Nizâmeddin Yağıbasan

Yağıbasan ya da Nizameddin Yağıbasan (ö. 1164) Danişmendliler'in Sivas kolunun hükümdarı.

Yağıbasan, Danişmend Gazi'nin torunu Emir Gazi'nin oğludur. Kardeşi Melik Muhammed'den sonra Sivas bölgesine hakim olmuştur. Melik Gazi öldüğünde yerine Yağıbasan'ın kardeşlerinden Melik Mehmed Gazi geçti. Melik Mehmed Gazi 1143 yılında vefat edince yerine oğlu Zünnun geçti. Ama Yağıbasan Zünnun'u tanımadı ve kendini Sivas'ta Melik ilan etti. Yağıbasan'ın kardeşlerinden Aynüddevle de Elbistan'ı ele geçirdi. Böylece Danişmendliler üç kola ayrılmış oluyorlardı. Zünnun Kayseri'de, amcası Yağıbasan Sivas'ta, diğer amcası Aynüddevle de Elbistan'da hüküm sürmeye devam ettiler.

Türkiye Selçuklu Sultanı I. Rükneddin Mesud Zünnun'u destekliyordu. Yağıbasan Türkiye Selçuklu ordusuna yenilerek Sivas'ı terk etmek zorunda kaldı. 1159 yılında Bizanslılar ve Zengiler'le ittifak kurarak I. Rükneddin Mesud'un oğlu II. Kılıçarslan 'la çarpıştı. II. Kılıçarslan'ın kardeşi Şahinşah'la birlikte Çankırı'ya gitti ve 1164 yılında orada öldü. Döneminde Türkiye Selçuklu devleti ile çatışmalara girmişler ve pek çok büyük savaş din alimlerinin araya girmesiyle engellenmiştir. Yağıbasan Danişmendliler'in son kudretli hükümdarıdır ondan sonra zaten bölünmüş olan Danişmendliler Selçuklu devletinin saldırılarıyla ortadan kalkmıştır.

Yağıbasan Medresesi

Nizameddin Yağıbasan tarafından 1157–1158 yılları arasında yaptırılmıştır.Tokat Niksar Kalesi'nde yaptırılan ve tıp eğitimi verilen Yağıbasan Medresesi, Anadolu'nun ilk medresesi olarak biliniyor.

Giriş kapısı üzerindeki kitabede aşağıdaki ifade yer almaktadır:

“Bu mübarek bina, el melik el âlem, el adil ebu-l Muzaffer Yağıbasan bin Melik Gazi bin Melik Danişment’in emri ile 552 (Hicri) senesinde yapılmıştır.”

Kaynakça
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.