Nizamettin Ariç
Nizamettin Ariç (d. 1956, Ağrı), Almanya vatandaşı olan Kürt müzisyen ve sinemacı.[1] Geleneksel Kürt ezgilerini yeniden yorumlayan Ariç, "dengbêjlik geleneği ile süregelmiş Kürt müziğinin Batılı bir tarzda dinlenmesini sağlamıştır".[1] Feqiya Teyra mahlasını kullanmıştır.[1]
Yaşamı
1956'da Ağrı'da doğdu ve 1971'de ailesiyle birlikte Ankara'ya taşındı.[1] Profesyonel müzik hayatına 1976'da TRT Ankara Radyosu'nda başladı.[1] 1979’da söylediği "Ahmedo Roni" adlı Kürtçe aşk şarkısından dolayı komünizm propagandası ve bölücülük suçlarından yargılanmaya başladı.[2] TRT'de sanatçı olarak çalışırken işine son verildi ve iş yapamaz duruma düşürüldü.[3] 12 Eylül Darbesi’nden sonra yurtdışına çıktı ve Almanya'ya yerleşti.[2] 1991'de çıkan Ahmedo Roni adlı albümü, Ariç'in Türkiye’de çıkan ilk Kürtçe kasedi oldu.[1] 1992'de yönetmenliğini üstlendiği, senaryosunu yazdığı ve başrolünde oynadığı Beko'nun Türküsü adlı film, sinema tarihinin ilk Kürtçe filmi olarak kayda geçti.[4]
Ariç, Şivan Perwer ve Ciwan Haco ile birlikte Sinan Gündoğar'ın Üç Kürt Ozanın Hikayesi adlı kitabına konu olmuştur.[5]
Albümleri
- Telli Sazım (1979)
- Ben Yetim (1980)
- Bêrîvan (1982)
- Çem (1982)
- Dilan (1983)
- Diyarbekir (1984)
- Çiyayên Me (Bizim Dağlar) (1985)
- Cûdî (1986)
- Dayê (1987)
- Kurdistan (1988)
- Hazal Gelin, Tut Elimden Düşmeyelim (1990)
- Ahmedo Roni (1991)
- Wêneyên Xewnan (Uykunun Fotoğrafları) (1993)
- Kurdish Ballads I-II (2002)
- Azadî (Özgürlük) (2011)
Filmografisi
- Bir Günün Hikayesi (1980) - Nizam Ali
- Kurban Olduğum (1980) - Halil
- Beko'nun Türküsü (1992) - Beko
Ödülleri
- Beko'nun Türküsü
- 1992 Venedik Film Festivali Kodak-Cinecritica Ödülü[6]
- 1993 São Paulo Uluslararası Film Festivali İzleyici Ödülü[6]
- 1993 Angers Avrupa İlk FIlm Festivali İzleyici Ödülü[6]
- 1994 Fribourg Uluslararası Film Festivali Jüri Özel Ödülü, Gençlik Jürisi Ödülü ve İzleyici Ödülü[6]
Kaynakça
- "Diasporada Bir Kürt Müzisyen Nizamettin Ariç" (PDF). İstanbul Teknik Üniversitesi. Ocak 2014. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2016.
- "Devlet beni artık geri çağırmalı". Hürriyet. 26 Haziran 2011. 22 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2017.
- "Ariç 33 yıl sonra dönmek istiyor!". Akşam. 20 Kasım 2013. 23 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2017.
- Palmberger, Monika (2017). Memories on the Move: Experiencing Mobility, Rethinking the Past. Springer. s. 165. ISBN 1137575492. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2017. (İngilizce)
- "Yeni Çıkanlar". Radikal. 15 Mart 2002. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2017.
- "Klamek ji bo Beko (1992) Awards". imdb. 7 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2017. (İngilizce)