Evkaf-ı Hümâyun Nezâreti

Evkaf Nâzırlığı veya Evkaf-ı Hümâyun Nezâreti, son dönem Osmanlı hükûmetlerinde vakıf kurumlarından sorumlu olan nâzırlıktır.[1]

Evkaf-ı Hümâyun Nezâreti
Genel bilgiler
Kuruluş tarihi 13 Ekim 1826
Önceki kurum
  • Evkâf-ı Hamîdiyye ve Mahmûdiyye (1809)
Kapanış tarihi 4 Kasım 1922
Sonraki kurum
Türü Bakanlık
Bağlılığı Sadaret
Adres İstanbul, Osmanlı Devleti
1908 yılında II. Meşrutiyetin ilanından sonra 2 ay bir süreyle Evkaf Nazırlığı yapmış olan şair ve yazar Recaizade Mahmud Ekrem

Osmanlı Devleti daha kuruluşunun ilk yıllarında vakıflar kurmaya ve işletmeye başlamıştır. İkinci padişah Orhan Gazi'nin Bursa'da yaptırdığı cami, medrese ve diğer kurumları vakıf olarak düzenleyip, vezirlerinden Sinan Paşa'yı bu vakıfların sorumlusu olarak tayin ettiği bilinmektedir. Bu tarihten sonra vakıfların sayısı artıkça çeşitli evkaf nazırlıkları kuruldu. Bir süre bu vakıflar şeyhülislama bağlandı.[2] I. Süleyman'ın saltanatı sırasında vakıfların yönetimi kapı ağası Hadım Mehmed Ağa'ya verilerek Kapı Ağası Nezareti kuruldu. I. Abdülhamit'in döneminde Evkâf-ı Hamîdiyye ve II. Mahmut'un dönemimde Evkâf-ı Hamîdiyye ve Mahmûdiyye[3] meydana getirildi. Sonunda 13 Ekim 1826 tarihinde Evkaf-ı Hümayun Nezareti adı altında Evkaf Nazırlığı kuruldu.

Hacı Yusuf Efendi ilk Evkaf Nazırıdır. 1831 yılında Şık-kı Evvel Defterdarları, Haremeyn Müfettişi, Saray Ağası, Kaptan-ı Derya, Çavuşbaşı, Reis-ül Küttab, İstanbul, Eyüp, Galata, Üsküdar kadıları ve Sadrıâli nezaretlerinin elindeki vakıfların hepsi bu nazırlığa bağlandı. Evkaf nazırlığı 1838 yılında kısa bir süre Tophane ve Darphane nazırlığına bağlandıysa da 1839 yılında tekrar bağımsız bir hale gelerek hükûmete alındı. Bu dönemdeki Evkaf Nazırı Ahmet Sadık Ziver Paşa'dır.

Son Osmanlı Evkaf Nazırı 1922 yılının Ekim-Kasım aylarında görev yapmış olan Raşid Bey'dir. Evkaf nazırlığı 1921 yılında Ankara’da kurulan Türkiye Büyük Millet Meclisi hükûmetinde, Şer’iyye ve evkaf vekâleti olarak anılmıştır. 1924 Anayasası'na göre de bakanlık olmaktan çıktı ve başbakanlığa bağlı bir genel müdürlük hâline getirildi.

Nazırlar listesi

[4][5]

Ayrıca bakınız

Kaynakça
  1. Evkaf-i Hümayun Nezaretinin tarihçe-yi teşkilâtı ve nüzzarın teracim-i ahvalı, Evkaf-i İslâmiye Matbaası, İstanbul, İbn-ül-Emîn Mahmûd Kemâl ve Hüseyn Hüsâmeddîn, 1916
  2. An introduction to religious foundations in the Ottoman Empire, John Robert Barnes, Brill Academic Publication, 1986, ISBN 978-9004086524
  3. http://www.islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c11/c110330.pdf
  4. Sicil-i Osmani, Mehmet Süreyya Bey
  5. Son Dönem Osmanlı Erkan ve Ricali (1839 - 1922) Prosopografik Rehber, Sinan Kuneralp, ISIS Press, İstanbul, ISBN 9784281181, 1999
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.