LEDA 166175	dSph	13^s 46^d 16.8^sn	-45° 41′ 05″		19.2
LEDA 166179	dSph	13^s 48^d 46.4^sn	-46° 59′ 46″		18
NGC 4945	SB(s)cd	13^s 05^d 27.5^sn	-49° 28′ 06″	563 ± 3	9.3
NGC 5102	SA0	13^s 21^d 57.6^sn	-36° 37′ 49″	468 ± 2	10.4
NGC 5206	SB(r)0	13^s 33^d 44.0^sn	-48° 09′ 04″	571 ± 10	11.6
NGC 5237	I0	13^s 37^d 39.0^sn	-42° 50′ 49″	361 ± 4	13.2
PGC 45104	IABm	13^s 03^d 33.6^sn	-46° 35′ 06″
PGC 45717	I0 pec	13^s 10^d 32.9^sn	-46° 59′ 27.3″	1853 ± 32	13.3
PGC 45916	dE	13^s 13^d 09.1^sn	-44° 53′ 24″	784 ± 31	14.1
PGC 46663	IBm	13^s 21^d 47.4^sn	-45° 03′ 42″	741	16.1
PGC 46680	Im	13^s 22^d 02.0^sn	32° 07′		16.6
PGC 47171	IABm	13^s 27^d 37.4^sn	-41° 28′ 50″	516 ± 3	12.9
PGC 48515	dE	13^s 42^d 05.6^sn	-45° 12′ 18″		17.6
PGC 48738	IB(s)m	13^s 45^d 00.5^sn	-41° 51′ 40″	545 ± 2	14.0
PGC 49615	dS0/Im	13^s 57^d 01.4^sn	-35° 19′ 59″	561 ± 32	14.8

M83 altgrup üyeleri

Adı	Tipi[2]	S.A. (J2000)[2]	D.A. (J2000)[2]	Kırmızıya kayma (km/s)[2]	Görünen parlaklık[2]
AM 1321-304	dIm	13^s 24^d 36.2^sn	-30° 58′ 19″	487 ± 1	16.7
Erboğa A-dE2	dE/Im	13^s 21^d 32.4^sn	-31° 53′ 11″		17.6
Erboğa A-dE4	dSph	13^s 46^d 40.4^sn	-29° 58′ 41″		19.
HIDEEP J1336-3321		13^s 36^d 56.1^sn	-33° 21′ 23″	591	17.3
IC 4247	S	13^s 26^d 44.4^sn	-30° 21′ 45″	274 ± 65	14.4
IC 4316	IBm pec	13^s 40^d 18.4^sn	-28° 53′ 32″	674 ± 53	15.0
KK 208	dI	13^s 36^d 35.5^sn	-29° 34′ 17″	381	14.3
LEDA 166163	dI	13^s 21^d 08.2^sn	-31° 31′ 45″	571 ± 3	17.1
LEDA 166164	dSph	13^s 22^d 56.2^sn	-33° 34′ 22″		17.6
M83	SAB(s)c	13^s 37^d 00.9^sn	-29° 51′ 57″	513 ± 2	8.2
NGC 5253	Im pec	13^s 39^d 55.9^sn	-31° 38′ 24″	407 ± 3	10.9
NGC 5264	IB(s)m	13^s 41^d 36.7^sn	-29° 54′ 47″	478 ± 3	12.6
PGC 47885		13^s 35^d 08.1^sn	-30° 07′ 03″	13848	15.8
PGC 48111	Im	13^s 37^d 20.0^sn	-28° 02′ 42″	587 ± 3	15.0
UGCA 365	Im	13^s 36^d 31.1^sn	-29° 14′ 06″	573 ± 1	15.4

İlave olarak, ESO 219-010, PGC 39032, ve PGC 51659 Erboğa A Altgrubu'nun olası üyeleri; ESO 381-018, NGC 5408, ve PGC 43048 ise M83 Altgrubu'nun olası üyeleridir.[3] HIPASS J1337-39 yalnızca Karachentsev yayınında M83 altgrubu üyesi olarak yer almış,[3] ancak daha sonraki analizler bunu doğrulamıştır[7]

Kaynakça

1. Kepple, George Robert (1998). The Night Sky Observer's Guide, Volume 2. Willmann-Bell, Inc. s. 73. ISBN 0-943396-60-3.
2. "NASA/IPAC Extragalactic Database". NGC 5128 Grubu için sonuçlar. 14 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2006.
3. I. D. Karachentsev (2005). "The Local Group and Other Neighboring Galaxy Groups". Astronomical Journal. Cilt 129. ss. 178-188. doi:10.1086/426368. 21 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2009.
4. R. B. Tully (1988). Nearby Galaxies Catalog. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-35299-1.
5. P. Fouque, E. Gourgoulhon, P. Chamaraux, G. Paturel (1992). "Groups of galaxies within 80 Mpc. II - The catalogue of groups and group members". Astronomy and Astrophysics Supplement. Cilt 93. ss. 211-233. 13 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2020.
6. A. Garcia (1993). "General study of group membership. II - Determination of nearby groups". Astronomy and Astrophysics Supplement. Cilt 100. ss. 47-90. 13 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2020.
7. M. Grossi, M. J. Disney, B. J. Pritzl, P. M. Knezek, J. S. Gallagher, R. F. Minchin, K. C> Freeman (2006). "Star formation history and evolution of gas-rich dwarf galaxies in the Centaurus A group". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Cilt 374. ss. 107-130. doi:10.1111/j.1365-2966.2006.11125.x. 22 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2009.