Oldham

Oldham Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesinin Kuzey Batı bölgesinde (2001 sayımına göre) 103,544 kişi nüfuslu bir kentsel yerleşkedir. 1974-1986 döneminde Greater Manchester metropoliten kontluğuna bağlı bir ikincil metropoliten bölge olan Oldham Metropoliten Borough merkezi idi. 1985'te mtropoliten kontluklara lağvedilince torensel Greater Manchester Kontluguna bağlı tek-seviyeli yerel idare olan Oldham Metropoliten Borough'nun merkezi kenti olmuştur.

Başlığın diğer anlamları için Oldham (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Oldham

Oldham'in Lancashire ve İngiltere'de konumu
Ülke Birleşik Krallık
Kurucu Ülke İngiltere
Torensel Kontluk Greater Manchester Metropoliten Kontluğu
Tek-seviyeli yerel idare Oldham Metropoliten Borough
Rakım 213 m (698 ft)
Nüfus
 (2001)Nüfus Sayımı
 • Toplam 103,544
Zaman dilimi UTC±00.00 (BAZD)
 • Yaz (YSU) UTC+01.00 (BAYZD)
Alan kodu 061

Tarihsel olarak Oldham eski Lancashire kontlugunun bir parcasiydi. kentin 19. yüzyılda birden parlayip buyumesinden once hiçbir tarihi onemi olmamistir. Oldham 19. yüzyılda fabrikalasan dokuma sanayi merkezi olarak parladi. Ingiltere'de sanayi devrimi sirasinda cok nbuyuk sayida dokuma ve tekstil sanayi fabrikasi Oldham da kuruldu ve sehir 19. yüzyılda birden gelişip buyuyen "boomtown" kentlerine bas ornek oldu [1] 20. yüzyıl hemen baslarinda zirvesine erisen bu gelişme sirasinda Oldham kenti sınırları icinde gece gunduz calisan 360 kadar tekstil sektorune ait fabrika bulunmaktaydi. Sehirde buluna pamuk egirme tesisleri tum Fransa ve Almanya'da bulunan pamuk egirme tesisleri sayisindan daha cok sayida idi. Ne yazik ki ayni sekilde 20. yüzyıl ortalarinda baslayan bir ikinci eğilim ile Oldham'in pamuklu sanayi ayni hizla birden coktu ve kentte bulunan tekstil sektoru fabrikalarinin sonucusu 1998'de kapandi.

Bu cabuk cokus Oldhamin ekonomisini ve demografisi buyuk sarsintiya ugratti. Gunumuzde Oldham yikilmadan geride kalabilen eski buyuk kirmizi tugladan yapilmis dokuma fabrikalari ve bunlara destek saglayan kucuk bitisik kirmizi tugladan iki katli isci evleri ile mimarisi kapli olan ve en onemli sektoru hizmet sektoru olan bir yerleskedir.

Coğrafi konum
Oldham kenti sınırlarını, içinde şehirleşmiş arazileri ve ulaşım hatlarını gösteren harita

Oldham kenti Manchester şehir merkezinden 11,1 km kuzeydoğuda "Pennıne Dağları" yakınında "Irk çayı" ile "Medlock Çayı" arasında bulunan 213 m rakımlı biraz yüksek arazide konumlanmıştır. Kent Londra merkezinin 264 km kuzey-kuzeybatısındadır. Kentin doğusunda 244 m rakımlı Woodward Tepesi ile Saddleworth kasabası vardir ve ayni yöndeki batı "Pennine Dağları" hemen yakınındadır. Batısı ise şehirleşmiş bir bölgede bulunmakta ve Oldham'ın hemen dışında varoşları olan ve kentle aralarında hemen hemen hiç yeşil saha bulunmayan küçük nüfuslu Ashton-ünder-Lyne, Çadderton, Failsworth, Royton ve Shaw and Crompton kasabaları bulunmaktadır. Şehrin bulunduğu yüksekce tepelik, "Oldham Edge" adı verilen, sırt güneybatıya Failworth kasabası ve Manchester'e doğru rakımı tedricen düşerek devam etmektedir.

Oldham, Atlas Okyanusu'nda hemen İrlanda açıklarında bulunan "Gulfstream" adlı sıcak okyanus akımı dolayısıyla, Britanya adasının ortalarında bulunan mevkilerinde olduğu gibi, nispeten mutedil bir okyanus kıyısı iklimi gösterir. Yazları serin ve kışları ise mutedil ısılı gecer. Ama yıl boyunca devamlı ama çok siddetli olmayan yağışlar görülür.[2]

Oldham şehrinin merkezi yüksekçe bir mevkide olmakla beraber, bu arazide kurulan onemli yapılar 19. yüzyılda 4-5 katlı kırmızı tuğladan yapılmış büyük dokuma fabrikalari ve bunların devamlı siyah duman tüten bacalarından olusmaktaydi. Bu fabrikalarda çalışan işçiler için hic özen verilmeden yapılmış sokaklar dolu iki katlı sıvayla kaplanmamis kırmızı tuğladan yapılmış birbirine yapışık arka arkaya ufak kırmızı tuğla duvarla çevrili avlulu "teras" adı verilen evlerle dolu ve hiç düzgün kareler halinde planlanmamış sokakları bulunmaktaydı. Oldham'ın zengin tüccar ve fabrika sahipleri diğer Lancashire ve Yorkshire sanayi şehirlerinde olduğu gibi şehir ortalarını çok şaasalı ve süslü şehir belediye binaları ile donatmaktan kaçınmışlardı. Günümüzde diğer sanayi fabrika şehirlerinde 1. önemde mimari koruma listesine geçen birkaç mimari bakimindan önemli bina bulunmakta iken, Oldham'da bu türlü 1. No'lu Listede mimari korumali tek bina bile bulunmamaktadır. 20 yüzyıl ortasında dokuma sanayinin çökmesi ile kentin kapanan dokuma fabrikalarınin cogu ve bunların bacaları yıkılmış ve bir tepe üzerinde bulunan şehir merkezinde bayağı hatta çirkin şehir manazarasının ortaya çıkmasına neden olmuştur. 20.yy ortasında yapılan çok katlı modern "Oldham Civic Centre" Borough Yerel İdare merkezi şehrin silüetinde önemli bir yer almaktadır.

Kentin etrafındaki varoşlar da çok değişik tiptedir. Bunlar arasında yüksek yoğunluklu şehirsel yerleşkeler, araziye yayılan bahçeli varoş evleriyle dolu kasabalar ve yarı şehirleşmiş hatta kırsal köyler bulunmaktadır. Oldham ve bu varoşları "ONS Ulusal İstatistikler Ofisi" coğrafyacı ve istatistikçileri tarafından "Greater Manchester Şehirsel Alanai" içinde dördüncü büyük şehirsel birleşme alanı olarak tanımlanmaktadır.[3][4]

Oldham'in gelişmesine bir neden kentin Britanya adasının en önemli ulaşım hatları yakınında olmasıdır ve bu nitelik günümüzde de geçerlidir. Manchester etrafındaki çevre yollarında olan M60 otoyolu Oldham'in güneydoğusundan gecer ve çok işlek bir demiryolu hattı Oldham'a güneydoğudan girip; kentin merkezinden geçip kuzeye doğru yönelir.

Demografi

Birleşik Krallık'ta nüfus sayımları 10 yılda bir yapılmaktadir ve 2011 sayımı yapılmış olmakla beraber sonuçlar daha belli olmamıştır.

Oldham için nüfus sayımlarına gore nüfusun gelişmesi şu gösterimde izlenebilir::[5]

Kişi

Resimler
Oldham
Oldham panoraması
  • Oldham - Borough Yerel İdare merkezi
  • Oldham - günümüzde kullanılmayan eski Şehir Konağı
  • Oldham'da taştan kilise ve kırmızı tuğladan fabrika ve işçi evleri
  • Oldham - 1834'te yapılmış Bluecoats Okulu
  • Oldham - 19. yüzyılda işçileri eğitmek için kurulan Fen ve Sanat binası ve Lyceum
  • Oldham Athletic FC stadı Boundary Park

Kaynakça
    1. {{Kaynak|title=Official Handbook of Oldham|author=Oldham County Borough Council|year=1973|}
    2. {{Kaynak|başlık=Oldham's natural history|last=Kidd|first=Leonard|year=1977| yayımcı=Oldham Libraries, Art Galleries and Museums|}
    3. Office for National Statistics (2001), Census 2001:Key Statistics for urban areas ın the North; Map 3 (PDF), statistics.gov.uk, 9 Ocak 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi, erişim tarihi: 13 Eylül 2007
    4. Office for National Statistics (2001), Greater Manchester Urban Area, statistics.gov.uk, 8 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 24 Aralık 2007
    5. "Kaynak". 10 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2011.

    Ayrıca bakınız

    Dış bağlantılar
    This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.