Mylae Deniz Muharebesi

Mylae Deniz Muharebesi[3], Kartaca ile Roma Cumhuriyeti arasında yapılan ilk gerçek deniz muharebesidir. Muharebe, MÖ. 260 yılında, Birinci Pön Savaşı'nın bir çatışmasıdır. Bu muharebe, Mylae'nin (bugünkü Milazzo) ele geçirilmesi kadar, Roma Cumhuriyeti'nin Sicilya üzerinde hakimiyet kurması yönünden de önemliydi. Aynı zamanda bir Roma filosunun ilk muharebe başarısı olmuştur.

Mylae Deniz Muharebesi
Birinci Pön Savaşı
Tarih MÖ 260 Bölge Sicilya'nın kuzeyi, Mylae açıkları Sonuç Roma zaferi
Taraflar
Roma Cumhuriyeti	Kartaca
Komutanlar ve liderler
Gaius Duilius	Hannibal Gisco
Güçler
103 gemi[1]	130 gemi[2]
Kayıplar
11 gemi	50 gemi

Öncesi

Agrigentum Muharebesi'nde sağlanan başarı Roma Cumhuriyeti'ni Sicilya'nın tümünü ele geçirmek konusunda harekete geçirmiştir. Ancak bu denli geniş çaplı bir operasyon için ciddi bir deniz gücü gerekmektedir. Roma Cumhuriyeti, zaten seçkin bir deniz gücü olan Kartaca Donanması'na meydan okumak için yüz "quinqueremes" ve yirmi triremes'den oluşan bir filo inşa etmiştir.[4] Yunan tarihçi Polybius, tüm Roma filosunun gemi tasarımı için, Messana'da enkaz halinde ele geçen bir Kartaca quinquereme'sinin taslak olarak kullanıldığını yazmaktadır. Roma gemi tasarımı için başkaca hiçbir dayanağın olmadığını belirtmektedir.[5] Ancak Roma'nın, MÖ. 264 yılında Yunan quinqueremelerine sahip olduğu düşünülürse Polybius'un bu iddiası asılsız kabul edilir.[6]

Roma Cumhuriyeti'nin MÖ. 260 yılı için seçilen iki konsülü Gnaeus Cornelius Scipio Asina ile Gaius Duilius olmuştur. Orduya Duilius'un donanmaya ise diğer konsülün komuta etmesi kararlaştırılmıştı.[7] Ancak Scipio komutasındaki filo, ilk muharebesi olan Lipari Adaları Deniz Muharebesi'nde 17 gemi kaybetmiş ve kendisi, Senatör Boodes ile donanma komutanı Hannibal Gisco komutasındaki Kartacalılara teslim olmak gibi bir utanca saplanmıştır.[8] Agrigentum Muharebesi yenilgisinden sonra geri çekilmiş olan Hannibal Gisco, yıllar sonra İkinci Pön Savaşı'nda Kartaca ordusunu yönetmekte gösterdiği parlak başarıyla büyük bir ün kazanacaktır. Scipio'nun teslim olmasından sonra Roma Donanması'ndan kalanlar Duilius komutasına verildi. Piyadeler de Roma lejyonlarında bir subay rütbesi olan "tribune" olarak atandılar.[9]

Bir Roma savaş gemisi ve "corvus"

Roma, özellikle Lipari Adaları Deniz Muharebesi'ndeki yenilgiden sonra donanmasının ve taktiklerinin yetersizliğini görmüştür. Bir çözüm olarak gemilere, "corvus" olarak adlandırdıkları hareketli bir ahşap köprü, bir "bordalama köprüsü"[10][11] eklediler. Corvusu kimin icat ettiği bilinmiyor. Ancak Arşimed gibi Romalı ya da Siraküza'lı bir bilim insanı olması muhtemeldir.[12] Bu köprü Roma gemilerinin pruva kısmına eklendi. Bir eksen etrafında dönebilecek şekilde yapılan köprü, sivri bir metal eklenen uç kısmıyla düşman gemisine tutturulabilmektedir.[9] Bu köprü sayesinde deneyimli ve iyi eğitimli piyadeyi düşman gemisine borda edilebilecekti.

Muharebe

Duilius'un donanması, Hannibal komutasındaki Kartaca Donanması'yla MÖ. 260 yılında Mylae'nin kuzeyinde, Lipari'nin güneyinde karşı karşıya geldi. Bu karşılaşmanın hemen öncesinde Hannibal, Roma'yı savaş dışı bırakma planıyla bölgeyi yağmalamaktaydı.[1][13] Tarihçi Polybius Kartaca Donanmasında 130 gemi bulunduğunu yazmaktadır. Fakat Roma Donanması için kesin bir rakam vermemektedir.[14] Roma Donanması, Lipari Adaları Deniz Muharebesi'ne 120 gemiyle girmiş ve 17 gemi kaybetmiş olduğu göz önüne alınırsa bu muharebeye 103 gemiyle katılmış olması gerekir.[15] Bu, Roma Donanması'nda olması gereken muhtemel sayıdır. Ancak müttefiklerden de Donanma'ya katılmış gemi olabilir.[12][not 1] Denizcilikteki üstün deneyimleri Kartaca Donanması'na zaferi daha yakın kılmaktadır.[14] Hannibal de, kolay bir zafer elde edeceğine güvenmektedir.[1]

Kartaca Donanması'nın en ilerideki otuz kadar gemisi son derece hızlı bir şekilde Roma gemilerine hücum etti. Diğer gemiler de Roma Donanması'nın gerisine doğru yine çok hızlı olarak manevra yaptılar.[10] Corvus son derece başarılı bir etki yarattı. Roma gemileri, ilk etapta en fazla yaklaşabildikleri 30 Kartaca gemisini ele geçirdiler. Bayrak gemisi de ele geçirilen gemiler arasındaydı. Hannibal, bayrak gemisinden bir sandalla kaçmayı başarmıştır.[1] Corvusun bu etkinliği Kartaca gemilerini, Roma gemilerini mahmuzlayabilmek için etrafında manevra yapmak, yandan ya da pruvadan yaklaşmaya çalışmak zorunda bırakmıştır. Corvus bu durumda dahi ekseni etrafında döndürülerek yaklaşan gemilere kancalanmak olanağı bulabilmekteydi.[16] Bu manevralarda 20 Kartaca gemisine daha borda edildi ve ele geçirildi. Hannibal, kalan gemileriyle geri çekildi ve muharebe, Roma Donanmasının zaferiyle sona erdi.

Duilius, çekilen Kartaca gemilerini izlemek yerine Sicilya'daki Roma lejyonlarını takviye etmek için Sicilya'ya yönelmiştir. Segesta, Hamilcar komutasındaki Kartaca kara birliklerince kuşatılmış durumdaydı.[17] Modern tarihçiler Duilius'un, Kartaca Filosu'nu izleyerek bir saldırı daha yapmak yerine çekilme nedenini tartışmaktadırlar. Fakat Hannibal'in sağlam kalan 80 gemilik gücü halen Roma Donanması için fazlaca güçlüydü.[18]

Sonuçları

Mylae başarısı, Roma'nın Hannibal'i Sardinya'ya kadar izlemek ve Kartaca Filosu'nun büyük bir kısmını orada imha etme fırsatı vermiştir. Sonuçta Hannibal Kartaca'ya döndüğünde, başarısızlıkları yüzünden çarmıha gerilmiştir.[16] Duilius, başarılarından dolayı Roma forumu'nda bir yazıt ve adına bir zafer sütunu dikilerek onurlandırıldı. 27 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Bu yazıtın kalıntılar Roma'da bulundu ve bugün Kapitoline Müzesi'nde sergilenmektedir. Yazıtta, Mylae Deniz Muharebesi sonunda Duilius'un 31 Kartaca gemisi ele geçirdiği, 13'ünü batırdığı ve en az 2,1 milyon sestertius (bir Roma sikkesi) değerinde altın ve gümüş ele geçirdiği belirtilmektedir.[19] Geri dönüşünde Duilius adına Roma'nın ilk zafer şöleni düzenlenmiştir.[19] Elde ettiği bu parlak kariyere karşın Duilius bir daha hiç komuta görevi almamıştır.[20] Yine de MÖ. 258 yılında Roma Censor'ü olmuştur.

Bu deniz zaferi Roma cumhurliyeti'ni Sicilya sularına hakim güç durumuna getirmiştir.[13]

Ayrıca bakınız

• Birinci Pön Savaşı
• Kartaca

Dipnotlar

1. Bazı kaynaklarda Roma Donanması'nda 143 gemi olduğu belirtilmektedir. 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça

1. "hannibalbarca.webspace.virginmedia.com". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2011.
2. Polybius, 1:23.3 7 Haziran 2020 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi
3. worldlingo.com
4. Polybius, The General History of Polybius, Book I, Sh: 24
5. Polybius, The General History of Polybius, Book I, Sh: 25
6. T.A. Dorey ve D.R. Dudley, Rome against Carthage, Sh: 8
7. Nigel Bagnall, The Punic Wars, p. 61
8. Polybius, The General History of Polybius, Book I, p. 26
9. Polybius, The General History of Polybius, Book I, Sh: 27
10. "historyofwar.org". 24 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2011.
12. J.F. Lazenby, The First Punic War, Sh: 70.
13. "britannica.com". 6 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2011.
14. Polybius, The General History of Polybius, Book I, Sh: 28
15. Bradley Workman - Davies, Corvus
16. Polybius, The General History of Polybius, Book I, Sh: 29
17. Nigel Bagnall, The Punic Wars, Sh: 63
18. J.F. Lazenby, The First Punic War, Sh: 73.
19. Remains of Old Latin, 4:128-31.
20. J.F. Lazenby, The First Punic War, Sh: 72.

Diğer kaynaklar

• Polybius, The general history of Polybius
• Nigel Bagnall, The Punic Wars: Rome, Carthage, and the Struggle for the Mediterranean - 1990 New York: St. Martin’s Press. ISBN 0312342144.
• J. F. Lazenby, The First Punic War: A military history - 1996 Stanford: Stanford University Press. ISBN 0804726744
• T. A. Dorey, D. R. Dudley, Rome Against Charthage - 1972 Garden City: Doubleday