Nuka Kilisesi

Nuka Kilisesi (Gürcüce: ნუკას საყდარი ya da ნუკა-საყდარი; "nuk'as saq'dari" ya da "nuk'a-saq'dari"), tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinde ortaçağdan kalma Gürcü kilisesidir. Karçal vadisinde, Pırnallı (Porta) köyünde, Handzta Manastırı’ın yukarısında kayalık bir tepede inşa edilmiştir.

Kilisenin adı

Nuka ya da Nuki kişi adıdır. Unutulmuş olan kiliseye Nuka adında bir keşiş yerleşmiş olabilir. Onun adından dolayı kiliseye Nuka’nın kilisesi anlamında Nuka Kilisesi adı verilmiş olabilir. Bu geç bir tarihte meydana gelmiş olabilir. Buraya bu adı veren halkın kilisenin eski adını artık hatırlamadığı söylenebilir.[1]

Eski yazılı kaynaklarda adından söz edilmemiştir. Çevre halkı tarafından Nuka Sakdari ya da Nuka Kilise adıyla bilinen bu kilisenin Gunatlis Vani kadınlar manastırına ait olduğu görüşü öne sürülmüştür.[2] Bununla birlikte Gunatlis Vani’nin Nuka Sakdari olduğuna ilişkin inandırıcı bir görüş mevcut değildir.[3]

Bir ihtimale göre, Tskarostavi Manastırı’nın aşağısında, Karçhal vadisinde bulunan Nuka-Sakdari de bu manastırın bir parçasıydı. Bazen Hantsta Manastırı’yla, bazen Gunatlis Vani Manastırı’yla ilişkilendirilmiş olan Nuka-Sakdari Tskarostavi Manastırı’na bağlı keşişler manastırı olmalıdır.[4]

Yapısal özellikleri

Günümüze oldukça iyi durumda gelebilmiş Nuka Kilisesi'nin dıştan 10.20 metre uzunluğunda, doğuda 10.30 metre ve batıda 6.85 metre genişliğindedir. Kilise iki nefli bir bazilikadır. Bu iki nef güney kısımda yer alan dairesel bir sütunla biribirinden ayrılmıştır. Merkezi nef bir apsisle son bulmaktadır. Kuzey tarafında sunağın uzantısı olan küçük bir mekân vardır ve kilisenin kuzey duvarı kayadan oluşmaktadır. Kilise yaklaşık on metre yüksekliğinde bir alt yapıya oturtulmuştur. Bu alt mekânın salt istinat duvarı olmadığı ve büyük olasılıkla kripta olduğu anlaşılmaktadır.[5]

Kilisenin girişi batı yönünde yer alır. Batı ve güney duvarlarında birer pencere yer alırken, doğu cephesinde üç pencere bulunmaktadır. Sunağın her iki yanında kiler bulunmaktadır. Bu, Gürcü kiliseleri arasında sadece Nuka Kilisesi’ne özgü bir durumdur. Kilise kabaca yontulmuş taşlarla inşa edilmiş ve süslemelere yer verilmemiştir. Kilisenin inşasında bulunduğu yerin taşlarının kullanıldığı anlaşılmaktadır. Nuka Kilisesi, Parehi, Esbeki kiliseleri gibi 9. yüzyıla özgü yapısal özelliklere sahiptir. Bir parçası olduğu düşünülen Tskarostavi Manastırı da aynı dönemde inşa edilmiştir.

Kaynakça
  1. Niko Marr, Şavşeti ve Klarceti Gezi Günlükleri, Batum, 2015 (Birinci basım: 1911, Petersburg, Rusça), s. 12, ISBN 9789941434112.
  2. Mine Kadiroğlu - Bülent İşler, Gürcü Sanatının Ortaçağı, 2010, s. 199, ISBN 9789944579216
  3. Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 21, ISBN 9789941478178.
  4. Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 45, ISBN 9789941478178.
  5. Mine Kadiroğlu - Zafer Karaca - Turgay Yazar "Çoruh Vadisi Ortaçağ Gürcü Mimarisi 1998 Yılı Yüzey Araştırması"
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.