Mukataa

Osmanlı maliye tarihinin en önemli konularından biri, devlet harcamalarında finansman aracı olan mukataa kurumudur. Osmanlı maliyecileri, bu kurum aracılığıyla devletin nakit ihtiyacını karşılama, iç borçlanmayı sağlama ve özel sektörü finansman sürecine dahil etme amacını öngörmüşlerdir.

Osmanlı İmparatorluğu'nda vergiler
Vergiler
Adet-i Ağnam  · Adet-i deştbani  · Arus Resmi  · Aşar  · Avârız  · Bac-i pazar  · Bedl-i askeri  · Bennak Resmi  · Cizye  · Cürm-ü cinayet  · Çift resmi  · Damga resmi  · Gümrük resmi  · Haraç  · İhtisab  · İspenç  · İştirâ  · Maktu  · Mururiye resmi  · Müskirat resmi  · Nüzul  · Otlak resmi  · Rav akçesi  · Resm-i bostan  · Resm-i dönüm  · Ağnam resmi  · Resm-i hınzır  · Resm-i mücerred  · Resm-i sicill  · Rusum-e-eflak  · Selamet isni  · Tapu resmi  · Tekalif-i örfiye  · Temettü Vergisi  · Tuz resmi  · Zakat
Uygulamalar
Aynî vergi  · Ahidnâme  · Defterdar  · Düyûn-ı Umûmiye  · Emin  · Evkaf-i Hümayun Nezareti  · Hazine-i Hassa  · Hazîne-i Âmire  · İltizam  · İştirâ  · Kadı  · Kanun-i Raya  · Kanunname  · Malikâne  · Merdiban  · Millet  · Muhassil  · Mukataa  · Mütesellim  · Siyakat  · Sürsat  · Tahrir  · Tanzimat  · Tütün Rejisi

Hazinenin gelir kaynaklarından biridir. Devlete ait bir arazi veya vâridâtın (gelirin) bir bedel karşılığında kiraya verilmesi veya geçici olarak devredilmesidir.

Devlete gelir getiren kaynakları kiralayanlara ise 'mültezim' ismi veriliyordu. Mukataanın önemine göre, mültezim, bir şahıs olabileceği gibi, bir ortaklık da olabilmekte veya birkaç mukataa topluca bir mültezime verilmekteydi, ayrıca mukataa topraklarının gelirleri doğrudan hazineye aktarılmaktaydı.

Kaynakça

    Baki Çakır, Osmanlı Mukataa Sistemi, İstanbul: Kitabevi, 2003.

    This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.